آیا زنان هم رجل سیاسی هستند؟

دنیای قلم- رجل سیاسی از جمله موضوعاتی است که سال‌ها پس از تصویب قانون اساسی هنوز چالش‌های زیادی درباره آن وجود دارد. در اصل 115 قانون اساسی آمده است: «رئیس‌جمهور باید از میان رجال مذهبی و سیاسی كه واجد شرایط زیر باشند انتخاب شود: ایرانی الاصل، تابع ایران، مدیر و مدبر، دارای حسن‌سابقه و امانت و تقوا، مومن و معتقد به مبانی جمهوری اسلامی ایران و مذهب رسمی كشور.» سال‌هاست که برخی رجل سیاسی را تنها مردان تفسیر می‌کنند و برخی هم هستند که معتقدند رجل به معنی جنس مذکر نیست و هر فردی بدون درنظرگرفتن جنسیت مشهور به کاردانی، تجربه و مدیریت شایسته باشد در دایره رجل سیاسی قرار می‌گیرد.

بیشتر بخوانید: تفسیر شفاف «رجل سیاسی» از سوی شورای نگهبان چیست؟

مشخص نبودن تکلیف واژه «رجل سیاسی» و نادیده گرفتن سهم زنان

ابهامات این اصل قانون اساسی در زمان‌های نزدیک به هر انتخابات ریاست‌جمهوری پررنگ‌تر می‌شود و زنان تمایل دارند همانند مردان در انتخابات ریاست‌جمهوری به عنوان کاندیدا حضور پیدا کنند تا شاید اغلب رای‌دهندگان نام آنها را بر روی برگه‌های رای بنویسند تا به پاستور بروند. فائزه هاشمی، معصومه ابتکار و دیگر زنان فعال سیاسی و اجتماعی از جمله شخصیت‌هایی هستند که اصرار به تایید صلاحیت کاندیداهای زن و عدم ردصلاجیت آنها به‌واسطه نگنجیدن در دایره رجل سیاسی دارند، کمتر از 6 ماه دیگر انتخابات ریاست‌جمهوری برگزار خواهد شد؛ انتخاباتی که قانونش در بهارستان با وجود آنکه لایحه جامعش از سوی دولت به آنجا فرستاده شده در حال اصلاح است.

اصلاح قانون انتخابات ریاست‌جمهوری برای مجلس تازه‌تاسیس آنقدر مهم بود که تنها 2 ماه بعد از روی‌کارآمدن آن را اعلام وصول و شروع به اصلاحش کرد. آن هم اصلاحاتی که صدای هر دو جناح سیاسی کشور درآورده است و به گفته بزرگان سیاسی کشور، انگار تنها برای حضور چند فرد خاص در حال تغییر است. اما مشخص نبودن تکلیف واژه «رجل سیاسی» و نادیده گرفتن سهم زنان در این اصلاح یکی از بحث‌هایی است که این روزها در محافل سیاسی مطرح می‌شود.

بارها فعالان سیاسی درباره حضور زنان در انتخابات ریاست‌جمهوری سخنانی را بیان کردند و خواهان حضور جدی آنان در عرصه انتخابات کشور شدند اما نه تنها خواسته‌شان دیده نشد بلکه به نظر می‌رسد در اصلاح قانون انتخابات ریاست‌جمهوری که در مجلس یازدهم در حال اتفاق است جایگاهی ندارند و باید به همان انتخابات مجلس و شوراها اکتفا کنند.

بیشتر بخوانید: آیا ریاست جمهوری زنان از نظر شرعی اشکال دارد؟
 

احزاب باید زمینه را برای حضور زنان در انتخابات فراهم کنند

معصومه ابتکار درباره مشخص شدن تکلیف واژه رجل سیاسی در ادبیات سیاسی ایران گفت: در لایحه دولت و طرح اصلاح قانون انتخابات که از سوی نمایندگان پیگیری می‌شود، در مورد مفهوم «رجل سیاسی» مغایرتی با آنچه در قانون اساسی آمده وجود ندارد. ایلنا نوشت؛ معاون زنان و امور خانواده ریاست‌جمهوری بیان کرد: رجل سیاسی در قانون اساسی مشخص است، در این قانون کلمه رجال را به این خاطر استفاده کردند که جنسیت را در برنگیرد که این موضوع در مذاکرات قانون اساسی هم وجود دارد و شهید آیت‌ا... بهشتی و خانم مینو گرجی در این مورد به صورت روشن صحبت کرده‌اند.

