اهمیت افكار عمومی در حمایت از فلسطین
ریشه اصلی خشونت در هر منطقه اشغالی، اشغالگری است.
دنیای قلم - حسین نورانی‌نژاد: عملیات غافلگیركننده توفان الاقصی از سوی حماس، یك تهاجم بی‌سابقه از سوی مقاومت فلسطین بود كه تصاویر و اخبار آن واكنش‌های متفاوتی را برانگیخت. برخی كه از گذشته حامی اسراییل بوده‌اند، با علم بر جنایات و اشغالگری آنها، بنا به دلایل مختلف مانند نوعی اسلام‌ستیزی و ضدیت با مسلمانان یا خودكم‌بینی و ذوب شدگی در تبلیغات رسانه‌های متمایل به صهیونیسم، چشم بر این فجایع بسته‌اند و طبعا به محكومیت یك‌طرفه آن پرداختند، اما اكثریتی عدالتخواه هستند كه به وجوه انسانی و پیشینه سیاسی نزاع توجه دارند، اما بعضا با دیدن تصاویر خشونت بی‌سابقه و درگیر شدن غیرنظامیان در آن، دچار دوگانگی و تشویش تحلیلی شده‌اند. برای گروه اخیر، رسیدن به اصولی راهنما جهت نیل به موضعی منسجم، بدون دوگانگی، مطمئن و قابل دفاع، ضروری به نظر می‌رسد. نكاتی كه در پی می‌آید، تلاشی است برای این منظور:
۱- ریشه اصلی خشونت در هر منطقه اشغالی، اشغالگری است. از نحوه تشكیل كشور اسراییل كه بگذریم، رعایت حقوق بین‌الملل و اجرای قطعنامه‌های متعدد سازمان ملل ایجاب می‌كرد كه اسراییل در سیاست شهرك‌سازی و گسترش اشغالگری خود متوقف شود و به مرزهای ۱۹۶۷ متعهد شود. در غیر این صورت، حقوق بین‌الملل جواز مقابله با اشغالگری را از پیش داده است.
۲- اینكه مدتی نیروهای تحت اشغال تحرك كمتری داشته‌اند، رافع حق آنها برای مقابله- در هر زمان كه بتوانند- نیست. در واقع اگر مدتی به سكوت و سكون گذشت، ظلم و اشغال تایید نشده است بلكه مظلوم از نفس افتاده و حق دارد هر زمان كه بتواند برای احقاق حق خود قیام كند.
۳- در سال‌ها و ماه‌های اخیر، برخلاف تصور برخی افراد غیرمطلع، نه فقط تنش در غزه و كشتار فلسطینیان و شهرك‌سازی متوقف نشده بود و اصطلاحا شرایط عادی نبو، كه شاهد افزایش آن بوده‌ایم. سال گذشته، سازمان ملل متحد احتمال داد كه باتوجه به شمار كشته‌های فلسطینی در سال ۲۰۲۲، مرگبارترین سال برای فلسطینیان در ۱۷ سال گذشته رخ داده باشد. براساس اعلام این سازمان، در 10 ماهه اول ۲۰۲۲، بیش از ۱۲۵ فلسطینی در كرانه باختری و شرق بیت‌المقدس كشته شدند. فلسطینیان نیز شمار كشته‌های خود را در این دوره بیش از ۱۶۰ تن اعلام كردند، هر چند كه به گفته آنها، با احتساب شمار كشته‌ها در غزه، تعداد تلفات فلسطینی بیش از ۲۰۰ تن بوده است. یك بنیاد حامی كودكان گزارش داد كه ۴۷ تن از كشته‌های فلسطینی طی 10 ماهه ابتدایی سال مذكور، كودك بوده‌اند. این درحالی است كه مجمع ملی خانواده‌های شهدای فلسطین اعلام كرده بود كه در سال ۲۰۲۱ نیز در مجموع ۳۵۷ فلسطینی توسط صهیونیست‌ها به شهادت رسیدند. در سال ۲۰۲۳ این روند به نحو فزاینده‌ای ادامه داشت. براساس گزارش وزارت بهداشت فلسطین، در هفت ماهه ابتدایی سال جاری میلادی، ۱۸۰ فلسطینی در حملات ارتش اسراییل شهید شده‌اند كه ۳۱ نفر از آنها كودك، ۱۱ نفر زن و هشت نفر هم سالخورده بوده‌اند. در نقطه مقابل، نشانه‌های پر شدن كاسه صبر فلسطینی‌ها نیز دیده می‌شد. جایی كه به گزارش روزنامه عبری زبان «یدیعوت احرونوت»، از زمان پایان انتفاضه دوم فلسطینی‌ها، سال 2023 بدترین سال برای رژیم اسراییل بوده، چراكه تعداد شهرك‌نشینانی كه در عملیات نیروهای مقاومت فلسطینی از آغاز سال جاری تا حدود یك ماه پیش كشته شدند، به 34 نفر رسید.
