سیستان‌و‌بلوچستان از درون پیر و از برون جوان!
براساس تازه‌ترین آمارهای رسمی منتشر شده، سیستان‌و‌بلوچستان از بین استان‌های كشور رتبه نخست جوانی جمعیت را داراست
دنیای قلم - محمد بلوچ‌زهی: براساس تازه‌ترین آمارهای رسمی منتشر شده، سیستان‌و‌بلوچستان از بین استان‌های كشور رتبه نخست جوانی جمعیت را داراست و نیز به استناد همین داده‌های ارایه شده ۶۶.۷درصد جمعیت آن را افراد زیر ۳۰ سال تشكیل می‌دهند كه از این میان ۲۸.۴درصد در گروه سنی ۱۵ تا ۳۰ سال جای گرفته‌اند و همچنین سالانه بیش از ۹۰ هزار واقعه ولادت در سطح این استان پرجمعیت و جوان به ثبت می‌رسد. اما این استان جوان برخلاف آمار و ارقام‌ها، چون جوانی كه به ظاهر سالم باشد و در باطن درگیر با انواع بیماری‌ها؛ از درون پیر و فرتوت و فرسوده گشته و با كوهی از درد و رنج و آسیب‌ها و ناهنجاری‌های مختلف اجتماعی و اقتصادی و معیشتی مواجه است و دست به گریبان؛ به‌گونه‌ای كه دروازه ورود به انواع و اقسام این آسیب‌ها كه همان بیكاری است سال‌های متمادی است به روی جمعیت جوان و در حال افزایش آن همچنان باز مانده و راه ورود به پویایی و نشاطِ و تخلیه شور و هیجانات جوانی‌اش نیز مسدود.
بی‌تردید این امر سبب خواهد شد در آینده‌ای بسیار نزدیك یعنی طی دهه‌های پیش رو و با پاسخگو نبودن نیازهای مختلف زیستی برای جمعیت جوان و رو به رشد آن شاهد ابرچالش‌های مختلف سیاسی، اجتماعی، امنیتی، درمانی و اقتصادی و... در این استان مرزی مهم و دارای جغرافیای بسیار پراكنده باشیم. متاسفانه علی‌رغم رشد چشمگیر جمعیت این استان طی سال‌های اخیر آن‌طور كه باید و شاید تاكنون هیچ‌گونه برنامه مدون كارشناسی متناسب با این جهش جمعیتی چه از لحاظ فرهنگی یا آموزشی و اقتصادی و اجتماعی برای برون‌رفت از چالش‌های احتمالی آینده و فعلی‌اش تدوین نشده است و نیز با تداوم این روند منفعلانه و وضعیتِ خنثی جاری دیری نخواهد پایید شاهد بن‌بست در شؤون مختلف زیسته مردمان آن باشیم.
ركود بر عرصه فرهنگ و هنر و رونق حساسیت‌ها و سرخوردگی‌ها افزایش قابل ملاحظه و چشمگیر جمعیت در سال‌های گذشته درحالی رخ داده كه این استان نسبت به جمعیت موجود خود پایین‌ترین رشد زیرساختی را در بخش‌های مهم آموزشی، درمانی و فرهنگی نسبت به سایر استان‌ها تجربه نموده است و در حال حاضر هیچ تناسب، تعادل و بالانسی میان این دو مهم برقرار نشده است و ایجاد. باید توجه داشت كه در حال حاضر امكانات و زیرساخت‌های موجود، حتی پاسخگوی نیازهای جمعیت فعلی نیست و مطابق آمارها این استان دارای پایین‌ترین سرانه فضاهای فرهنگی و هنری است و نیز كمترین امكانات تفریحی و سرگرمی و آموزشی اما از سوی دیگر دومین استان پرجمعیت كشور پس از استان كرمان است. برای ترسیم ضعف مفرط زیرساخت‌های فرهنگی و هنری سیستان و بلوچستان همین را بس كه هم‌اكنون به جز در مركز استان تمامی شهرهای آن حتی مراكز مهم فرهنگی چون چابهار و ایرانشهر از داشتن یك سالن درجه چندم سینما و نیز پلاتوی استاندارد اجرای تئاتر و كنسرت موسیقی محروم هستند و بی‌نصیب. از این گذشته در شرایط كم‌فروغ و یأس‌آلود و پرتنش و حساسیت‌برانگیز فعلی در عرصه فرهنگ و هنر حتی همین وضعیت و امكانات موجود نیز دیگر به دلیل اولویت‌گذاری‌های اشتباه بلااستفاده مانده و فضای فرهنگی و هنری و اجتماعی نیز دچار سرخوردگی و انفعال عجیبی گشته و امكان تخلیه هیجانات و انرژی از جوانان كه با حضور در برنامه‌های مختلف و شاد فرهنگی ممكن بوده اكنون سلب گشته. همچنین فعالان عرصه‌های مختلف، كنشگران و هنرمندان در انزوایی خودخواسته فرو رفته‌اند به‌گونه‌ای كه اكنون ركود و خاموشی بر فعالیت‌های مختلف فرهنگی و هنری و ورزشی این استان كه درگذشته نسبت به اكنون از رونقی بسیار بهتر و وضعیتی مطلوب‌تر برخوردار بوده، كم‌فروغ گشته است و راكد. سیستم آموزشی فشل و چالش‌های فراوان پیش‌و‌رو- سوای از چالش بسیار فراگیر ترك تحصیل دانش‌آموزان و بازماندگان از تحصیل كه روز به روز بر دامنه و وسعت آن افزوده می‌شود و در آینده‌ای بسیار نزدیك نیز ما را دچار بحران‌های متعدد تازه‌ای خواهد ساخت، سال‌هاست كه سیستم آموزشی این استان دورافتاده با معضلات فراگیری چون افت كیفیت تحصیلی، كمبود معلم، كمبود فضای آموزشی و... درگیر شده است.
چالش زیرساخت‌های درمانی- در حال حاضر مردم این استان به خاطر پایین بودن زیرساخت‌های درمانی خود و كمبود فاحش سرانه تخت بیمارستانی ناچار هستند نیازهای خود را از سایر استان‌ها چون یزد، كرمان، شیراز و مشهد با تحمیل چند برابر هزینه‌ها تامین كنند. از لحاظ مشكلات و معضلات بهداشتی نیز و شاخص‌های لازم در این خصوص سیستان‌و‌بلوچستان وضعیتی بسیار غم‌بار دارد به‌گونه‌ای كه بالاترین آمار سوءتغذیه، میزان مرگ و میر كودكان و نیز مادران باردار و... مربوط به این استان است.
آسیب‌های اجتماعی- حاشیه‌نشینی و فقر نیز كه پیامدهای ناگوار تثبیت یك دهه اخیر بالاترین میزان آمار بیكاری استان در سطح كشور است. سوای این معضلات تاكنون چالش‌های متعدد دیگری چون اعتیاد، طلاق، مشكلات مربوط به حوزه‌های زنان و كودكان و... را به همراه داشته و جامعه را در باتلاق متعدد آسیب‌های اجتماعی فرو برده است. به هر روی اگرچه این استان سیمایی به ظاهر جوان و فریبنده دارد و بانشاط، ولی از درون كاملا دچار فرسایش و فروپاشی گشته و از بیماری‌های متعددی رنج می‌برد كه اگر برای درمان زودهنگام این جوان از درون پیر و فرتوت چاره‌اندیشی نشود و نسخه‌ای زودهنگام تجویز، دیگر بیش از این توان سرپا ایستادن نخواهد داشت و دیری نخواهد پایید از نفس خواهد افتاد.