129بنا در تهران شبیه پلاسکوی پیر
ایمنی در ساختمان‌های شهر نیازمند بازنگری در قوانین است.
دنیای قلم -تهران 3500ساختمان پرخطر دارد؛ همان‌هایی که هر آن امکان دارد آتش کوچکی به جانشان بیفتد و حادثه بزرگی را رقم بزنند. در بین‌شان هم تعدادی هستند که درون آنها یک‌پلاسکوی پرخطر نهفته است؛ بناهای بزرگی که یا سیستم ایمنی و اطفای حریق ندارند یا نقشه‌های سازهای و تاسیساتی‌شان در دسترس نیست یا از نظر سیم‌کشی و تجهیزات بسیار فرسوده به‌حساب می‌آیند. جالب است که بیش از 250بنای بلندمرتبه تهران هم اساسا پایان‌کار ندارند و به نوعی خطرناک هستند. اما سؤال اینجاست که آیا ایمن‌سازی ساختمان کار سخت و پیچیده‌ای است؟ در پاسخ باید گفت برای بناهای مسکونی با طبقات کم، به هیچ عنوان، اما برای بناهای تجاری مثل پاساژها و ساختمان‌های بلند قضیه کمی متفاوت بوده و نیاز به همکاری همه مالکان و ساکنان دارد.
در این بین، برای آنکه ساختمان‌های شهر ایمن شوند تاکنون طرح‌های مختلفی در سازمان آتش‌نشانی به اجرا درآمده که آخرین آنها، طرح «پلاک ایمن» است. با اینکه بیش از 2ماه از اجرای این طرح در سازمان آتش‌نشانی تهران می‌گذرد، شهروندان هنوز اطلاعی از کارکرد این سامانه و سایر سامانه‌های این سازمان ندارند و به همین دلیل استقبال چندانی از طرح نشده است. براساس آمارهایی که از پایش ساختمان‌های پرخطر در شهر صورت گرفته از میان ساختمان‌های پرخطر، 539ساختمان مربوط به مراکز درمانی و بیمارستان‌های شهر است؛ البته این موضوع دغدغه مدیران شهری و رئیس‌جمهور نیز هست؛ تا جایی که در دیدار هفته گذشته علیرضا زاکانی، شهردار تهران با رئیس‌جمهور، سیدابراهیم رئیسی نیز به صیانت شهروندان تهرانی در مقابل خطرات ناشی از گسل‌ها و ناایمن بودن برخی ساختمان‌ها تأکید و عنوان کرد: «نظارت ساخت و سازهای شهر تهران باید از طریق نظام مهندسی با دقت بیشتری صورت گیرد تا شاهد حادثه‌های تلخی همچون ساختمان پلاسکو در تهران نباشیم.» او همچنین اعلام آمادگی کرد که دولت برای رفع مشکلات مردم تهران، همکاری حداکثری با شهرداری تهران خواهد داشت.
ارتقای ایمنی شهر با مشارکت‌های همگانی
مهدی داوری، مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی شهرداری تهران درباره شناسایی ساختمان‌های پرخطر شهر و اقدامات لازم در این‌باره به همشهری گفت: «از حدود 3هزار ساختمان پرخطر موجود در شهر، 129ساختمان به مطالعه، بررسی و نظارت‌های جدی نیاز دارند. 539ساختمان مرکز درمانی و بیمارستان‌ها در تهران جزو سازه‌های پرخطر طبقه‌بندی می‌شوند که برخی از آنها بیش از 10بار اخطار عدم‌ایمنی دریافت کرده‌اند.» داوری از مشارکت و همکاری خوب وزارت بهداشت با سازمان آتش‌نشانی خبر داد و تنها دلیل کندی روند اصلاح موارد ناایمن را شیوع کرونا و ازدحام در مراکز درمانی عنوان کرد. به‌گفته او، یکی از مهم‌ترین دلایل عدم‌اهتمام مالکان و ذینفعان ساختمان‌های پرخطر در ایمن‌سازی و اجرای تمهیدات ایمنی این است که عزم راسخی در پیگیری و رفع معضل ناایمنی‌ها وجود ندارد؛ درصورتی که ظرفیت برخورد قانونی در بسیاری از سازمان‌ها و نهادها با مالکان مراکز تجمعی، تجاری و انبار کالاهای ناایمن وجود دارد.
