فصل جدید روابط تركیه و امریكا

دنیای قلم - محمود فاضلی:  در روزهای 7 تا 8 مارس، یك هیات بلندپایه با سرپرستی‌ هاكان فیدان، وزیر امور خارجه تركیه در سفر به امریكا به منظور شركت در نشست ساز و كار راهبردی میان تركیه و امریكا دیدارهای رسمی‌ برگزار كرد. او در ماه فوریه در نشست وزرای خارجه جی 20 در برزیل با بلینكن دیدار كرده بود. در بین دو كشور كه در سال‌های اخیر بحران‌های زیادی را تجربه كردند، یك دستور كار فشرده و سنگینی وجود دارد. وی پس از دیدار با مقامات امریكایی در گفت‌وگو با خبرنگاران تُرك درباره دیدارهای خود اعلام كرد در دیدار با آنتونی بلینكن همتای امریكایی خود، جك سالیوان مشاور امنیت ملی و همچنین اعضای كنگره امریكا به صورت مبسوط درباره حمایت واشنگتن از گروه تروریستی ی.پ.گ/پ.ك.ك، اقداماتی كه باید درباره گروه تروریستی فتو صورت پذیرد و به ویژه درباره شرایط نوار غزه گفت‌وگو كردم. 

از دیدگاه وزیر خارجه تركیه، جهان در قبال پایان دادن به تراژدی اهالی غزه مسوول است. پایان دادن به تراژدی و قتل عام برادران و خواهران‌مان در نوار غزه و اتخاذ تدابیر قاطعانه در این مورد به یك مسوولیت غیرقابل اهمال تبدیل شده است. بسیاری از تحولات مهم منطقه‌ای به ویژه كشتارهای اسراییل در غزه همزمان در حال وقوع است، وضعیت وخیم غزه ما را ملزم به رسیدگی فوری به این مساله می‌كند. آنها باید به ‌طور جدی با امریكا و سایر كشورها برای تضمین آتش‌بس و كمك‌های بشردوستانه بدون وقفه در غزه همكاری كنند.
تركیه كه اخیرا در بسیاری از مسائل مانند جنگ روسیه و اوكراین، جنگ داخلی لیبی و تنش آذربایجان و ارمنستان نقش مهمی ایفا كرده است، با حساسیت خود نسبت به رویدادهای خونین غزه، دیپلماسی فعالی را دنبال كرده است. این حساسیت شامل رویكرد مبتنی بر حل مساله می‌باشد. تلاش‌های تركیه در این راستا با تاكید بر اینكه باید از كانال‌های دیپلماتیك در بسیاری از موضوعات به ویژه در مورد ضمانت استفاده كرد، از ضرورت كاركرد دیپلماسی علی‎رغم بحران‌ها و تنش‌های فراوان حمایت می‌كند.

تركیه تنها كشور عضو ناتو است كه هم با اوكراین و هم با روسیه تماس مستقیم دارد و فیدان در مجمع دیپلماسی آنتالیا با سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه دیدار كرده بود، انتظار می‎رود فیدان تحولات در مورد كریدور غله را با بلینكن در میان گذاشته و خاطرنشان كرده كه امنیت دریای سیاه برای تركیه اهمیت حیاتی دارد، لذا به هر‌گونه اقدامی‌كه موجب تشدید تنش در این منطقه شود، اجازه بروز داده نخواهد شد. 
وزیر خارجه تركیه همچنین با تاكید بر رایزنی با مقامات امریكایی در مورد روابط دوجانبه، انرژی، تجارت و اقتصاد، مبارزه با تروریسم و جنگ اوكراین، تاكید دارد رویكرد قاطع تركیه درباره این مسائل را به طرف امریكایی انتقال داده و همكاری‌ها در بسیاری از زمینه‌ها در روابط دو كشور افزایش خواهد یافت.
 وزیر خارجه تركیه همچنین با اشاره به حمایت امریكا از گروه تروریستی ی.پ.گ/پ.ك.ك در شمال سوریه، اظهار داشت: «جمهوری تركیه براساس حق دفاع مشروع و حقوق بین‎الملل در داخل و خارج خاك خود با گروه‌های تروریستی كه تهدیدی برای امنیت ملی به شمار می‌روند، در حال مبارزه است و این مبارزه همچنان ادامه خواهد داشت.»

«آنتونی بلینكن» وزیر خارجه امریكا در دیدار با «هاكان فیدان» بر اهمیت نقش تركیه در كمك به حل بحران اوكراین تاكید و مدعی شد امریكا روی مسائل مربوط به ائتلاف (ناتو) بسیار متمركز است. امریكا البته روی تجاوز فعلی روسیه به اوكراین نیز متمركز است. همان جایی كه تركیه نقش مهمی در حمایت از اوكراین به طرق مختلف داشته است كه امروز درباره آن گفت‎وگو خواهد شد. در این دیدار با همتای ترك خود درباره خاورمیانه و درگیری در غزه نیز گفت‌وگو كردم. امریكا به كاهش و خاتمه درد و رنج زنان و كودكان و مردان بی‌گناهی كه گرفتار درگیری در غزه شدند، علاقه‌مند است.
«هاكان فیدان»، وزیر خارجه تركیه در این سفر اعلام كرد كه كشورش آماده مذاكره با امریكا درباره بازگشت به برنامه خرید جنگنده‌های اف-۳۵ است. در رابطه با هواپیمای اف-۳۵ امریكا همان‌طور كه می‌دانید ما در این برنامه حضور داشتیم و پس از آن واشنگتن به‌ طور غیرقابل توجیه ما را از آن طرد كرد، زیرا آنها ماجرای اس-۴۰۰ روس را بهانه‌ای برای به تعویق انداختن تحویل جنگنده‌ها قرار دادند. ما بار دیگر بر پایبندی به موضع خود تاكید می‌كنیم، همه ‌چیز مشخص است و تركیه همواره برای بررسی این موضوعات به ‌طور گسترده و صریح آمادگی دارد. به این مسائل باید از دیدگاه‌های مختلف نگاه كرد. ما معتقدیم واشنگتن نیز باید از این موضوع استقبال كند. ما می‌توانیم با یكدیگر تبادل نظر كنیم. در چارچوب این سفر، انتظار می‎رود در زمینه اختلاف‌نظر بر سر سوریه و روسیه تجربه می‌شود؛ موضوعات بسیاری مانند سوریه، جنگ روسیه- اوكراین، مبارزه با تروریسم، انرژی، همكاری‌های دفاعی و جنگ اسراییل - حماس در دستور كار داشته است. تنش در روابط بین تركیه و امریكا كه با خرید سامانه دفاع هوایی اس-400 تركیه از روسیه در سال 2019 آغاز شده بود، با ادامه حمایت امریكا از نیروهای سوریه دموكراتیك به‎عنوان ستون فقرات گروه تروریستی پ.ك.ك در سوریه، افزایش یافت. درحالی كه تمدید پروسه عضویت سوئد در ناتو توسط آنكارا باعث نارضایتی امریكا شده بود، پس از موافقت تركیه با عضویت سوئد در ماه ژانویه، كنگره امریكا به فروش هواپیماهای جنگی اف-16 به ارزش 20 میلیارد دلار به تركیه چراغ سبز نشان داد. در اواخر ژانویه، سناتورهای امریكایی «جین شاهین و كریس مورفی» از حزب دموكرات از تركیه بازدید كرده و با اردوغان دیدار كردند. مورفی بعدا گفته بود كه اكنون «تحرك قابل‌توجهی» در روابط دوجانبه وجود دارد.
تحلیلگر  امور   بین‌الملل