چه افرادی از ارث محروم می‌شوند؟
بارها شاهد این بودیم که برخی از افراد خصوصا سالمندان، فرزندان یا افراد خانواده را به محرومیت از ارث تهدید می‌کنند . آیا والدین اجازه محروم کردن فرزندان خود از ارث را دارند؟
دنیای قلم - در این رابطه قوانین و مقررات متفاوتی وجود دارد که آن‌ها را بررسی خواهیم کرد.
ماده ۸۷۳ قانون مدنی در نظام حقوقی ایران تکلیف این موضوع را روشن کرده است بر اساس این قانون والدین حق محروم کردن وراث خود از ارث را ندارد و صاحب مال (والدین) در صورتی که تصمیم بگیرد از رسیدن اموالش به وراث بعد از فوت خود، ممانعت به‌عمل آورند، باید تکلیف اموال خود را در زمان حیاتشان مشخص کنند.
آیا استناد به این قانون همه جا کار ساز است؟
قانون در موارد دیگری، چگونگی محرومیت از ارث را نیز بیان کرده است. طبق قانون در صورت وجود شرایطی افراد از ارث محروم می‌گردند این شرایط به شرح ذیل است:
۱- مهم‌ترین مورد محرومیت از ارث وقوع قتل می‌باشد به موجب ماده ٨٨٠ قانون مدنی هر‌گاه کسی عمداً مورّث خود را بکشد از ارث او محروم می‌شود این محرومیت در واقع نوعی اقدام پیشگیرانه از جرم قتل است تا کسی به طمع دستیابی به ثروت، مورّث خود را به قتل نرساند چرا که انگیزه ارتکاب قتل را در فرضی که وارث به طمع دستیابی به ثروت مورّث، به آن دست می‌زند از بین می‌برد.
۲- مطابق قانون مدنی کافر از مسلمان ارث نمی‌برد بنابراین اگر مسلمانی فوت کند و ورثه او کافر باشند آن‌ها از ارث محروم می‌گردند البته عکس این موضوع صادق نیست و اگر کافری فوت کند و در بین وراثش شخص مسلمانی باشد فرد مسلمان از کافر ارث می‌برد.
۳- سومین مورد محرومیت از ارث در خصوص ولد الزنا است اگر فرزندی در اثر یک رابطه نامشروع از زن و مردی متولد شده باشد وی از پدر و مادر خود ارث نمی‌برد.
۴- در خصوص لعان نیز زن و شوهر از یکدیگر ارث نمی‌برند بر این اساس اگر زن و شوهری با شرایطی که در قانون مقرر شده یکدیگر را لعنت کنند و در مدت عده طلاق یکی از آن‌ها فوت کند از یکدیگر ارث نمی‌برند و لعان موجب محرومیت از ارث می‌شود.
لِعان مراسمی است که در آن زن و شوهر با رعایت تشریفاتی خاص یکدیگر را لعنت می‌کنند؛ به این شکل که شوهر با سوگند‌هایی ویژه به زن خود نسبت زنا می‌دهد و همسرش نیز با سوگند‌هایی مشابه اتهام شوهرش را رد می‌کند با تحقق لعان زن و شوهر از یکدیگر جدا شده و ازدواج دوباره آن‌ها برای همیشه ممنوع می‌شود.
۵- اگر فرزندی به واسطه لعان از سوی پدرش نفی شود دیگر نه پدر از فرزند ارث می‌برد و نه فرزند از پدر ارث می‌برد. البته اگر پدر از لعان رجوع کند، در این صورت فرزند می‌تواند از پدرش ارث ببرد، ولی باز هم پدر از فرزندش ارث نخواهد بود.
در واقع در لعان برای نفی فرزند نسبت پدر و فرزندی میان آن فرزند و مرد و خویشاوندان آن مرد قطع می‌شود و از همدیگر ارث نمی‌برند؛ ولی نسبت میان فرزند و مادرش و خویشاوندان او قطع نمی‌شود و از همدیگر ارث می‌برند.
موارد مذکور مواردی هستند که به موجب آن قانون فرد را از ارث محروم می‌کند و اراده مورث نقشی در این محرومیت ندارد.