افزایش ایستگاه‌های آتش‌نشانی پایتخت
مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی شهرداری تهران در ادامه به طرح‌های مرتبط با پایش ساختمان‌های ناایمن در سامانه‌ها اشاره کرد و گفت: «سامانه طرح پلاک ایمن، مهرماه امسال با هدف ارزیابی ساده شهروندان از محیط زندگی‌شان راه‌اندازی شد، اما به دلیل ناآشنایی شهروندان با کارکردهای این سامانه تاکنون استقبال چشمگیری از این طرح نشده است.» داوری در توضیح اضافه کرد: «در این طرح شهروندان با چگونگی برخورد با خطرات پیرامون و نحوه صحیح استفاده از وسایل پرخطر آشنا می‌شوند و شیوه‌های کاهش خطر در بهره‌گیری از سیستم‌های برقی، گرمایشی و سرمایشی، وسایل آشپزخانه و همچنین روش‌های صحیح رویارویی با مخاطرات آتش‌سوزی را می‌آموزند.» او در ادامه برای بیشتر شدن احساس ایمنی در شهر به افزایش ایستگاه‌های آتش‌نشانی تا آخر سال اشاره کرد و خبر داد: «اکنون 133ایستگاه آتش‌نشانی در پایتخت فعال است و زمان پاسخگویی ایستگاه‌های آتش‌نشانی تا محل حادثه به حدود 6دقیقه رسیده است که نزدیک به استانداردهای جهانی شده‌ایم. برای تاب‌آوری شهر در مقابل خطرات، این تعداد تا پایان سال به 136ایستگاه خواهد رسید و تا 3سال آینده با مکان‌یابی‌هایی که در حال انجام است به 145ایستگاه خواهد رسید.»
خلأهای قانونی حادثه‌ساز است
از 2سال پیش برای ایمنی ساختمان‌های نوساز، ضوابط دقیقی تعریف شده است؛ بر همین اساس نظارت سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی تهران بر اجرای صحیح این ضوابط به‌صورت جدی در حال انجام است و چنانچه سازنده و مالک الزامات را اجرا نکرده باشد، تأییدیه لازم سازمان آتش‌نشانی را دریافت نمی‌کند. رئیس سازمان آتش‌نشانی تهران درباره ساختمان‌های قدیمی‌تر نیز بر نظارت مداوم و در فواصل زمانی کوتاه اشاره کرد و گفت: «ساختمان‌های عمومی اعم از دولتی و غیردولتی، ملزم به رعایت مقررات هستند و چنانچه قوانین مورد بی‌توجهی واقع شود، اخطار را به دستگاه‌های مربوطه ابلاغ می‌کنیم که سریع‌تر ایمنی لازم را ایجاد کنند، اما در این خصوص خلأهای قانونی وجود دارد.» به‌گفته داوری، وجود این خلأهای قانونی اثربخشی لازم را از نظارت‌های سازمان سلب کرده و حوادث تلخی همچون پلاسکو و کلینیک سینا اطهر را در پایتخت باعث شده است.
ضرورت تدوین قانون جدید
قوانین مورد استناد شهرداری برای تهران کنونی، چندین دهه قبل تدوین شده و تطابقی با شرایط تهران کنونی ندارد. بسیاری از زیرساخت‌ها، کاربری‌های املاک و مصالح مورد اشاره در این قوانین برای زمان حال جوابگو نیست. این قوانین بدون بازنگری‌های کارشناسانه نمی‌تواند پاسخگوی تهران امروز و دیگر کلانشهرها باشد. مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی شهرداری تهران با اشاره به ضرورت بازنگری در این قوانین، اضافه کرد: «مجلس شورای اسلامی برای وضع قوانین جدید در راستای ارتقای ایمنی در کلانشهرها باید اقدام و دولت دستگاه‌ها را به رعایت قوانین ملزم کند؛ چراکه این نتیجه‌ای جز افزایش ایمنی برای کارمندان و ساختمان‌ها به همراه نخواهد داشت.» داوری با تأکید بر تلاش سازمان آتش‌نشانی برای حفظ و ارتقای آمادگی نیروها و به‌روزرسانی تجهیزات، افزود: برای رسیدن به شهر ایمن، اینها کافی نیست و باید یک مشارکت عمومی در بخش‌های حاکمیتی و دولتی داشته باشیم تا شاهد حوادث تلخ و سخت نباشیم. برای تحقق این امر قانون جامع نیاز است تا تمام دستگاه‌های دولتی، عمومی و خصوصی و همچنین از آن‌سو شهروندان با تکلیف‌شان برای همکاری و تعامل آشنا باشند.»
منبع: همشهری