سنجش صلاحیت و رتبه‌بندی معلمان
نهاد غیردولتی می‌تواند از سازمان اداری و استخدامی برای ارزیابی بر اساس ضوابطی مجوز گرفته و عمل ارزیابی را انجام دهد
دنیای قلم - علی‌اصغر فانی : در جامعه یك میلیونی فرهنگیان محترم، همگی دارای عملكرد یكسانی نیستند و لازم است در یك دوره تناوب مثلا هر سه سال یكبار از عملكرد نیروی انسانی این بزرگ‌ترین دستگاه دولتی كشور یعنی وزارت آموزش و پرورش، ارزیابی صورت پذیرد و متناسب با تلاش و اثربخشی همكاران فرهنگی پاداش، افزایش حقوق ویژه و احیانا توبیخ و كسر حقوق را اعمال كرد. به عبارت دیگر رتبه‌بندی معلمین صورت پذیرد.
گروهی رتبه‌بندی را صرفا افزایش حقوق می‌دانند و اعتقاد دارند كه هر از چندگاهی اقدامی در جهت افزایش حقوق صورت پذیرد تا گامی در جهت ترمیم حقوق و جبران تورم برداشته شود. در حالی كه ضمن تاكید و به اتكای قوانین موجود باید حقوق كاركنان دولت متناسب با تورم افزایش یافته و رتبه‌بندی اقدامی برای نوعی تشویق برای معلمینی است كه حتی فراتر از وظایف عادی در رشد و شكوفایی استعداد دانش‌آموزان عمل كرده و فرزندان ایران اسلامی را به خوبی تربیت می‌كنند. معلمینی كه از حقوق ناچیز خود و یا جلب كمك خیرین، درمان و حتی تغذیه دانش‌آموزان را پیگیری می‌كنند. امیرالمومنین علی(ع) در بخشی از نامه 53 نهج‌البلاغه می‌فرمایند: «ولایكونن المحسن والمسی و عندك بمنزله سواء» و نباید نیکوكار و بدكار در نزد تو برابر باشند. حال كه به ضرورت رتبه‌بندی معلمان واقف شدیم، پیش‌نیازها و الزامات آن را بررسی می‌‌كنیم: ارزیابی حرفه‌ای معلمین، لازمه رتبه‌بندی، تعیین صلاحیت‌های حرفه‌ای معلمین است. بدون بررسی صلاحیت‌ها نمی‌توان معلمین را رتبه‌بندی كرد. اما تعیین شایستگی‌های معلمین به دو عامل ضوابط و معیارها و نظام مدیریتی ارزیابی بستگی دارد:
1- ضوابط و معیارها: معیارها باید با وظایف معلمی همبستگی داشته باشد. پیش‌بینی و گنجاندن ملاك‌هایی كه ارتباطی به وظایف معلمین ندارد، ما را از هدف رتبه‌بندی دور می‌سازد. معیارها باید با كاركردها و ساحت‌های 6گانه تربیت (تربیت اخلاقی و معنوی- تربیت اجتماعی و سیاسی- تربیت حرفه‌ای و اقتصادی- تربیت بدنی- تربیت زیباشناختی و تربیت علمی و فناورانه) سازگار باشد.
از سوی دیگر مثل همه معیارها باید معین و قابل سنجش و اندازه‌گیری باشد.
2- نهاد ارزیابی‌كننده: اصولا ارزیابی عملكرد باید به دور از توصیه و سفارش افراد ذی‌نفوذ صورت گیرد. بهتر است ارزیابی عملكرد نه توسط ادارات آموزش و پرورش بلكه توسط نهادی خارج از آموزش و پرورش و به دور از اعمال نفوذ و پذیرش سفارش صورت پذیرد. نهادهای غیردولتی و مسوولیت‌پذیر می‌توانند این مهم را عهده‌دار شوند.
نهاد غیردولتی می‌تواند از سازمان اداری و استخدامی برای ارزیابی بر اساس ضوابطی مجوز گرفته و عمل ارزیابی را انجام دهد. گزینه دیگری كه می‌تواند ارزیابی معلمین را پیگیری كند، «سازمان نظام معلمی» است كه مانند سازمان نظام مهندسی یا سازمان نظام پزشكی و... یك سازمان عمومی غیردولتی هستند و رتبه مهندسین یا پزشكان را انجام می‌دهند. سازمان نظام معلمی می‌تواند به عنوان یك سازمان عمومی غیردولتی بازوی قوی برای آموزش و پرورش عمل كند كه در عین حال كه جلوی بزرگ‌تر شدن اندازه سازمان آموزش و پرورش را می‌گیرد، می‌تواند بخشی از امور جاری آموزش و پرورش را عهده‌دار باشد.
رتبه‌بندی كه در سال 1401 صورت گرفت نه‌تنها در تعیین ضوابط و معیارها، شرایط را رعایت نكرده بود بلكه در اجرا نیز با مشكلات جدی مواجه شد. دولت با هزینه بیش از 38 هزار میلیارد تومان نه تنها در معلمین انگیزه را تقویت نكرد، بلكه باعث كاهش انگیزه آنها شد. امید است در بررسی شكواییه‌های معلمان با اصلاح فرایند رتبه‌بندی ضوابط به اجرای عدالت نزدیك شویم.