دنیای قلم -نخستین پرسشی كه به ذهن میرسد، این است كه چرا نام برج «متروپل» بوده است؟! فرهنگستان زبان كجاست؟ آیا هر كسی میتواند هر نامی خواست، با هر زبانی و واژگانی بر برج یا موسسه خود بگذارد؟ نظارتی بر كاربرد زبان و واژگان نیست؟
اما درباره فرو ریختن یا آوار برج آبادان، چند نكته به نظر میرسد:
یكم: حادثه در همه جای جهان اتفاق میافتد. به عنوان نمونه میتوان به آتشسوزی برج ۲۴ طبقه مسكونی گرینفل در لندن اشاره كرد. این برج، پنج سال پیش، در ۱۴ ماه ژوئن سال ۲۰۱۷ حدود ساعت یك بامداد، دچار آتشسوزی شد. ۷۲ نفر كشته شدند. ۷۰ نفر مجروح و ۲۲۳ نفر ناپدید شده بودند. گفته میشد بعد از آتشسوزی سال ۱۹۸۸ در «پایپر الفا»، این آتشسوزی بزرگترین آتشسوزی در لندن بوده است. تحقیقات درباره دلایل یا علل آتشسوزی انجام شد. رییس شورای منطقه كنزینگتون و نیز معاون و مسوول امور اجرایی شورا بركنار شدند.
دوم: حادثه آتشسوزی كلیسای نوتردام در پاریس، (ملكه پاریس) سه سال پیش، در غروب روز ۱۵ آوریل سال ۲۰۱۹ به تمام معنا یك فاجعه بوده است. البته این آتشسوزی خسارتبار، تلفات جانی نداشت. اما خسارت از بعد فرهنگی و هنری و میراث تاریخی فرانسه و البته جهان به تمام معنا فاجعه بوده است. تمام سقف كلیسا كه از چوب بلوط بود سوخت و فرو ریخت. ویتراها آسیب دید. چنانكه میدانید، كاتدرال، مطابق سنت مسیحی، كلیسایی است كه ساخت آن باید صد سال به طول انجامد! یعنی كاری است بزرگ با نگاه و افقی دوردست. بانی كیسا میداند كه در مراسم افتتاحیه حضور نخواهد داشت.
از ذكر این دو نمونه، منظورم این نیست كه بگویم بسیار خب فرو ریختن برج آبادان نیز امری طبیعی یا اتفاقی و چارهای نبوده است. در گزارشها خواندم كه برج برای شش طبقه مجوز داشته، اما در عمل ده طبقه ساخته شده است. تمام ماجرا همینجاست. یعنی ماجرا دو بُعد بسیار مهم دارد؛ بنیاد غیرقانونی و محاسبه نشده ساخت برج ده طبقه و دوم، عدم نظارت فنی بر چنین برجهایی در طول سالهای سپری شده. ساختمان پلاسكو در تهران و برج متروپل در آبادان فرو ریختند. ببینیم، چه تعداد برجهایی در تهران و مراكز استانها ساخته شده كه بیش از مجوز ساخته شده است و دوم: بررسی فنی - ایمنی برجها در چه موقعیتی بوده است. این نظارت اهمیتش، كمتر از درستی و صحت قانونی بودن ساخت برجها نیست. به نظرم دستگاه قضایی، در این زمینه میتواند برای حفاظت از حقوق عمومی نقش فعالی داشته باشد. چنانكه ویران كردن ویلاهای اشرافی كه در حاشیه ایمنی رودخانهها به نحو غیرمجاز ساخته شده بود، موجی از خوشبینی مردم و اقتدار حكومت را نشان داد. كسی كه برای برجی شش طبقه، مجوز میگیرد و در عمل ده طبقه میسازد، باید دید در شهرداری چه كسی را دیده است، در كلانتری با چه كسی آشناست و چقدر رشوه داده است؟ كسانی كه چنین مجوزی را دادهاند یا تخلف را نادیده گرفتهاند، چه كسانی هستند؟ اگر یك مورد، فقط همین برج متروپل را با شكیبایی و دقت پیگیری كنند و جزییات اطلاعات به اطلاع مردم برسد، میتوان انتظار داشت كه از این پس شاهد، ساخت غیرقانونی برجهای مسكونی یا تجاری نباشیم و از سوی دیگر نظارت فنی- ایمنی بر برجها صورت بگیرد. سالها پیش، در دوران مدیریت مهندس زرگر معاون وقت عمرانی وزارت كشور، ایشان و تعدادی از استانداران به توكیو رفته بودند. یكی از استانداران میگفت، در جلسه با شهردار توكیو، من پرسیدم: «آقای شهردار شما در توكیو اگر كسی ساختمان غیرمجاز بسازد، چه عكسالعملی نشان میدهید؟!»
سید عطاءالله مهاجرانی