قبرها پر می‌شوند، تصمیم‌ها هنوز نه
یادداشتی بر بحران ظرفیت بهشت زهرا و سردرگمی مدیران شهری
دنیای قلم - عذرا فراهانی
تهران، این کلان‌شهر پرهیاهو، حالا نه فقط در تأمین مسکن برای زندگان، که حتی در فراهم‌کردن جایگاهی برای مردگان نیز به تنگ آمده است. آرامستان بهشت زهرا، پس از بیش از نیم‌قرن فعالیت، به نقطه پایانی ظرفیت خود رسیده و بنا بر گفته مدیران، تا پایان شهریور ماه دیگر جایی برای دفن باقی نخواهد ماند. با این حال، آن‌چه بیش از پر شدن قبرها نگران‌کننده است، بلاتکلیفی در تصمیم‌گیری و تعلل در مدیریت بحران است.
موضوع تکمیل ظرفیت بهشت زهرا سال‌هاست در جلسات شورای شهر، شهرداری و دستگاه‌های مرتبط مطرح شده، اما همچنان گره از کار باز نشده است. پیشنهادهایی برای توسعه این آرامستان به سمت اراضی مجاور حرم امام خمینی (ره) مطرح شد؛ حتی به گفته ناصر امانی، عضو شورای شهر تهران، توافقاتی هم در دوره‌ای حاصل شده بود، اما تغییر دوره مدیریت شهری، اختلافات میان نهادها، و مخالفت‌هایی با دلایل زیست‌محیطی و اقلیمی، این مسیر را مسدود کرد.
در این میان، چهار نقطه پیرامون تهران نیز برای احداث آرامستان‌های جدید شناسایی شده‌اند، از جمله کلاغ‌آیه و خاوران، اما اجرای پروژه‌ها یا در مرحله مطالعه متوقف مانده یا زیرساخت‌ها ناتمام رها شده‌اند. به‌راستی، در شرایطی که شمار دفن‌شدگان روزانه تهران عددی ثابت و غیرقابل تعویق دارد، چرا تصمیم‌سازی‌ها باید این‌قدر کند و فرساینده باشد؟
جالب آن‌که همه طرف‌های درگیر از فوریت موضوع آگاه‌اند. نه شورای شهر نسبت به وضعیت بی‌اطلاع است، نه شهرداری از مطالعات طرح‌های جایگزین غافل مانده، و نه دولت از بار اجتماعی و خدماتی این بحران بی‌خبر است. اما این آگاهی هنوز نتوانسته به اراده‌ای یکپارچه و تصمیمی اجرایی بدل شود.
در پایان باید گفت: نبود آرامستان جایگزین برای شهری با جمعیت میلیونی نه یک غفلت ساده، که نمادی از عقب‌ماندگی مدیریتی و واگرایی نهادی است. خاک، برای مردگان جا ندارد، چون مدیریت برای زندگان تصمیم نمی‌گیرد.