این ویترین در تراز سینمای ایران نبود
در دوره‌های گذشته، مدیرانی داشتیم كه تلاش‌های ارزنده‌ای در جهت ارتقای كیفیت تولید و پربار ساختن این جشنواره‌ها انجام داده‌اند، چرا از تجربیات آنها استفاده نمی‌شود
دنیای قلم - شاهپور محمدی: جشنواره‌های ملی سینما در هر كشوری با بزرگان و نام‌آوران سینمای آن كشورها شناخته شده و معنا و اعتبار پیدا می‌كنند. چرا جای پیشكسوتان سینما در این دوره از جشنواره خالی بود؟ جایگاه پژوهش در این میان كجاست؟ چرا موضوع به این مهمی طی سالیان گذشته مورد رصد و كاوش قرار نگرفته است؟
سهم و مسوولیت واحد پژوهش سازمان سینمایی و وزارت ارشاد، در بررسی این‌گونه خلأهای مربوط به حوزه سینما چقدر است؟ شاید از نظر مدیران وزارت ارشاد و سازمان سینمایی كه صرفا نگاه دولتی به شكل مدیریتی سینما دارند، هیچ‌گونه مشكلی در نحوه برگزاری و ساختار و محتوای فیلم‌های جشنواره فجر وجود نداشته است، درحالی كه عدم حضور بزرگان و پیشكسوتان سینما در عرصه تولید و نبود فیلم‌های فاخر آنها در این فستیوال ملی، خود مشكل بزرگی است. دولتمردان ما متاسفانه به این نكته مهم توجه نمی‌كنند كه اعتبار سینمای هر كشوری با حضور فیلمسازان مطرح در فستیوال‌های معتبر آنها ارتباط مستقیم دارد. سازمان سینمایی و مشخصا مركز پژوهش‌های این سازمان می‌بایست در سال‌های گذشته این موضوع مهم را مورد بررسی قرار داده و به چالش می‌كشید كه چرا حضور افراد مولف و پیشكسوت سینما در عرصه تولید و جشنواره‌ها كم‌رمق گردیده و حتی برخی تمایلی به ساخت فیلم ندارند؟ چرا در جشنواره فیلم فجر كه ویترین سینمای ایران است و در یك سطح ملی و بین‌المللی نیز برگزار می‌شود، نباید اثری از این عزیزان وجود داشته باشد؟ آیا این موضوع، نقصانی بزرگ برای سینمای این كشور نیست؟
چه كسی باید تا به امروز به سراغ بزرگان و پیشكسوتان و ریش‌سفیدان كاركشته سینما می‌رفت و از آنها برای ساخت فیلم دعوت می‌كرد تا آثار پرباری را نیز در ویترین ملی سینمای كشور شاهد باشیم؟ جالب اینكه حتی در سخنرانی‌های قبل از آغاز جشنواره نیز، مدیران فرهنگی كشور اشاره‌ای به این خلأ و نقصان بزرگ سینما و جشنواره نكردند و به نظر می‌رسد از دید متولیان فرهنگ و سینمای كشور همه چیز آرام است و هیچ‌گونه كمبود و كاستی هم وجود ندارد...!! آیا وزن و تراز جشنواره بین‌المللی فیلم فجر، آن چیزی بود كه شاهدش بودیم؟ باید بپذیریم كه اینها نتیجه نگاه صرفا اداری و دولتی نسبت به سینمای كشور است. اینكه تمامی تولیدات دولتی بخواهند در یك جشنواره ملی حضور داشته باشند، به معنای رقابت نیست!! معنا و تعریف فستیوال در دنیا رقابت اندیشه‌های فاخر و تاثیرگذار در عرصه سینماست نه اینكه هر كسی هر تولیدی را در یك سال گذشته داشته باشد آن را در جشنواره شركت دهیم كه در این صورت كمیت غالب بر كیفیت گردیده و عده‌ای نیز این وسط صرفا دغدغه دیده شدن را خواهند داشت. نكته ظریفی كه متاسفانه متولیان سینمای كشور بدان دقت و توجه نمی‌كنند. چرا باید پتانسیل‌ها و سرمایه‌های بزرگ انسانی سینما به حاشیه بروند؟
چرا از وجود آنها در رویدادهای مهم و بزرگ فرهنگی در كشور استفاده نمی‌شود؟ چرا باید اندیشه‌های بزرگ و فاخر خانه‌نشین شوند و كسی به سراغ آنها نرود؟ اصحاب قلم و اندیشه، مدام از طریق رسانه‌ها به تحلیل این‌گونه مسائل، موانع تولید و مشكلات متعدد موجود در مسیر پیشرفت سینمای كشور می‌پردازند و حتی برای آنها راه‌حل هم ارایه می‌نمایند، اما دریغ از اندكی توجه و به كار بستن این راهكارها...!! مركز پژوهش‌های سازمان سینمایی پاسخ دهد كه چرا این مركز به تحقیق و بررسی و ارزیابی مشكلات حوزه سینما چه در مورد نحوه مدیریت جشنواره و چه در ارزیابی محتوای آثار تولیدی نمی‌پردازد؟
