پیامدهای اقتصادی بحران در دریای سرخ
بحران اخیر در دریای سرخ و وادار شدن شركت‌های كشتیرانی به دور زدن آفریقا برای انتقال بار خود به اروپا تاخیرات جدی در عرضه كالاهای مصرفی چون یخچال، تلویزیون، رایانه و خودرو از آسیا ایجاد كرده است.
دنیای قلم - محمود فاضلی: جنگافروزیهای رژیم صهیونیستی در غزه و بمبارانهای وحشیانه آن موجب واكنشهایی در منطقه شده است. نیروهای دریایی یمن هشدار دادند تا زمانی كه تجاوزات اسراییل به غزه و جنایاتش علیه ملت فلسطین ادامه یابد به هیچ كشتی اسراییلی و كشتی‌هایی كه مقصد آنها اراضی اشغالی فلسطین باشد، اجازه عبور از تنگه باب‌المندب و دریای سرخ را نخواهند داد. یمنیها اعتقاد دارند بروز هر جنگی برای امریكا هزینه زیادی خواهد داشت و آنها باید از دریای سرخ و مناطق اشغالی در یمن، خارج شوند. آنها مسوول تبعات تمامی تحركات خصمانه و جنایتكارانه علیه یمن هستند .
بحران اخیر در دریای سرخ و وادار شدن شركت‌های كشتیرانی به دور زدن آفریقا برای انتقال بار خود به اروپا تاخیرات جدی در عرضه كالاهای مصرفی چون یخچال، تلویزیون، رایانه و خودرو از آسیا ایجاد كرده است. این موضوع حتی از روزهای نخست، مشكلات اقتصادی عدیده‌ای را برای اسراییل به وجود آورد. در یكی از اولین تاثیرات این رویداد، قیمت اكثر كالاهای وارداتی در سرزمینهای اشغالی دست‌كم 20 درصد افزایش یافت. شركت «چاستوویتز» یكی از بزرگ‌ترین شركت‌های وارد‌كننده مواد غذایی و بهداشتی در اسراییل اعلام كرد، از این پس تمامی كالاهایش را با افزایش قیمت حداقل 20 درصد عرضه خواهد شد.
اخلال جدید در زنجیره تامین پس از مشكلات ناشی از شیوع ویروس كووید 19 در سالهای 2020 و 2021 كه بهعنوان عامل اصلی تورم در كشورهای غربی معرفی شده است، انتظار میرود موجب موج جدیدی از افزایش قیمت كالا و خدمات شود. نرخ حمل و نقل كانتینری بین آسیا، اروپا و امریكا بهدلیل كاهش ظرفیت حمل‌ونقل در حال افزایش است. قیمت حمل كانتینر 12 متری از آسیا به شمال اروپا از قیمت 4000 دلار عبور كرده كه نسبت به دوره قبل از بروز تنش در منطقه، به میزان 173 درصد افزایش داشته است. قیمت حمل كانتینر از آسیا به مدیترانه نیز به 5175 دلار رسیده است.
شركت دانماركی مرسك نیز اعلام كرد 4 كشتی از 5 كشتی باری كه در دریای سرخ گیر افتاده بودند را به سمت كانال سوئز باز می‌گرداند و مسیر طولانی‌تر آفریقا را برای دوری از احتمال حملات در این منطقه در پیش می‌گیرد. اما پنج كشتی شركت مرسك كه عازم آسیا بودند، از كانال سوئز عبور كرده و در راه جنوب هستند تا از یمن بگذرند. شرایط خدمه این كشتی‌ها و ده‌ها هزار محموله آن مشخص نیست. برنامه سفرهای شركت مرسك نشان می‌دهد 4 كشتی «جنوا، لوندرینا، ابا و گرترود: كه در روزهای گذشته در جنوب دریای سرخ و بندر جده عربستان لنگر انداخته بودند، به سمت «دماغه امید نیك» تغییر مسیر داده‌اند. كشتی پنجم از یمن عبور نخواهد كرد.
