انتخابات در اندیشه امام خمینی

دنیای قلم - احمد مازنی: همه بیایند اما كسی حق تحمیل ندارد. 
كلید واژه انتخابات در آثار امام خمینی حاكی از اهمیت و جایگاه آن در نظام جمهوری اسلامی است.
بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران عنوان «جمهوری اسلامی» را ابتدا در پاریس مطرح كرد و در پاسخ به سوال خبرنگاری در تعریف حكومت در جمهوری اسلامی در تاریخ 20 مهر 57 می‌گوید: «رژیم اسلامی و جمهوری اسلامی یك رژیمی است متكی بر آرای عمومی و رفراندوم عمومی.» و انتخابات به عنوان یكی از روش‌های تجلی مشاركت مردم به عنوان صاحبان اصلی نظام و ضامن تداوم جمهوریت نظام می‌باشد. امام بر این باور بودند كه میزان مشاركت مردم بعد از انقلاب نباید نسبت به قبل از انقلاب كمتر باشد و همواره بر اهمیت آن در تمامی دوره‌ها تاكید داشتند. شاخص‌های انتخابات مطلوب در نگاه امام خمینی را در توصیه‌های انتخاباتی ایشان می‌توان مشاهده كرد، یكی از شاخص‌های انتخابات مطلوب از نگاه امام، برابری آحاد مردم در انتخابات است. امام می‌فرمایند:
«هیچ كس در انتخابات بر دیگری مقدم نیست، همه افراد ملت یك جور هستند در انتخابات، یعنی همان آدمی كه یك كار كوچكی انجام می‌دهد با آن كسی كه در راس همه امور هست در باب انتخابات هیچ با هم فرقی ندارند، این یك رای دارد، آن‌هم یك رای دارد.» همان، ج ۱۸ص: 381
و شركت در انتخابات را وظیفه الهی و ملی می‌دانستند: 
«مردم شركت می‌كنند و من امیدوارم كه هرچه بیشتر شركت بكنند در انتخابات. این وظیفه‏ای است الهی، وظیفه‏ای است ملی، وظیفه‏ای است انسانی، وظیفه‏ای است كه ما باید عمل به آن بكنیم.

 همه‏مان باید در انتخابات شركت بكنیم.» همان.
از دیدگاه امام كسی حق ندارد فردی را بر مردم تحمیل كند: 
«باید مردم را برای انتخابات آزاد ‌گذاریم و نباید كاری بكنیم كه فردی بر مردم تحمیل شود.» همان، ج‏20، ص: 295
  از نگاه امام خمینی منتخب مردم باید دارای گرایش اسلامی باشد و مخالف جمهوریت نباشد: «باید منتخبین شما اشخاصی باشند كه توجه به اسلام داشته باشند، متعهد به اسلام باشند، بازیگر نباشند، به شرق و غرب توجه نداشته باشند. باید تكلیف كرد به مردم كه وقتی انتخابات پیش آمد به‏طور شایسته... عمل كنند تا یك مجلسی داشته باشیم كه دیگر در آن هیچ اشخاصی كه مخالف با وجهه جمهوریت هستند نداشته باشیم‏.» همان، ص: 173
 حضور در صحنه انتخابات یكی از وصایای امام خمینی است: «وصیت من به ملت شریف آن است كه در تمام انتخابات، چه انتخاب رییس‌جمهور و چه نمایندگان مجلس شورای اسلامی و چه انتخاب خبرگان برای تعیین شورای رهبری یا رهبر، در صحنه باشند.» همان، ج‏21، ص: 421
مراد امام از تكلیف در انتخابات انجام وظیفه شرعی است نه الزام حكومتی و تحمیلی: 
«...ما اگر می‏گوییم، تكلیف شرعی می‏گوییم، والّا نه این است كه ما الزام‌شان بكنیم... مكلفند شرعا به اینكه حفظ بكنند جمهوری اسلامی را و حفظ به این است كه در صحنه باشند.» همان، ج۲۱ ص: 413
از دیدگاه امام انتخابات در انحصار هیچ كس نیست و كسی حق تحمیل به مردم را ندارد: «انتخابات در انحصار هیچ كس نیست، نه در انحصار روحانیین است، نه در انحصار احزاب است، نه در انحصار گروه‌هاست. انتخابات مال همه مردم است. مردم سرنوشت خودشان دست خودشان است و انتخابات برای تاثیر سرنوشت شما ملت است.» همان، ص: ۳۶۷
«هیچ قدرتی الان در ایران نمی‌تواند یك كاری را تحمیل كند به ما... انتخابات مثل سابق نباشد كه از مركز دستور داده می‌شد كه این باید وكیل بشود، دیگر كسی هم حقّ ندارد حرفی بزند. انتخابات دست مردم است، رییس‌جمهور و نخست‌وزیر با آن رعیتی كه در كشاورزی كار می‌كند و آن بازاری‏ای كه در بازار كار می‌كند، راجع به انتخابات یك جور هستند.» همان، ص: 283
منتخبین مردم باید به توانایی اسلام در اداره جامعه باور داشته باشند: «قبلا در مورد انتخابات گفتم كه همه چیز ما باید روی موازین اسلامی باشد. افرادی كه تعیین می‌شوند باید كسانی باشند كه به درد اسلام و جمهوری اسلامی بخورند و عقیده‏شان هم این باشد كه اسلام خوب است.»
در اندیشه امام عملكرد ظالمانه افراد را نباید به اسلام نسبت داد: «همه در انتخابات شركت كنند... اگر یك ظالم خلاف كرد، اسلام كه نكرده است. پس باید كاری كنیم كه ظلم نباشد و ظالم از بین برود. اگر... به افرادی ظلم شده باید تلاش‌مان را بیشتر كنیم تا خلاف و ظلم را از بین ببریم نه اینكه كنار رویم و از صحنه خارج شویم، زیرا اگر از صحنه خارج شویم ظلم بیشتر می‌شود.» همان، ص: 244
اكنون این ماییم و سنت بنیانگذار، همه عناصر موثر در انتخابات از شورای نگهبان تا وزارت كشور و احزاب و جناح‌های سیاسی خود را با رهنمودهای امام محك بزنند.
راستی آنچه امروز به عنوان انتخابات در كشور ما برگزار می‌شود چه نسبتی با اندیشه امام دارد؟