عصری تازه در روابط یونان و تركیه
علیرغم مشكلات دیرینه موجود در روابط یونان و تركیه و تنشهایی كه در روابط این دو كشور همسایه ایجاد شده است، روابط اقتصادی بین دو كشور در سالهای گذشته روند مثبتی را طی كرده
دنیای قلم - محمود فاضلی: اردوغان، رییس‌جمهوری تركیه در راس یك هیات عالیرتبه 200 نفره روز 16 آذر به آتن سفر كرد. رییس‌جمهور تركیه پس از ورود به آتن با خانم ساكلاروپولو رییس‌جمهور و سپس آقای میچوتاكیس، نخست‌وزیر یونان دیدار كرد. رییس‌جمهور یونان در دیدار با اردوغان بر ضرورت وجود یك اراده سیاسی مثبت و قوی در توسعه روابط با تركیه بیش از هر وقت دیگر تاكید كرد. به گفته او، وقایع تراژیك امسال در كشورهای ما (زلزله تركیه و تصادف قطار در یونان) نشان داد كه حس همبستگی و حمایت در شرایط سخت ویژگی مشتركی است كه دو ملت را با یكدیگر متحد می‌كند كه دو كشور باید با همكاری سعی كنند تا كلیه ارزش‌های مبتنی بر صلح، رفاه و احترام به قوانین بین‌المللی را در فضایی مثبت و سازنده به پیش ببرند. توسعه این اراده سیاسی مشترك و مثبت از سوی یونان و تركیه بیش از هر زمان دیگر لازم و ضروری است. بر اهمیت حفظ فضای سازنده در روابط دو كشور و سرمایه‌گذاری در این زمینه تاكید داریم.
طی دیدار میچوتاكیس و اردوغان گامهای بعدی روابط دوجانبه براساس سه محور تعیین شده (گفت‌وگوی سیاسی، دستور كار مثبت و اقدامات اعتماد‌سازی) مورد گفت‌وگو قرار گرفت. اردوغان ضمن ابراز خرسندی از حضورش در آتن پس از 6 سال افزود: پنجمین نشست شورای عالی همكاری، وسیله‌ای برای آغاز دوره‌ای جدید بین تركیه و یونان خواهد بود و با هیات گسترده وزرا در یونان حضور داریم. هدف ما ارتقای حجم تجارت دوجانبه از 5.5 میلیارد دلار به 10 میلیارد دلار است.
اردوغان پس از دیدار با نخست‌وزیر یونان اظهار داشت: این نشست باید سالی یك بار برگزار شود و ما آرزوی توسعه روابط گردشگری خود را داریم. ما در مورد شرق مدیترانه و دریای اژه تبادل‌نظر كردیم. ما با تلاش مشترك مشكلات را حل خواهیم كرد. هیچ مساله‌ای بین ما وجود ندارد كه حل نشدنی باشد. نباید مانند كسانی باشیم كه از دریا میگذرند و در رودخانه غرق می‌شوند. می‌خواهیم اژه را به دریای صلح و همكاری تبدیل كنیم. به عنوان تركیه و یونان قصد داریم با انجام اقدامات مشترك الگویی برای جهان باشیم. امیدواریم مسائل میان دو كشور را براساس گفت‌وگوهای سازنده، حسن همجواری، حقوق بین‌المللی و تلاش مشترك حل و فصل كنیم.
نخست وزیر یونان نیز اعلام كرد: جغرافیا و تاریخ حكم كرده است كه ما در یك همسایگی و گاهی در یك رویارویی زندگی كنیم. اما من مسوولیت تاریخی را احساس می‌كنم كه از این فرصت استفاده كنم تا دو كشور را در كنار هم قرار دهم، همان‌طور كه مرزهای ما در كنار یكدیگر هستند.