۴- مجموع این عوامل طی دهه‌ها تداوم آن در مناطق اشغالی باعث شكست اخلاقی اسراییل در میان بخش بزرگی از افكار عمومی جهان بوده است. عاملی كه با همه كم‌قدرتی افكار عمومی، فقدان آن موجب پیشروی بیشتر اسراییل و كشتار فراوان‌تر فلسطینیان بی‌گناه می‌شد.
۵- عملیات توفان الاقصی اگرچه بنا بر حق مبارزه نیروهای تحت اشغال با اشغالگران، توجیه حقوقی دارد، اما برخی ابعاد آن از جمله جان باختن تعداد زیادی زن و كودك و غیرنظامیان و به اسارت بردن برخی از آنها، موجب نقدهای اخلاقی و حیرت و تاثر بخشی از افكار عمومی شده است. آنها اگرچه مقاومت و حتا جنگ را حق فلسطینیان می‌دانند، اما خواهان حفظ برتری اخلاقی آنها و عدم خدشه بر اسطوره مظلومیت و مروت فلسطینیان و عدم فرصت مظلوم‌نمایی برای رژیم آپارتایدی اسراییل هستند و برخی اقدامات حماس علیه غیرنظامیان را غیرقابل دفاع می‌دانند. لذا برخی كه این اصل را در برخی تصاویر وایرال شده از عملیات اخیر حماس مخدوش شده دیده‌اند، ترجیح به تداوم حمایت از حقوق مظلومان فلسطین اما سكوت یا نقد نسبت به عملیات توفان‌الاقصی دارند. كسانی هم كه قصد حمایت مطلق دارند باید بتوانند به این بخش از نقدهای افكار عمومی و پرسش‌هایی كه درباره ناسازگاری این موضع با دیگر مواضع مدنی، حقوق بشری و صلح‌خواهانه آنهاست به نحوی پاسخ دهند. این مطالبه به عینه در روزهای اخیر دیده می‌شود. هرچند با گذر زمان ابعاد دیگری از وقایع آن روز به مرور روشن می‌شود تا آثار تبلیغات یكسویه را تعدیل كند .
۶- با همه این احوال، تشدید كم سابقه كشتار فلسطینیان بی‌گناه و ویرانی غزه، خطری است كه پس از توفان الاقصی شاهد وقوع آن هستیم. اگر كسی به فلسطینیان حق واكنشی مانند اتفاقات آن عملیات را در برابر اشغال و ویرانی منازل‌شان نمی‌دهد، طبعا نباید نسبت به بمباران و موشكباران وسیع غزه هم بی‌تفاوت باشد و برای ممانعت از آن هر آنچه می‌تواند انجام دهد.
۷- باید مراقب بود كه بین مواضع انسانی و مدنی و حقوقی با مواضع حاكمیتی خلط نشود. اصل ضروری برای حاكمیت، عدم ورود مستقیم به مناقشه و دور نگه داشتن كشور از تركش‌ها و پیامدهای احتمالی آن است. ملاحظه‌ای كه خوشبختانه در مواضع رسمی مقامات ارشد نظام تاكنون دیده شده است.
۸- حرف آخر آنكه سرمایه اصلی بسیاری از نیروهای مظلوم و تحت ستم، افكار عمومی است. این افكار عمومی اغلب تبدیل به قدرتی متناسب در توازن واقعی قوا نمی‌شود اما این دلیل كافی برای نادیده گرفتن آن نیست. این نكته‌ای است كه هم فلسطینیان و هم حامیان آرمان فلسطین باید درنظر بگیرند و از آن به مثابه نماد شرافت مقاومت پاسداری كنند.