چرا ابتلا به سنگکلیه در کودکان و نوجوانان رو به افزایش است؟
ترکیبی از مصرف غذاهای فراوری‌شده، استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها و هوای گرم تابستان، ممکن است مسبب بروز این بیماری در نسل جدید باشد
دنیای قلم - سال‌‌‌ها پیش، سنگکلیه را بیماری افراد میان سال می‌دانستند، اما حالا پزشکان با نوعی متفاوت از بیماران مواجه شده‌اند که به‌ویژه در فصل تابستان، از این بیماری بسیار دردناک گلایه دارند. داده‌های جدید نشان می‌دهد، سنگکلیه، رسوبات سخت مواد معدنی و نمک‌هایی که در مجاری ادرار گیر می‌کند، بین جوان‌ترها، به‌ویژه دختران نوجوان هم دیده می‌شود. علت این موضوع چیست و چطور میتوان از آن پیشگیری کرد؟
سنگکلیه چیست؟
سنگکلیه، اختلالی متابولیک است که «نفرولیتیازیس» هم نامیده می‌شود و زمانی رخ می‌دهد که مواد معدنی، مانند کلسیم، اگزالات و فسفر، در کلیه رسوب کند و بلورهای زردرنگ سختی به اندازه دانه شن یا در موارد حاد به اندازه توپ گلف تشکیل دهد. بعضی از این سنگ‌ها بدون مشکل از مجرای ادرار خارج می‌شود، اما برخی دیگر ممکن است گیر کند، مجرای ادرار را مسدود کند و باعث درد و خون ریزی شدید شود.
ترکیبی از دلایل مختلف
شبکه خبری ان‌بی‌سی با اشاره به این خبر که به تازگی سنگ کلیه بین کودکان و نوجوانان رواج بیشتری یافته است، گزارش می‌دهد کارشناسان دلیل ابتلای بیشتر کودکان و نوجوانان را به این بیماری نمی‌دانند، اما حدس می‌زنند ترکیبی از عوامل گوناگون، مانند رژیم‌های غذایی سرشار از غذاهای فوق فراوری‌شده، استفاده بیش از حد از آنتی‌بیوتیک‌ها در سال‌های اول تولد و تغییرات اقلیمی که باعث موارد بیشتری از «دهیدراته» شدن یا از دست رفتن آب بدن می‌شود، مسبب ابتلا به این بیماری باشد. نکته جالب این‌‌‌که پزشکان در گفت‌وگو با ان‌بی‌سی‌نیوز اشاره کردند که کودکان و نوجوانان در تابستان بیش از هر وقت دیگری به سنگکلیه مبتلا می‌شوند. شایان ذکر است سنگکلیه در بزرگ سالان در اثر سندروم متابولیک، چاقی، فشار خون بالا و دیابت بروز می‌کند. دکتر گرگوری تاسیان، متخصص مجاری ادرار کودکان در بیمارستان فیلادلفیا گفت که این بیماری در کودکان بی‌سابقه بوده است، اما اینک کودکان و نوجوانان به دلایلی نامعلوم به آن مبتلا می‌شوند. وی افزود: «حتما چیزی در محیط زیست تغییر کرده که باعث چنین تغییر سریعی شده است.» در مجموع، خطر بیماری سنگکلیه در دوران کودکی برای پسران و دختران دو برابر افزایش یافته است.
آیا تغذیه به ابتلا به سنگکلیه ارتباط دارد؟
کارشناسان معتقدند که ممکن است کاهش کیفیت رژیم غذایی کودکان در ابتلا به این بیماری موثر باشد. مصرف مقادیر بالای خوراکی‌هایی مانند چیپس، سوسیس و کالباس، نوشیدنی‌های ورزشی(انرژی‌‌‌زا)، غذاهای بسته‌بندی شده و کنسروها، مواد معدنی اضافی وارد بدن می‌کند که به سنگکلیه در ادرار تبدیل می‌شود؛ به‌ویژه اگر کودک آب کافی ننوشد یا نوشیدنی‌های شیرین زیاد مصرف کند.
نقش گرمای هوا و آنتی‌‌‌بیوتیک چیست؟
هرچه هوا گرم‌تر و مرطوب‌تر باشد، تعریق هم بیشتر و دفع ادرار کمتر می‌شود، بنابراین، مواد معدنی بیشتر در کلیه و مجاری ادرار می‌ماند. آنتی‌بیوتیک‌ها میکروبیوم روده را به شکلی تغییر می‌دهد که باعث تشکیل سنگ در کلیه می‌شود. به گفته تاسیان، هرچه فردی زودتر به سنگکلیه مبتلا شود، زمان بیشتری برای ابتلا به نوع شدیدتر این بیماری و مشکلات سلامتی بلندمدت دارد. از برخی عواقب این بیماری میتوان به از کار افتادن کلیه، کاهش تراکم مواد معدنی در استخوان (که به شکستگی منجر می‌شود) و خطر جدی بیماری قلبی در بزرگ سالی اشاره کرد. براساس اطلاعات بنیاد ملی کلیه ایالات متحده آمریکا، کودکانی که به سنگکلیه مبتلا می‌شوند، حدود ۵۰ درصد احتمال دارد که طی پنج تا هفت سال آینده دوباره به این بیماری مبتلا شوند.
نشانه‌های سنگکلیه
1) درد شدید دور کمر، زیر شکم و کشاله ران 2) نیاز دایم به دفع ادرار 3) ادرار کدر یا بدبو 4) تحریک‌پذیری؛ به‌ویژه در کودکان کم‌سن‌تر. با این حال، بعضی کودکان ممکن است هیچ‌گونه علامتی نداشته باشند یا به جای کمردرد، به تهوع یا معده‌درد دچار شوند. پزشکان متخصص توصیه می‌کنند که برای جلوگیری از ابتلا به سنگکلیه، آب زیاد بنوشید؛ به‌ویژه در ماه‌های گرم سال.
اگر نمی‌دانید مقدار آبی که می‌نوشید کافی است یا نه، باید به رنگ ادرار توجه کنید. اگر کدر نباشد، مقدار آبی که می‌نوشید کافی است.در غیر این صورت، باید آب بیشتری به کلیه‌ها برسانید.