دو كشور پس از برگزاری پنجمین نشست شورای عالی همكاری تركیه و یونان بیانیهای در مورد روابط دوستانه و همسایگی منتشر كردند. در بیانیه طرفین آمده است: «تركیه و یونان تصمیم گرفتند رایزنی‌های مستمر و سازنده درباره مذاكرات سیاسی، دستور كار مثبت و اقدامات اعتمادساز داشته باشند.» همچنین بر «اهمیت تشویق یك دستور كار مثبت اقتصادی و تجاری بین تركیه و یونان» تاكید كرده و تصمیم گرفتند از هرگونه بیانیه، ابتكار یا اقدامی كه صلح در منطقه را به خطر میاندازد، خودداری كنند.
دو كشور در جریان این سفر توافقنامه‌ها و یادداشت تفاهمنامههایی در بخش آموزش، اتصالات برق، یادداشت تفاهم در بخش شركتهای كوچك و متوسط، در زمینه صادرات، سرمایه‌گذاری، كسب و كار، خدمات اجتماعی با تاكید بر حمایت از معلولان و در بخش ورزش امضا كردند. طرفین اعلامیه مشتركی را برای همكاری دو كشور در زمینه گردشگری امضا كردند. بازدیدكنندگان ترك از این پس میتوانند با ویزای موقت هفت روزه به مجموع 10 جزیره یونانی در دریای اژه سفر كنند.
احزاب پارلمانی یونان نیز پیش از سفر، هر یك جداگانه در رابطه با این سفر اعلام موضع نمودند. حزب «ائتلاف چپ» حمایت خود از گفت‌وگو با تركیه برمبنای حقوق بین‌المللی و به منظور تنشزدایی، اعتماد‌سازی و همكاری در زمینههای مختلف را اعلام و تاكید كرد در مذاكرات باید خطوط قرمز رعایت شده و دولت در مورد موضوعاتی چون غیرنظامی‌سازی جزایر، بهره‌برداری مشترك از منابع اژه، انصراف از حق كشور در گسترش آبهای سرزمینی به 12 مایل دریایی و سایر موضوعاتی كه به حاكمیت و حقوق حاكمیتی كشور مربوط میشود، نباید وارد مذاكره شود. حزب سوسیالیست «پاسوك» نیز بر لزوم احترام به حقوق بین‌المللی و ترك لفاظیهای تهاجمی از سوی تركیه تاكید كرد و مدعی شد دولت نباید در مورد موضوعات مربوط به حاكمیت ملی و مطالبات تجدیدنظرطلبانه تركیه وارد مذاكره شود. حزب «كمونیست» نیز اصل گفت‌وگو با تركیه را مثبت ارزیابی كرد اما نسبت به عدم ورود به مذاكره در مورد بهره‌برداری مشترك از منابع طبیعی اژه، غیرنظامی‌سازی جزایر و حاكمیت جزایر هشدار داد.
علیرغم مشكلات دیرینه موجود در روابط یونان و تركیه و تنشهایی كه در روابط این دو كشور همسایه ایجاد شده است، روابط اقتصادی بین دو كشور در سالهای گذشته روند مثبتی را طی كرده و اینك با توسعه «دستور كار مثبت» و ترویج آنچه دیپلماسی نرم معرفی شده است، انتظار میرود همكاریهای اقتصادی بیش از پیش توسعه پیدا كند. براساس آخرین آمار منتشر شده توسط سازمان آمار تركیه در مورد سال 2022، ارزش مبادلات تجاری یونان و تركیه به ارزش 5.5 میلیارد دلار رسیده است كه به میزان 18.4درصد به نسبت 2021 افزایش یافته است. در میان كشورهای عضو اتحادیه اروپا یونان از نظر صادرات یازدهمین شریك تجاری تركیه محسوب میشود. در بخش واردات یونان در رتبه دهم شركای تجاری تركیه قرار دارد كه رتبه سال 2021 را حفظ كرده است.
تحلیلگر مسائل بین‌الملل