حجاب برنده و بازنده دارد؟
بركناری رییس یك شعبه بانك در قم توسط معاون استاندار، به دلیل ارایه خدمات به یك خانم بی‌حجاب، فضای رسانه‌ای را مشغول خود كرد. اینكه آیا دستور مزبور امكان اجرا دارد، یا اصولا مقام صادركننده حكم، اهلیت صدور دستور را داشته یا نه موضوعی است فرعی.
دنیای قلم -محمد مهاجری : بركناری رییس یك شعبه بانك در قم توسط معاون استاندار، به دلیل ارایه خدمات به یك خانم بی‌حجاب، فضای رسانه‌ای را مشغول خود كرد. اینكه آیا دستور مزبور امكان اجرا دارد، یا اصولا مقام صادركننده حكم، اهلیت صدور دستور را داشته یا نه موضوعی است فرعی. موضوع اصلی این است كه چنین رخدادی در فضای این روزهای جامعه چه بازتابی دارد و افكار عمومی با آن همدلی می‌كند و آیا این موضوع كمكی به اجرای احكام شرع می‌كند یا نه؟ بعد از داستان فوت خانم مهسا امینی كه پس از انتقال او به مقر نیروی انتظامی صورت گرفت، فضاسازی سنگینی علیه گشت ارشاد صورت گرفت و درخواست انحلال آن در سطح گسترده‌ای مطرح شد.
برخی مسوولان ستاد امر به معروف و نهی از منكر و نمایندگان مجلس علیه آن موضع گرفتند و كار تا جایی پیش رفت كه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی اعلام كرد كه هیچ مصوبه در مورد راه‌اندازی گشت ارشاد به تایید این شورا نرسیده است. از سوی دیگر، بحث‌هایی در مورد اینكه «حجاب واجب شرعی است» در برخی تریبون‌ها مطرح و عقب‌نشینی از آن به منزله عدول از احكام دین تلقی شد. در مقابل افرادی به فتواهای نادری استناد كردند كه الزام به رعایت حجاب را موجه نمی‌دانست. اما در عالم واقع چه اتفاقی افتاد؟ آنچه از مشاهدات میدانی برمی‌آید، این است كه در برخی شهرها ـ عموما شهرهای بزرگ ـ آن هم در برخی مناطق آن، بعضی خانم‌هایی كه تا پیش از این روسری می‌پوشیدند علاقه‌ای بر تداوم آن نداشتند. هر چند این رفتار، اپیدمی و عمومی نشد و همچنان اكثریت بانوان، دست‌كم پوشیدن روسری را (ولو به شكل شل حجاب) ادامه دادند، اما در مورد همین اقلیت نیز سختگیری‌هایی كه از جانب پلیس و آمران به معروف و متدینین متداول بود، رعایت نشد و خانم‌های بدون روسری به راحتی علاوه بر معابر در رستوران‌ها و فروشگاه‌ها حضور یافتند.
این رخداد اگر مثلا سال گذشته اتفاق می‌افتاد، قطعا با واكنش‌های تند محافل مذهبی روبه‌رو می‌شد، اما این‌بار تقریبا (جز یكی، دو امام جمعه از جمله جناب آقای علم‌الهدی) حساسیت ویژه‌ای را برنینگیخت. در واقع نوعی تساهل و رواداری به خرج داده شد و فضایی كه می‌توانست با برخی دخالت‌ها متشنج شود، شرایطی نسبتا آرام را پشت سر گذاشت.
ناگفته پیداست، آن بخش بسیار حداقلی كه پیش از این نیز هنجارها را رعایت نمی‌كردند، هم‌اكنون نیز در مكان‌های خاص رفتار خود را ادامه می‌دهند، اما برخلاف انتظار، حجم هنجارشكنی‌ها افزایش نیافت مشاهدات میدانی موید این نكته است.
حال یك پرسش پیش می‌آید كه آیا نظام سیاسی و دینی عقب‌نشینی كرده و اصطلاحا شكست خورده و در سمت مقابل افرادی كه خواسته‌اند بی‌حجاب تردد كنند، پیروز شده‌اند؟
به نظر می‌آید چنین نشده. یعنی سیستم انتظامی با سماحت و رواداری، در برابر رفتار بدحجابی كه قبلا هم عملا وجود داشته، موضع تند نگرفته و در سوی مقابل نیز ساختارشكنی قابل ملاحظه‌ای مشاهده نشده است. سكوت معنادار محافل مذهبی به این رخداد نیز گرچه ممكن است به خاطر جو ناآرامی‌های اخیر صورت گرفته باشد، اما ادامه همین سكوت، كاملا بخردانه بوده و موجب لجاجت و تحریك نشده است. نتیجه اینكه در عمل بانوان در سطح قابل قبولی حداقل‌های حجاب را رعایت كرده‌اند و بدحجابی و بی‌حجابی رشد غیرمتعارفی نداشته است.
به بیان دیگر، سیستم حكومتی اگرچه ممكن است ظاهرا عقب‌نشینی كرده اما بازی را برده و نتیجه را مال خود كرده است. از آن سوی نیز افرادی كه دنبال سبك زندگی خاص بوده‌اند بدون آنكه دست به لجاجت بزنند به آن دست یافته‌اند. با این همه قطعا نمی‌توان گفت این مساله پایان یافته و اصطلاحا حل شده، بلكه فعلا جمع شده است. به‌كارگیری روش‌های روادارانه می‌تواند آرامش كنونی را تداوم بخشد.