آیا استرس باعث چاقی می‌شود؟

دنیای قلم_ نایب‌رئیس انجمن علمی ‌پیشگیری و درمان چاقی ایران گفت: استرس‌های ناشی از شغل و روزمرگی‌های زندگی سبب عدم کنترل اشتها و ولع کاذب شده و افراد را چاق می‌کند. سیدضیا مظهری افزود: بسیاری از افراد وقتی دچار استرس شده و احساس عدم تمرکز می‌کنند، بلافاصله به سراغ قهوه و چای می‌روند و به‌همراه آنها انواع بیسکویت و کیک‌های آماده را مصرف می‌کنند که به مرور منجر به بروز چاقی می‌شود.

وی افزود: کارکنان ادارات و شرکت‌ها در طول ساعات کاری‌ خود با این تصور که کافئین موجود در این نوشیدنی‌ها می‌تواند مقدار زیادی خستگی جسمی‌وروحی آنها را برطرف سازد، حتی تا 10 بار در روز این مواد را مصرف می‌کنند؛ در حالی‌که استفاده بیش از اندازه این مواد سبب تقویت و ماندگاری اثر هورمون‌های استرس‌زا می‌شوند. مظهری اظهارداشت: از سوی دیگر مواد موجود در چای و قهوه باعث کم‌خوابی شده و انرژی بدن را از بین می‌برد. همچنین عادت به نوشیدن قهوه و چای زیاد، نیاز به مصرف موادقندی و شیرینی و شکلات را نیز افزایش می‌دهد و تلفیق این مواد با یکدیگر یعنی شکر با کافئین تاثیر دوپینگ را دارد که باعث می‌شود آخرین انرژی‌های ذخیره شده بدن نیز به مصرف برسند.

 

 

گسترش گرسنگی پنهان با بدخوری و بیش‌خوری

 

 

این استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران ادامه داد: بدخوری و بیش‌خوری، عدم استفاده از گروه‌های مختلف هرم غذایی شامل نان و غلات و فرآورده‌های جایگزین آنها، سبزی‌ها و میوه‌جات، شیر و لبنیات کم چربی، گوشت‌های سفید و قرمز یا حبوبات، دانه‌ها و مغزها، تخم‌مرغ و پنیر، باعث گسترش شدید گرسنگی‌های پنهانی یا سلولی‌ ناشی از عدم استفاده کافی و لازم از ریزمغذی‌های متعدد می‌شود و تغییرات چشمگیری در رفتار و کردار و خلق‌وخوی افراد در همه گروه های سنی ایجاد می‌کند.

مظهری تصریح کرد: این تغییرات در هر فرد به‌صورت استرس، اضطراب، افسردگی، پرخاشگری و حتی خودآزاری بروز می‌یابد؛ در حالی‌که مصرف برخی از موادغذایی بر استرس و اضطراب غلبه می‌کند. به گفته این متخصص تغذیه، جایگزینی شکلات، شیرینی و کربوهیدرات‌های ساده، استفاده از منابع حاوی پروتئین‌ها به میزان حداقل 10 تا حداکثر 18 درصد کل انرژی دریافتی روزانه با کاهش میزان استفاده از گوشت‌های قرمز و فرآوری‌شده و مصرف آبزیان به‌صورت تنوری، فرپز، بخارپز، استفاده به‌جا، به‌موقع و به اندازه از ویتامین‌های گروه b کمپلکس و ویتامین c و گروه‌های غذایی حاوی مواد معدنی مانند ید، آهن، پتاسیم، روی و غیره جهت مدیریت استرس توصیه می‌شود.

 

 

بیشتر بخوانید: برای کاهش استرس چه کارهایی انجام دهیم؟

 

 

رفع افسردگی و اضطراب با مصرف سبزیجات

 

 

وی افزود: گنجاندن شیر و لبنیات در برنامه صبحانه بروز سستی، بی‌حالی، بی‌حوصلگی و عصبانیت در طول روز را کاهش می‌دهد و عدم انگیزه، افسردگی و استرس را تعدیل می‌کند. همچنین استفاده از دانه‌ها و مغزهای تازه و خام به مقدار 30 گرم در روز به جای هله‌هوله ضمن تامین انرژی کافی سرشار از مواد معدنی بسیار مفید مثل آهن، روی، پتاسیم، سلنیوم، منیزیم و مس دارای اسیدهای چرب هستند که بدن قادر به ساخت آن نیست.

