حمل و نقل پاک در جدال جذب

دنیای قلم -با توجه به توسعه و رشد جمعیت شهرنشین در جهان، یک گام کلیدی برای مدیریت سریع این پدیده و همچنین کاهش فقر و رسیدگی به مسائل برابری و زیست محیطی در میان ساکنان شهری، برآوردن نیازهای آنها برای دسترسی به خدمات و فرصت‌هاست. پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری چیزی بیش از روش‌های حمل‌ونقل کم‌کربن هستند که کیفیت شهری را افزایش داده و انسجام اجتماعی را تسهیل می‌کنند. در واقع بدون آنها اکثر مردم کشورهای با درآمد پایین و متوسط نمی‌توانند در اقتصاد و اجتماع مشارکت کنند یا به آموزش، مراقبت‌های بهداشتی و سایر خدمات شهری دسترسی داشته باشند. بر اساس گزارش جهانی محیط زیست سازمان ملل امروزه بیش از 600 شهر در سراسر جهان سیستم‌های اشتراک دوچرخه خود را دارند که بزرگ‌ترین سیستم‌های حمل‌ونقل غیرموتوری در شهرهایی مانند هانگژو و شانگهای هستند. در پاریس، لندن و آمستردام نیز سیستم‌های مشوق به ترویج دوچرخه‌سواری به عنوان یک گزینه حمل‌ونقل قابل دوام و ارزشمند بسیار موفق بوده‌اند. طبق تحقیقات ارایه شده توسط سازمان بهداشت جهانی استفاده از دوچرخه نه تنها سلامت جسمی را بهبود می‌بخشد، بلکه تاثیر مثبتی بر سلامت روان و بهزیستی ذهنی دارد و می‌تواند سالانه از حدود 6500 مرگ و میر جلوگیری کند و نیمسال امید به زندگی را افزایش دهد. 
بنا بر تحقیقات این سازمان تغییر سبک زندگی از خودرو‌محوری به استفاده از دوچرخه باعث صرفه‌جویی 150گرم co2 در هر کیلومتر می‌شود. هر 7 کیلومتر با دوچرخه باعث کاهش انتشار یک کیلوگرم co2 در مقایسه با مسافتی است که با خودرو طی می‌شود. به عنوان مثال در یک دوره پنج ساله، مردم هلند از طریق دوچرخه‌سواری از 1.41میلیون تن co2 در هر سال اجتناب کردند. این صرفه‌جویی معادل 54.4 میلیون درخت است که در هر سال کاشته می‌شود.
با در نظر گرفتن سبز بودن حمل‌و‌نقل دوچرخه‌محور به عنوان یک امر مسلم، می‌توان به مزایا و موانع موجود در کلانشهر تهران با توجه به سیاست‌های مدیران شهری و زیرساخت‌های حمل‌ونقل غیرموتوری پرداخت. 
از مزایای همیشه مطرح در این زمینه باید به سلامت جسمانی، هزینه کمتر نسبت به سایر مدهای حمل‌ونقل، کاهش آلودگی صوتی و آلودگی هوا، اتلاف وقت کمتر در ترافیک‌های شهری و... اشاره کرد؛ اما آیا این حجم از مزایای نام برده شده توان مقابله با موانع موجود شهر تهران به عنوان شهر دوستدار دوچرخه را دارد؟ طی سال‌های اخیر طرح‌های زیادی توسط مدیران شهری در این حوزه مطرح و اجرا که تا حدودی در ابتدای امر با تب تندی مواجه شد اما با توجه به عدم وجود زیرساخت‌های کارآمد و نبود بستری مناسب جهت رفاه و حمایت از کاربران این وسیله نقلیه پاک در سطح شهر به سردی گرایید. حال آنکه بر اساس استانداردهای بین‌المللی دوچرخه‌ها می‌توانند نقش مهمی در حل مشکل 5 کیلومتر ابتدایی و انتهایی مسیر داشته باشند، تا حمل‌ونقل عمومی را برای کاربرانی که در شعاع 5 کیلومتری ایستگاه‌های آن زندگی یا کار می‌کنند بسیار جذاب‌تر کنند. در این فاصله، یک مسافر در مقایسه با یک ساعت پیاده‌روی، 15 دقیقه طول می‌کشد تا با دوچرخه به ایستگاه برسد. ادغام دوچرخه و ریل نه تنها کیفیت زندگی را از طریق ارتقای سلامت و کاهش زمان سفر و انتشار گازهای گلخانه‌ای بهبود می‌بخشد، بلکه می‌تواند مزایایی را برای کاربران حمل‌ونقل در قالب افزایش سواری به همراه داشته باشد. به‌رغم پیشرفت‌های مهم در کیفیت حمل‌ونقل عمومی در تهران هنوز باید کارهای بیشتری برای به حداکثر رساندن مزایای دسترسی به سیستم‌های حمل‌ونقل ریلی و اتوبوسی انجام شود. زیرساخت‌های موجود نیاز به طراحی مجدد و ارتقا دارد تا انتقال بین حالت‌های مختلف حمل‌ونقل موتوری و غیرموتوری تسهیل شود و خدمات (اتوبوس‌های شهری و بین‌شهری) باید با حالت‌های حمل‌ونقل انبوه هماهنگ و ادغام شوند.
از دیگر موانع جذب مخاطب در این امر باید به مساله شرایط نامساعد اقلیمی شهر تهران از نظر توپوگرافی و آلودگی هوای شهر در بیش از 250 روز در سال اشاره کرد که با هشدارهای همیشگی همراه است. البته در این بین نباید از هزینه پایین سوخت و حمل‌ونقل عمومی نسبت به سایر کشورهای موفق در ترویج حمل‌ونقل غیرموتوری غافل شد که با توجه به رویکرد اقتصادی، مانع بزرگی برای توسعه دوچرخه‌سواری در تهران خواهد بود.

منبع: اعتماد