مگر كار مدیران و پژوهشگران این مركز چیست؟ اگر هم این معاونت چنین مسوولیتی ندارد، سازمان سینمایی حداقل اعلام نماید كه بررسی و رصد محتوا و كیفیت فیلم‌های تولید شده با كدامین بخش این سازمان است؟ مسوولیت تولید فیلم‌های بی‌محتوا با كیست؟ چرا فیلم ضعیف باید در جشنواره شركت كند؟ چرا مخاطب باید برای فیلم بی‌كیفیت پول بلیت پرداخت كند و وقت و زمان خود را بیهوده تلف كند؟ مركز پژوهش‌های این سازمان مشخص كند كه در جهت بهبود این بخش‌ها و ارتقای كیفیت فیلم‌ها و اعتلای سینمای كشور، چه كار مهمی انجام داده است؟
اگر پژوهشی نیز در این زمینه‌ها صورت گرفته، مشخص كنند كه آیا عملیاتی گردیده یا صرفا به بایگانی و آرشیو سپرده شده‌اند؟ اینكه فیلم بی‌محتوایی در جشنواره دیده شود و در مقابل، افراد حاذق و كاربلد سینما در انزوا قرار بگیرند و فیلمی نیز در چنین فستیوال‌های ملی نداشته باشند و هیچ‌گونه بررسی كارشناسی هم در این زمینه صورت نگیرد، اتفاق كمی نیست كه به راحتی بخواهیم از كنار آن عبور كنیم. متولیان سینمای كشور ظاهرا حواس‌شان نیست كه این افراد باتجربه و نام‌آشنای عرصه تولید هستند كه ساختار فكری و محتوایی «هنر-صنعت» سینما را تعیین می‌كنند درحالی كه اسمی از آنها در جشنواره ملی این كشور نیست. چرا فیلمنامه‌های با محتوای ضعیف باید تولید شوند؟ چرا مدیران سینما و جشنواره‌ها از تجربیات خوب مدیریت‌های قبلی سازمان سینمایی استفاده نمی‌كنند؟ جایگاه اتاق فكر این وسط كجاست؟
در دوره‌های گذشته، مدیرانی داشتیم كه تلاش‌های ارزنده‌ای در جهت ارتقای كیفیت تولید و پربار ساختن این جشنواره‌ها انجام داده‌اند، چرا از تجربیات آنها استفاده نمی‌شود؟ اگر قبل از جشنواره دبیران ادوار گذشته فیلم فجر دور یك میز می‌نشستند و با تبادل تجربه آیین‌نامه جشنواره را اصلاح و به‌روزرسانی می‌كردند، شاید خیلی از اشكالات در این دوره از جشنواره دیده نمی‌شد. موضوع كارت‌هایی كه برای اصحاب سینما صادر شد و می‌بایست صرفا صاحبان كارت‌ها در سالن‌ها حضور یابند خود یكی از گرفتاری‌های این دوره جشنواره بود. متاسفانه دبیران جشنواره عموما از مشورت دبیران گذشته بهره نمی‌برند و مرتب در حال اختراع چرخ هستند. چرا جایگاه فیلمنامه و فیلم‌های اجتماعی و تفكر‌برانگیز در این جشنواره مشخص نبود؟ در بین فیلم‌های شركت‌كننده یك اثر انتقادی به چشم نخورد. در تاریخ سینمای ایران سابقه نداشته است مجموعا در یك سال ۱۹ فیلم سینمایی دولتی تولید شود و همه آنها در جشنواره حضور یابند. چرا سرمایه‌های بزرگ هنری كشور حاضرند خارج از ایران فیلم بسازند و آثارشان در داخل تولید نمی‌شود؟ چه اتفاقی افتاده است؟ فیلمسازان بزرگ این سرزمین به عنوان سرمایه‌های معنوی و فرهنگی این كشور، به ساخت فیلم‌های‌شان زنده‌اند و اگر فیلم نسازند مرده متحركی بیش نیستند. بخش پژوهش سازمان سینمایی می‌بایست مغزهای سینمای این كشور را حمایت و مراقبت نماید تا آثار درخشان آنها در كشور خودمان تولید گردیده و در چنین فستیوال‌هایی نیز دیده شوند.
باید بررسی و آسیب‌شناسی شود كه چرا فیلمسازان بزرگ از سینمای كشور فاصله گرفته‌اند و علت عدم حضور آنها در عرصه تولید فیلم مورد تحقیق و بررسی اساسی قرار گیرد. صرف حضور چندین فیلم به صورت محدود، به معنای رونق این‌گونه جشنواره‌ها نیستند. سال‌هاست دیده می‌شود كه برخی فیلم‌های تولید شده و حاضر در جشنواره‌ها از محتوای ضعیفی برخوردارند، اما متاسفانه سازمان سینمایی آنها را حداقل بعد از جشنواره‌ها نیز مورد بررسی كارشناسی قرار نمی‌دهد تا علت ضعف‌ها مشخص شود. اضافه كنیم به این موارد، اتفاقات و حاشیه‌های اختتامیه جشنواره را...!! متاسفانه ساختار اجرایی در كشور ما به گونه‌ای است كه هر مدیری چند صباحی به طور موقت می‌آید و می‌رود و تجارب و آزمون و خطای مدیریت‌های قبلی، بدون پژوهش، بررسی و آسیب‌شناسی همچنان سر جای خود باقی می‌مانند. موضوعی كه نیازمند بررسی و دقت عمل بیشتر سیاست‌گذاران فرهنگی كشور می‌باشد.
مستندساز و منتقد