3 فاكتور اصلی افزایش مشاركت در انتخابات

دنیای قلم -محمدجواد حق‌شناس : بحث انتخابات و ضرورت افزایش مشاركت‌های عمومی در آن را نمی‌توان به عنوان یك اتفاق و رخدادی كه نتیجه یك عامل و فاكتور است در نظر گرفت. عوامل فراوان و فاكتورهای متكثری باید در كنار هم قرار بگیرند تا مشاركت مردم در انتخابات بالا رود و فضای مطلوبی در كنشگری سیاسی جامعه فراهم شود. مهم‌ترین فاكتور برای افزایش مشاركت در انتخابات، رقابتی شدن آن است. اگر این فضا و فرصت فراهم شود برای رقابت حداكثری، طبیعتا مردم هم به عنوان مخاطب اصلی در مشاركت انتخاباتی، رغبت بیشتر و مهم‌تر از آن امكان انتخاب وسیع‌تری را پیدا می‌كنند. این روند درست و بسترسازی مناسب، جامعه را برای مشاركت بیشتر در انتخابات تشویق می‌كند.

فاكتور بعدی كه باید مورد توجه باشد، سلامت انتخابات است. مشاركت‌كنندگان باید احساس امنیت كرده و آرامش خیال داشته باشند كه از انتخاب آنها در پای صندوق‌های رای، حفاظت شده و مطالبه آنها به درستی اعلام می‌شود. اگر این فاكتور هم محقق شود، زمینه مشاركت مردم در انتخابات بالا می‌رود. نكته بعدی كه اهمیت بسیاری دارد، میزان اثرگذاری منتخبین در سرنوشت جامعه و مردمی است كه پای صندوق رای حاضر شده‌اند. باید دید آیا افرادی كه به خودشان زحمت می‌دهند و ساعت‌ها پای صندوق‌های رای حضور پیدا می‌كنند، پس از انتخاب افراد مورد نظر می‌توانند به خواسته‌های خود برسند؟ به عبارت روشن‌تر، آیا افرادی كه انتخاب شده‌اند و روی صندلی‌های مورد نظر در جایگاه‌های مختلف نشسته‌اند، می‌توانند به وعده‌ها، شعارها و مطالبات مردم جامه عمل بپوشانند؟ 

از سوی دیگر این منتخبان تا چه اندازه می‌توانند به وظایفی كه قانونگذار برای آنها تعیین كرده، عمل كنند؟ این 3 فاكتور در انتخابات اخیر كمتر مورد توجه ساختارهای تصمیم‌ساز و سیاستگذار قرار گرفته است. نهاد شورای نگهبان كه تنها وظیفه‌اش نظارت بر انتخابات، تضمین سلامت انتخابات و حفاظت از رای مردم است، مسیر نامناسب و نابجایی را پیموده است.

در واقع این نهاد، انتخابات را بدل به انتخاباتی دومرحله‌ای كرده است. یعنی ابتدا شورای نگهبان برخی افراد از یك جناح خاص را انتخاب می‌كند، بعد مردم باید از میان افراد مورد نظر را انتخاب كنند! این روند به اندازه‌ای ناصحیح است كه به هیچ عنوان نمی‌توان از آن دفاع كرد. حتی افراد اصولگرا هم به این روند معیوب اعتراف دارند و خواستار اصلاح آن شده‌اند. واقعا تعجب می‌كنم چطور ممكن است فردی مانند آقای باهنر كه نسبت به واقعیت‌های مرتبط با بحث احراز صلاحیت‌ها آگاه است، اظهاراتی را مطرح كند كه نسبتی با واقعیت ندارد. باید قبول كرد، روند فعلی باعث شده تا مردم با ابهامات فراوانی مواجه باشند و احساس كنند كه سیستم اهمیت مشاركت آنها در انتخابات را درك نمی‌كند. بنابراین برای افزایش میزان مشاركت در انتخابات باید بسترهای لازم برای این ارتقا را فراهم ساخت تا مردم مجاب به مشاركت بیشتر در انتخابات شوند. زمانی كه این بستر فراهم نشود، نمی‌توان از مردم توقع داشت كه وارد عرصه‌ای شوند كه برای آنها نفعی نداشته و مطالبات آنها را محقق نمی‌كند.