وی خاطرنشان کرد: بحث بسیار روشن است که چرا کلمه «رجل» انتخاب شده است و شورای نگهبان هم هیچ زمانی تفسیر مغایری ارائه نداده؛ پس یعنی نیازی نبوده است که دوباره در طرح و لایحه بندی در این خصوص وجود داشته باشد. ابتکار با اشاره به «لایحه جامع انتخابات» که از سوی دولت به مجلس ارائه شده است، عنوان کرد: موضوعی که مطرح شد بحث سهمیه‌بندی زنان برای حضور در انتخابات مجلس بود؛ جمع‌بندی دولت این بود که احزاب باید زمینه را برای حضور زنان در انتخابات فراهم کنند و خوشبختانه در یک دوره‌ای هم این کار صورت گرفت و ما در انتخابات مجلس دهم شاهد حضور 30 درصدی نمایندگان زن در مجلس بودیم. وی در پایان تاکید کرد: احزاب باید به همان خط مشی که بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران بیان کردند مبنی بر اینکه زنان باید در مقدمات اساسی کشور دخالت کنند، توجه جدی کرده و برای آنان نقش کلیدی در نظر بگیرند.

بیشتر بخوانید: آیا مسئله ریاست جمهوری زنان حل خواهد شد؟
 

کلمه «رجال سیاسی» اعم از زن و مرد است

فــائــزه هــاشمی دربــاره ایــن مــوضــوع گفت: ریاست‌جمهوری زنان بحثی است که همیشه وجود داشته است. بابا حول و حوش انتخابات 92 بود که بیان داشت: «با استناد به مدارک قرآنی و روایی ثابت کردم که زنان می‌توانند در همه زمینه‌های جامعه حضور داشته باشند. وی در پاسخ به تقاضای تفسیر واقعی از کلمه «رجل» در مباحث سیاسی کشور گفت: دکتر بهشتی که رئیس مجلس خبرگان بررسی قانون اساسی بود، بعدها اعلام کرد که منظور از کلمه «رجال سیاسی» اعم از زن و مرد است.»

رجل به معنی چهره شناخته‌شده سیاسی و به معنی بشر است و فقط به معنی مرد نیست و زنان هم باید بتوانند کاندیدای ریاست‌جمهوری شوند. در سال 88 هم آقای کدخدایی گفته بود برای ریاست‌جمهوری زنان منعی نداریم و اکنون هم در صحن مخالفتی نشده است اما مهم آنچه است که در عمل است و سخن گفتن. وی افزود: نکته اصلی این است که مرد نبودن مــعنای رجــل سیاسی باید تبدیل به تفسیر رسمی ‌شود تا نهادینه شود، تفسیر رسمی ‌با گفت‌وگو فرق می‌کند. طبق آیین‌نامه شورای نگهبان، رئیس‌جمهور، رئیس مجلس یا حداقل یکی از اعضای شورای نگهبان می‌توانند تقاضای این تفسیر را کنند، بنابراین انتظار از آقای‌ روحانی این است که طبق وظیفه خود در یک روند حقوقی به‌دنبال اخذ تفسیر در این زمینه از شورای‌نگهبان باشد و موضوع را حل کند.

هاشمی در پاسخ به این سوال که تاکنون گامی ‌در این راستا برداشته شده است؛ حتی در زمان دولت اصلاحات؟ گفت: به یاد ندارم در گذشته در این خصوص تلاشی جدی شده باشد و رئیس دولت اصلاحات به‌دنبال وزیر زن هم نبود؛ چه برسد ریاست‌جمهوری زنان. در هیچ دوره‌ای مثل امروز فضا به این اندازه برای طرح جدی ریاست‌جمهوری زنان باز نشده بود، امروزه در رسانه‌ها به‌طور مرتب در مورد این موضوع صحبت می‌شود و به‌نظرم به یک موضوع فراگیر تبدیل شده است.

منبع: آرمان ملی