بازگشت این كشتی‌ها از كانال سوئز هزینه مجددی برای عبور از این كانال به شركت كشتیرانی مرسك تحمیل می‌كند و باعث تاخیر در ارسال محموله‌ها و بالا رفتن هزینه سوخت برای دور زدن آفریقا می‌شود. از كانال سوئز برای عبور یك سوم كشتی‌های باری دنیا استفاده می‌شود و تغییر مسیر این كشتی‌ها به سمت جنوب برای دور زدن قاره آفریقا یك میلیون دلار هزینه مازاد سوخت برای هر سفر بین آسیا و شمال اروپا ایجاد می‌كند.
انتظار میرود بحران جدید حداقل در سه ماهه اول سال جدید، بندر «پیره آس» یونان را نیز به عنوان یكی از مهمترین بنادر مدیترانه برای انتقال كالاهای آسیایی به اروپا، تحت‌تاثیر قرار دهد. ورود كشتی‌ها به بندر یادشده دو تا چهار هفته تاخیر خواهند داشت چرا كه چند شركت بزرگ كشتیرانی خطوط تصمیم گرفتند سه خط هفتگی خود از آسیا به بندر پیره آس را متوقف كنند.
همزمان سایر شركت‌های بزرگ حمل‌ونقل كانتینری ،مسیر كشتی‌های خود را بهعلت حملات چریكهای حوثی تغییر دادند.
بندر پیره آس یكی از دروازههای اصلی صادرات خودروهای برقی چینی به بازارهای اروپایی است. موقعیت ممتاز این بندر در زمینه انتقال كالاهای چینی به اروپا از یك سو و پهلوگیری كشتی‌های ویژه گردشگران غول‌پیكر موجب افزایش چرخش مالی سازمان بندر فوق به میزان 13 درصد و افزایش سود قبل از بهره و مالیات به میزان 32.5 درصد و سود خالص به میزان 39.9 درصد در 9 ماهه اول سال در مقایسه به دوره نسبی سال 2022 شده است.
امریكا در 19 دسامبر یك عملیات چند ملیتی برای حفاظت از تجارت در دریای سرخ به راه انداخت. امریكا ابتدا به همراه 12 كشور دیگر ادعا كردند كه حملات در دریای سرخ یك مشكل بزرگ بینالمللی و غیرقابل قبول است. به ادعای امریكا تهدید جانی، اقتصاد جهانی و جریان آزاد تجارت در آبراه‌های حیاتی منطقه غیر قابل قبول است و هیچ توجیه قانونی برای هدف قرار دادن عمدی كشتی‌های غیرنظامی و تجاری وجود ندارد. وزیر خارجه امریكا نیز در روزهای اخیر تایید می‌كند كه حملات ارتش یمن به كشتی‌های اسراییلی یا كشتی‌هایی با مقصد فلسطین اشغالی به‌طور مستقیم به منافع بیش از 40 كشور صدمه زده و موجب تعطیلی 20 درصد از حجم ترابری دریایی شده است.
امریكا، استرالیا، بحرین، بلژیك، كانادا، دانمارك، آلمان، یونان، ژاپن، هلند، نیوزیلند و انگلیس در بیانیه‌ای مشترك به رهبری واشنگتن خواستار پایان فوری «حملات غیرقانونی» و آزادی كشتی‌های توقیف‌شده و خدمه آنها شدند. امریكا امیدوار بود كه با راه‌اندازی یك نیروی دریایی جدید، با عملیات ارتش یمن در دریای سرخ مقابله كند اما یك هفته پس از راه‌اندازی آن، گروهی از متحدان امریكا عملا از آن كنار كشیدند. فرانسه، ایتالیا و اسپانیا دو متحد اروپایی امریكا كه به عنوان مشاركت‌كنندگان در عملیات نگهبانی از دریای سرخ از آنها نام برده شده است با تایید خروج خود از این ائتلاف، از تحویل كشتی‌های جنگی خود به فرماندهی امریكا خودداری كردند.
تحلیلگر امور بین الملل