تحول قوانین زلزله در امریكا

دنیای قلم - مهدی زارع: پنجاه و سه سال قبل در روز 20 بهمن 1349، 9 فوریه 1971 در ساعت 6:01 صبح به وقت غرب امریكا زمین ‌لرزه‌ای ویرانگر سان‌فرناندو با بزرگای 6.6 منطقه پرجمعیت شهری لس‌آنجلس را لرزاند، 65 كشته، 2000 مجروح و ویرانی منطقه را موجب شد. كانون این زمین لرزه در مجاورت كوه مجیك، در حدود 10 كیلومتری شمال شرقی شهر سیلمار و در ژرفای حدود 12 كیلومتری بود.

این شوك تا 500 كیلومتری در منطقه ساحلی جنوب كالیفرنیا و تا لاس‌وگاس، نوادا، احساس شد. بیشترین خسارت در منطقه سان‌فرناندو در شمال‌غربی لس‌آنجلس بود. خسارات مالی بیش از نیم میلیارد دلار برجا گذاشت در زمان خود یك ركورد بود. در این رخداد بیمارستان‌ها به ‌شدت آسیب دیدند. تقاطع آزادراه فرو ریخت سد لوور وان نورمن كه بر فراز دره سان‌فرناندو در شهرستان لس‌آنجلس قرار داشت، در پی زمین لرزه تقریبا فرو ریخت. یك مخزن در خطر شكست قریب‌الوقوع قرار گرفت و نزدیك به 80 هزار نفر از ساكنان پایین‌دست را مجبور به تخلیه كرد.

گسیختگی امتداد لغز در زمان زلزله به سطح زمین رسید و حدود 20 كیلومتر طول گسیختگی بود. در این ناحیه، بسیاری از سازه‌های روی ناحیه گسلی قرار داشتند، مستقیما توسط حركت گسل در سطح آسیب دیدند. كالیفرنیا به دلیل زلزله با پیشرفت‌های زیادی در مورد مهندسی زلزله مواجه شد. زلزله سان‌فرناندو در سال 1971 منشا گذراندن قانون منطقه‌بندی حریم گسل‌های فعال زلزله alquist-priolo، به عنوان یكی از چهار قانون/برنامه اصلی ناشی از زلزله شد. پس از زلزله سان‌فرناندو، قوانین مهمی برای كاهش اثر زمین لرزه‌های آینده طراحی شد. سازمان زمین‌شناسی كالیفرنیا از طریق برنامه‌های متعددی -الزامی شده از طریق این قوانین- به كار خود در جهت یك كالیفرنیا تاب‌آورتر در برابر زلزله ادامه می‌دهد، ازجمله: 

برنامه ابزار دقیق جنبش شدید زمین (smip) در سال 1971 برای كمك به زلزله‌شناسان و مهندسان برای درك بهتر اثرات جنبش زمین بر سازه‌ها تاسیس شد. سازمان زمین‌شناسی كالیفرنیا یك سامانه سراسری از هزاران ابزار جمع‌آوری داده را دراختیار دارد كه نحوه واكنش زمین، پل‌ها، آسمانخراش‌ها، سدها و سایر سازه‌ها به لرزش زلزله را ثبت می‌كند. داده‌های smip روی آیین‌نامه‌ها (كدهای ساختمان) اثر می‌گذارد و در نتیجه سازه‌هایی كه در برابر زلزله تاب‌آور‌تر هستند. بسیاری از ابزارها در حال اصلاح هستند تا داده‌ها را به سامانه هشدار پیش‌هنگام زلزله كالیفرنیا نیز كمك كنند. پس از زلزله سان‌فرناندو، ایالت كالیفرنیا قانون alquist priolo را برای محدود كردن ساخت و ساز در امتداد گسل‌هایی كه احتمالا باعث ایجاد زمین لرزه‌هایی می‌شوند كه می‌توانند سطح زمین را در 11000 سال گذشته پاره كنند، تصویب شد. قانون حریم گسل زلزله (alquist-priolo، (apefzs ساخت ساختمان‌ها را در سراسر آثار گسل‌های فعال تنظیم/ محدود می‌كند تا آسیب ناشی از گسیختگی سطحی را كاهش دهد. سازمان زمین‌شناسی كالیفرنیا نقشه‌هایی از گسل‌های فعال تهیه و مناطق زلزله‌زده مورد نیاز را در اطراف این گسل‌ها ایجاد می‌كند.  

در سطح فدرال، كنگره علاقه خود را به ایمنی در برابر زلزله بیشتر كرد، جلسات استماع برگزار و لوایح جدیدی را برای ایجاد یك برنامه ملی تحقیقات زلزله ارایه كرد. كنگره درنهایت قانون كاهش ریسك زلزله در سال 1977 تصویب شد كه منجر به برنامه ملی كاهش ریسك زلزله یا nehrp شد و در كمك به ایجاد آنچه اكنون برنامه خطر زلزله usgs نامیده می‌شود، بسیار مهم بود.  

آژانس‌های nehrp، از‌جمله آژانس مدیریت اضطراری فدرال (fema)، موسسه ملی استاندارد و فناوری، بنیاد ملی علوم و سازمان زمین‌شناسی ایالات‌متحده، تحقیقات و توصیه‌های سیاستی ارایه كردند. این برنامه‌ها به شهر لس‌آنجلس نیز كمك كرد. مصوبه‌ای در سال 2015 برای مقاوم‌سازی ساختمان‌های ضعیف‌تر با اسكلت چوبی طبقه اول و ساختمان‌های بتنی غیرشكل‌پذیر یا شكننده كه هر دو در برابر ریزش هنگام لرزش شدید آسیب‌پذیرتر هستند از كنگره گذرانده شد. در سال 2013، سانفرانسیسكو برنامه اصلاحی اجباری طبقه نرم ساختمان را تصویب كرد كه تا حدی براساس حمایت برنامه nehrp و پس از زلزله 1989 لوما پریتا انجام شد.  قانون ایمنی بیمارستان در سال 1972، با الزام درنظر گرفتن مسائل زمین‌شناختی و زلزله شناختی تنظیم و مصوب شد تا اطمینان حاصل شود كه ساختمان‌های بیمارستانی جدید یا مقاوم‌سازی شده در محل، طراحی و ساخته شده‌اند تا پس از زلزله قابل بهره‌برداری باقی بمانند. سازمان زمین‌شناسی كالیفرنیا جنبه‌های ژئوتكنیكی و لرزه‌ای ساخت بیمارستان و مدارس دولتی را در سراسر كالیفرنیا بررسی می‌كند. زلزله 1971 نیاز به هماهنگی بهتر بین دانشمندان، مهندسان و امدادگران اضطراری را نشان داد و منجر به تاسیس اولین خانه شفاف‌سازی زلزله شد. پس از این زلزله بزرگ، سازمان زمین‌شناسی كالیفرنیا و شركای آن مركز شفاف‌سازی زلزله كالیفرنیا را برای هماهنگ كردن تحقیقات میدانی زلزله و به اشتراك گذاشتن مشاهدات تشكیل داد.