دنیای قلم -کمبود آب موضوع امروز و دیروز نیست؛ با این حال فرهنگ مصرف و صرفه‌جویی در این حوزه آنطور که باید در بین مردم ترویج نشده و جالب‌تر آنکه بعضا ازدیاد مصرف در بین افراد تحصیل‌کرده بیشتر هم دیده می‌شود.
هفته گذشته اداره کل هواشناسی استان تهران اعلام کرد که جدیدترین خروجی‌های مدل‌های پیش‌بینی فصلی بیانگر آن است که متوسط بارش سه ماه آینده استان تهران کمتر از نرمال باشد. متوسط دما طی سه ماه آینده حدود ۰.۵ تا یک درجه سانتی‌گراد بیشتر از نرمال برآورد شده است.
هرچند از نظر آماری، افزایش بارش قابل ملاحظه در مردادماه اتفاق افتاده اما متاسفانه بارش‌های رخ داده (رگباری، کوتاه‌مدت و شدید) منجر به وقوع چندین مورد سیل شد و خساراتی به همراه داشت و به گفته کارشناسان، بارش‌ها آورد چشمگیری برای منابع آب استان تهران نداشته است. کمبود بارش انباشته منابع آبی از ابتدای سال آبی جاری و به ویژه بهار ۱۴۰۱ و پیش‌بینی افزایش دما طی سه ماه آینده، گویای آن است که احتمالا شرایط خشکسالی ادامه داشته باشد و بارش‌های پاییز با تاخیر آغاز شود.
در چنین شرایطی کماکان لزوم صرفه جویی، استفاده بهینه و مدیریت در زمینه منابع مصارف آب بیش از پیش احساس می‌شود. اگرچه از یک مدیر مدرسه، معلم یا استاد دانشگاه همین انتظار می‌رود که نسبت به موضوع‌های اجتماعی به‌ویژه مسئله مهم کم‌آبی از خود حساسیت نشان دهد، اما مشکل از زمانی آغاز می‌شود که افراد در نقش‌های اجتماعی متفاوت، واکنش‌ها و رفتارهای متضاد از خود بروز می‌دهند.
مدیر یک مجتمع بزرگ مسکونی متعلق به استادان دانشگاهی معتبر در یکی از مناطق شمالی تهران که جزو اشتراک‌های بدمصرف آب محسوب می‌شود، می‌گوید: متاسفانه هشدارها و اخطارهای متعدد مدیریت مجتمع برای رعایت مصرف بهینه آب توسط ساکنان نادیده و ماهانه بخش قابل توجهی از هزینه‌های مشترک مجتمع صرف پرداخت قبوض آب‌بها می‌شود.
به گفته او اکثریت مالکان و ساکنان این مجتمع ۹۶ واحدی را استادان دانشگاه و خانواده آنان تشکیل می‌دهند و جای تاسف است که گروه‌هایی از جامعه که باید الگوی رفتاری مناسبی در زمینه مسائل اجتماعی باشند، نسبت به این مسائل و به‌ویژه موضوع مهم کم‌آبی در کشور در عمل بی‌تفاوت و کم‌توجه‌اند.
او درخصوص اینکه با وجود تعیین ۱۴ مترمکعب در ماه به عنوان الگوی مصرف هر واحد خانگی، میانگین مصرف آب هر یک از ۹۶ واحد این مجتمع مسکونی بیش از ۳۳ مترمکعب در آب است، می‌گوید: در هر دوره مصرف که اخطار شرکت آب و فاضلاب همراه با قبض آب بها ارسال می‌شود به تمامی واحدها اطلاع‌رسانی و در نشست‌های هیات مدیره مجتمع تصمیم‌های لازم برای مراقبت‌های بیشتر ساکنان در مصرف آب اتخاذ می‌شود، اما به نظر می‌رسد تا زمانی که مشکل کم‌آبی در کشور به قطعی آب منجر نشود، موضوع جدی گرفته نخواهد شد.
در این میان مقوله‌ای که در بحث مصرف اثر تعیین‌کننده‌ای دارد، فقدان قوانین بازدارنده در حوزه آب است. تجربه نشان داده است برای نهادینه کردن رفتاری در جامعه، علاوه بر فراهم کردن بستر فرهنگی آن، وضع قوانین بازدارنده نیز ضروری و لازم الاجراست. برای برون رفت از این مشکل ضروری است تا قوانین جامع و بازدارنده در حوزه آب وضع شود.
