اعظم طالقانی، زنی در قامت ریاست‌جمهوری
هشتم آبان سالروز درگذشت اعظم طالقانی است. در مورد او چه میدانید؟ این جا را بخوانید.
دنیای قلم- هشتم آبان امسال، درست یك سال از درگذشتش می‌گذرد؛ زنی كه می‌خواست «رجل سیاسی» باشد. از این روی هر ۴ سال راهی ستاد انتخابات می‌شد و هرچند در پس ذهنش می‌دانست نامش در میان نامزدهای نهایی نخواهد آمد اما هر بار با شناسنامه‌ای در دست رو‌به‌روی دوربین عكاسان می‌ایستاد تا «نامزدی‌اش برای انتخابات ریاست‌جمهوری» را اعلام كند. اعظم طالقانی حتی در سال‌های پایانی عمرش با تنی رنجور و مریض‌احوال، به‌سختی از پله‌های وزارت كشور پایین می‌آمد تا به محل نام‌نویسی كاندیداهای ریاست‌جمهوری در ستاد انتخابات برسد و پرچم این مطالبه مهم را یك‌تنه افراشته نگه دارد. این حركت نمادین دختر مرحوم آیت‌الله طالقانی نه اینكه تنها نقطه روشن كارنامه كاری و فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی او باشد، اما دست‌كم در سال‌های اخیر به یكی از مهم‌ترین المان‌هایی تبدیل شده بود كه اعظم طالقانی را از دیگر زنان سیاستمدار و كنشگر اجتماعی متمایز می‌كرد و در شأن و مقامی درخور و شایسته تحسین قرار می‌داد. اعظم طالقانی تا آخرین روزها با همان چادر مشكی و روسری اغلب روشن و این اواخر حتی عصازنان تلاش كرد نشان دهد كه زنان هم می‌توانند در این تفسیر تنگ و دست و پاگیر از «رجال سیاسی» قرار گیرند. تصویر او هم‌تراز تصویری از منیره گرجی، تنها زن عضو مجلس خبرگان قانون اساسی است كه روی كرسی سرخ این پارلمان قانون‌گذاری تكیه زده بود و وقتی یكی از روحانیون پشت تریبون می‌گفت «عاطفه و احساسات در زن قوی و عقل كم است»، لبخندی می‌زد و آنگاه كه نوبت به نطق او می‌رسید، پشت تریبون و با صدایی رسا از تنفیذ اختیار به یك زن رییس‌جمهوری دفاع می‌كرد.
بیشتر بخوانید: آیا یک زن رئیس جمهور ایران می‌شود؟
نمای تمام‌قد زن مسلمان پیشرو
اعظم طالقانی فرزند آیت‌الله محمود طالقانی از روحانیون و انقلابیون برجسته‌ای است كه پایه‌گذار نهضت آزادی بود. از همان كودكی و نوجوانی در جلسات تفسیر قرآن پدر همراه با خواهرها و برادرهایش حاضر می‌شد و پای صحبت‌های پدر می‌نشست. طالقانی همچون بسیاری از هم‌نسلانش خیلی زود ازدواج كرد و همین هم باعث شد كه وقتی وارد دانشگاه شد، مسوولیت پرورش فرزندانش را نیز برعهده داشته باشد. سال ۵۲ در دانشگاه تربیت معلم فعلی ادبیات فارسی خواند و چون همزمان فعالیت انقلابی می‌كرد 2 سال از دوران دانشجویی نگذشته، دستگیر شد. او تنها زنی است كه به‌دلیل فعالیت سیاسی حكم حبس ابد گرفته كه بسیاری معتقد بودند علاوه بر فعالیت‌های خود، اقدامات پدرش در این تصمیم و اعمال حكم بی‌تاثیر نبوده است. همزمان پدر و دختر زندانی بودند اما اعظم طالقانی بعد از گذشت یك سال و نیم حبس، در سال ۵۶ آزاد شد. پس از آزادی تشكیلات «جامعه زنان» را كه پیش از انقلاب تاسیس كرده بود، به «جامعه زنان انقلاب اسلامی» تغییر داد. تشكیلاتی كه درنهایت در دهه ۷۰ به عنوان یك حزب رسمی از وزارت كشور پروانه گرفت.
انتشار نشریه «پیام هاجر» ازجمله فعالیت‌های مهم رسانه‌ای طالقانی بود كه كنار سایر فعالیت‌های سیاسی، مذهبی و اجتماعی انجام می‌داد و درنهایت سال ۷۹ توقیف شد. او نخستین زنی بود كه توانست به مجلس شورای اسلامی دوره اول راه پیدا كند و نخستین‌بار سال ۷۶ همراه با چند زن دیگر برای نام‌نویسی در انتخابات پیشگام و البته ردصلاحیت شد. سال ۸۴ هم كه این اتفاق تكرار شد همراه با جمعی از زنان دست به تحصن در «پاستور» زد كه بسیار خبرساز شد. او همچون پدر نگاهی نو به اسلام و اسلام‌گرایی و با نیروهای ملی- مذهبی ارتباط نزدیكی داشت، از آزادی اندیشه و قلم حمایت می‌كرد، نسبت به ظلمی كه به زندانیان روا می‌شد، اعتراض می‌كرد، از همراهان جنبش سبز بود و به او چندین‌بار در این رابطه نامه‌هایی سرگشاده رسید. در سال‌های پایانی عمر كلاس‌های تفسیر قرآن در خانه اعظم طالقانی به راه بود. گهگداری با رسانه‌ها مصاحبه می‌كرد و در میان دغدغه‌هایش موضوع «رجل سیاسی» بیش از هر چیز دیگر پررنگ بود. از همین روی نام او همیشه یادآور تلاش زنان برای كسب برابری در راستای كسب كرسی ریاست‌جمهوری بوده و هست.
بیشتر بخوانید: فائزه هاشمی: زنان اصولگرا هم از رئیس جمهور زن حمایت می‌كنند
كنشگر خوشنام حقوق زنان كه اگرچه تمام سابقه انقلابی، سیاسی و فعالیت اجتماعی‌اش باعث نشد كه شورای نگهبان او را «رجل سیاسی» تلقی كند اما همواره نامش در اذهان عمومی و در افواه حامیان و كنشگران حقوق زنان هم‌تراز «رجال سیاسی» مطرح بوده و خواهد بود. اگرچه انتخابات ۱۴۰۰ جای او در ستاد انتخابات خالی است كه با این اقدام به نوعی اعتراضش را به گوش نهادهای نظارتی و مفسران قانون اساسی برساند اما آن‌طور كه پیداست، امسال و پس از طرح دوباره بحث «رجل سیاسی» زنان سیاستمدار می‌خواهند دست به كار شده و در انتخابات نام‌نویسی كنند. اقدامی كه شاید همچنان نمادین باشد اما این موج به مدد فعالیت‌های كسانی چون اعظم طالقانی چنان گسترش یافته كه حالا حتی از اردوگاه اصولگرایی و جناح راست هم زمزمه‌هایی مبنی بر معرفی كاندیداتوری یك سیاستمدار زن یا دست‌كم بررسی مصادیق و گزینه‌هایی كه در میان زنان سیاستمدار می‌توانند كاندیدای ریاست‌جمهوری باشند، شنیده می‌شود.
منبع: اعتماد