مظهری ادامه داد: سبزیجات مختلف با رنگ‌های گوناگون نه تنها به‌عنوان پاک‌کننده و عامل سم‌زدایی از بافت‌ها و ارگان‌های بدن تلقی می‌شوند بلکه با خنثی‌سازی رادیکال‌های آزاد، طراوت و سرزندگی را ایجاد کرده و به رفع اندوه، غم، اضطراب و افسردگی کمک می‌کند.

 

 

بیشتر بخوانید: دلایلی که با وجود کم خوری باعث چاقی می شوند
 

 

 

تاریخچه استرس

 

 

واژه استرس را اولین‌بار هانس سلی در دهه چهل میلادی (حدود هفتاد سال قبل) به‌کار برد. او لغت استرس را از حوزه فیزیک و مکانیک اقتباس کرد. البته بعدها نوشت که لغتی که او مد نظر داشته تنش یا stress نبوده و بیشتر منظورش strain یا کرنش بوده اما به علت ضعف در زبان، در درک معنی آنها اشتباه کرده است. به هر حال امروز معنا و مفهوم استرس بسیار فراتر از یک استعاره مکانیکی است. بنابراین دیگر چندان مهم نیست که هانس سلی در ابتدا مفهوم این کلمه را درست درک کرده است یا نه. معمولا در تعریف استرس به سبک هانس سلی، استرس و انواع آن را با تقسیم استرس به استرس مثبت و استرس منفی آغاز می‌کنند.

 

 

بیشتر بخوانید: چگونه از چاق شدن در دوران کرونا جلوگیری کنیم؟

 

 

استرس تجمع چربی در بدن را تقویت می‌کند

 

 

استرس شرایط یا احساسی است که در آن، فرد از لحاظ ادراکی بر این باور است که مجموع خواسته‌ها و انتظاراتی که از او وجود دارد، فراتر از منابع، امکانات و توانمندی‌های در اختیار اوست. استرس مزمن، خواب ما و میزان قندخون ما را مختل می‌کند. این امر به افزایش گرسنگی و خوردن خوراکی‌هایی منجر می‌شود که خوردن آنها لذت بخش و آرام‌کننده است ولی معمولا کالری زیادی دارد. همین موضوع باعث مختل‌شدن بیشتر خواب و حتی افزایش استرس و بالارفتن میزان قندخون می‌شود. این روند علاوه بر اینکه می‌تواند سطح چربی خون را به اندازه‌ای که برای سلامت شخص مضر است برساند، موجب دیابت از نوع دوم نیز می‌شود. گاهی زمانی‌که دچار استرس می‌شویم، تمایل داریم غذاهای خانگی که چربی یا قند بالایی دارند، بخوریم. محققان معتقدند که ممکن است هورمون‌های خاصی مانند سروتونین، کورتیزول یا نوروپپتیدy در این روند نقش داشته باشند.

محققان معتقدند هنگامی‌که کربوهیدرات مصرف می‌کنیم، میزان ترشح هورمون سروتونین در بدن‌ بیشتر می‌شود. سروتونین به لحاظ شیمیایی حس خوبی در بدن ایجاد می‌کند و باعث می‌شود حالمان خوب شود و احساس بهتری داشته باشیم. آنها می‌گویند بیشتر کربوهیدرات‌هایی که افراد به سمت آنها می‌روند مانند کلوچه، شیرینی، شکلات و کوکی‌ها پر از چربی هستند. آنها می‌گویند استرس مزمن باعث بالارفتن بیش از حد هورمون کورتیزول در بدن می‌شود، هورمونی حیاتی که مدیریت ذخیره‌سازی چربی و مصرف انرژی بدن را به عهده دارد. کورتیزول هورمونی است که به عنوان افزایش‌دهنده‌ اشتها شناخته می‌شود و ممکن است باعث شود، هوس کنیم غذاهای چرب و شیرین بخوریم. همچنین مطالعات نشان می‌دهد بدن ما در مواقع استرس ممکن است مواد غذایی را به نوعی متفاوت پردازش کند. مطالعه‌ای که در این زمینه صورت گرفته است، نشان می‌دهد موش‌های آزمایشگاهی که تحت رژیم پرچربی و پرشیرینی قرار دارند، زمانی که در فشار استرس قرار می‌گیرد بیشتر مواد غذایی که وارد بدنش شده است تبدیل به چربی می‌شود. محققان متوجه شدند که این پدیده با مولکولی به نام نوروپپتیدy مرتبط است که هنگام بروز استرس از سلول‌های عصبی آزاد می‌شود و تجمع چربی در بدن را تقویت می‌کند.

 

 

منبع: ایرنا