مدیر یک مجتمع انبوه‌نشین در منطقه غرب تهران نیز که متعلق به یکی از سازمان‌های رسانه‌ای بزرگ کشور است، می‌گوید: تقریبا هر ماه اخطارهای بدمصرفی را از شرکت آب و فاضلاب دریافت می‌کنیم، اما مالکان و ساکنان مجتمع برخلاف رسالت رسانه‌ای خود، توجه چندانی به این اخطارها نشان نمی‌دهند.
او با بیان اینکه رسانه متعلق به ساکنان این مجتمع همواره مردم را به مدیریت مصرف آب و مقابله با کم‌آبی دعوت می‌کند، می افزاید: این در حالی است که میانگین مصرف هر واحد در این مجتمع بیش از دو برابر الگوی مصرف است و اینجاست که باید گفت "رطب خورده منع رطب کی کند".
البته مجتمع‌های بزرگ دیگری هم بودند که مدیران‌شان اعتقاد داشتند با وجود مصرف متعادل ساکنان، اخطارهای مصرف و قبوض آب‌بهای سنگینی را دریافت می‌کنند.
مدیر یک مجتمع بزرگ مسکونی در منطقه سئول تهران که متعلق به یکی از سازمان‌های نظامی کشور است، می‌گوید: تاکنون پیگیری‌های زیادی برای علت‌یابی بالابودن مصرف آب در این مجتمع صورت گرفته است؛ به‌گونه‌ای که حتی فلاش‌تانک‌های هر ۴۸۰ واحد این مجتمع برای رفع هرگونه نشتی احتمالی بازبینی شده است، اما به نظر می‌رسد که مشکل از تاسیسات اصلی ساختمان و یا فراتر از آن باشد.
او با اشاره به احتمال انشعاب‌گیری از شبکه آب مجتمع توسط مجموعه‌های مجاور، از پیگیری این موضوع از طریق شرکت آب و فاضلاب خبر می‌دهند و ابراز امیدواری می‌کند: برای جلوگیری از تضییع حق ساکنان مجتمع و مهم‌تر از آن مصرف بهینه آب در شرایط کم‌آبی موجود، موضوع باید با همکاری شرکت آب و فاضلاب در سریع‌ترین زمان ممکن ریشه‌یابی و برطرف شود.
در این میان، مدیر یک مجتمع بزرگ مسکونی در الهیه تهران با پاک کردن صورت مسئله بالابودن مصرف آب در این مجتمع، مشکل آب کشور را ناشی از مدیریت کلان آب در کشور می داند و می‌گوید: در این مجتمع، هر کسی به اندازه نیاز خود آب مصرف می‌کند و ما نمی‌توانیم به داخل واحدها سرک بکشیم و مصرف آب افراد را اندازه‌گیری کنیم.
یکی از مالکان ساکن در این مجتمع در واکنش به این که بالاخره موضوع کم‌آبی یک موضوع ملی و مصرف بهینه آب وظیفه همگانی است، می‌گوید: شرکت آب و فاضلاب از پول‌های هنگفتی که از مشترکان می‌گیرد، موظف به رفع مشکل کم‌آبی است.
صرفه جویی و مصرف درست هر کالا و دارایی، یک مهارت است، به ویژه اگر آن کالا و دارایی با ارزش و کمیاب باشد.
تا همین چند سال پیش رفتار صرفه‌جویی به نادرست رفتاری خساست‌گونه و یا ساده‌زیستانه تعبیر می‌شد، اما امروزه مهارتی با ارزش در زندگی تلقی می‌شود. صرفه‌جویی در مصرف انرژی که روزگاری نوعی تبلیغ بی‌مورد دوست‌داران محیط پنداشته می‌شد، حالا یکی از اهداف اصلی انسان‌هاست. دارا بودن مهارت صرفه‌جویی در مصرف انرژی به ویژه آب آن هم در شرایطی که زیستگاه انسان‌ها با خشکسالی و کم آبی مواجه است، علاوه بر صرفه‌جویی در هزینه‌ها، می‌تواند زندگی را ساده‌تر و بهتر کند.