ساماندهی نیروی انسانی در آموزش و پرورش

دنیای قلم -علی اصغر فانی: بازگشایی نسبی مدارس در سال تحصیلی 03-1402 با تاخیر 5 هفته‌ای صورت پذیرفت. بر اساس اعلام وزارت آموزش و پرورش، برای تكمیل كادر مدارس قریب به 34 هزار معلم نیازمند است. وزیر محترم در یك كلیپ چند دقیقه‌ای تقصیر اصلی كمبود نیروی انسانی را به دولت قبلی به‌خصوص دولت اول آقای روحانی كه من مسوولیت وزارتخانه را داشتم نسبت داد. هر چند كه قصد نداشتم به موضوع ورود كنم و كم‌كاری و ندانم‌كاری‌های مدیریت وزارتخانه‌  را در دولت سیزدهم ذكر نمایم كه این بار متهم شوم كه نمی‌گذارد ما به كار خود بپردازیم!  اما با توجه به صحبت‌های ایشان معلوم شد كه مخاطب صحبت‌های ایشان من هستم. جهت اطلاع و استحضار جامعه فرهنگی به‌خصوص معلمین زحمتكش و پرتلاش نكاتی را یادآور می‌شوم: در این یادداشت به سیاست سازماندهی نیروی انسانی از مجموعه پنج سیاستی كه به مجلس عرضه كردم، می‌پردازم.

1- با حكم آقای روحانی در 29 مرداد 92 به سرپرستی وزارت آموزش و پرورش منصوب شدم. اجرای سند تحول كه در دولت آقای احمدی‌نژاد با اضافه كردن پایه ششم به دوره ابتدایی و حذف پایه اول از دوره راهنمایی، بافت نیروی انسانی را در آموزش و پرورش به هم زده بود به قسمی كه ما در دوره ابتدایی به 24000 معلم پایه ششم نیاز داشتیم و در عوض با تورم معلمین پایه اول راهنمایی مواجه بودیم.
2- این پدیده كمبود نیروی انسانی در دوره ابتدایی و تورم نیروی انسانی در دوره راهنمایی تحصیلی كه ناشی از اجرای شتابزده سند تحول بود، امر ساماندهی و بهسازی نیروی انسانی را در اولویت فعالیت‌های دولت یازدهم قرار داد.
3- استخدام 160 هزار نیروی انسانی در دولت دهم (دولت دوم آقای احمدی‌نژاد) با كمترین تخصص تحت عنوان مهرآفرین كه كمتر با نیازهای آموزش و پرورش تناسب داشت، باعث شد كه دولت آقای روحانی بدون انتقاد از دولت قبلی نسبت به ساماندهی و بهسازی نیروی انسانی اقدام كند.
4- با تدبیر اتخاذ شده، ظرف 32 روز كه تا بازگشایی فرصت داشتیم مدارس حتی با یك روز تاخیر، به موقع بازگشایی شدند. مشكل اصلی آنجا بود كه معلم دوره ابتدایی همه دروس را تدریس می‌كند ولی معلم دوره راهنمایی و متوسطه تخصصی است و نمی‌توان از وجود معلم مثلا فیزیك متوسطه 2 به عنوان آموزگار ابتدایی استفاده كرد.
5- در طول 8 سال دولت قبل، همه ساله مدارس با كیفیت بالا و به موقع بازگشایی شده است كه قابل بررسی است.
6- از دستاوردهای ساماندهی نیروی انسانی، علی‌رغم افزایش 500 هزار  دانش‌آموز، فراگیر كردن آموزش در سراسر كشور (تعداد 120 مدرسه با یك دانش‌آموز، توسعه مدارس شبانه‌روزی، روستامركزی و....) و بازنشستگی 100 هزار معلم  میزان پرداخت هفتگی حق‌التدریس تا 300 هزار ساعت كاهش داشته است.

7- دهه آخر اسفند- كه آن را لیله‌القدر آموزش و پرورش می‌نامم، برای پرداخت به موقع حقوق همكاران زمان حساسی است.
در دولت آقای روحانی هیچ مدیری در دهه آخر اسفند به كربلا مشرف نشد و یا در زمان سازماندهی نیروی انسانی كه برنامه‌ریزی بازگشایی مدارس را باید انجام داد هیچ مدیری به حج مشرف نشد.
8- عدم استفاده از پتانسیل موجود در بخش غیردولتی باعث بروز این مشكلات بوده است.
این سوال هنوز باقی است كه اگر اقدامات دولت قبلی باعث بروز این مشكل شده است، چرا اختلال در بازگشایی مدارس در سال‌های 92 تا 1401 مشاهده نشد. در سال تحصیلی جاری علت اصلی،  سوءمدیریت در رده‌های مختلف در وزارتخانه و ادارات كل استان‌ها بوده كه مسوولین آموزش و پرورش را به فرافكنی وادار كرده است.