نحوه برخود با وسواس در کرونا
در مواجهه با وسواس کرونا چه کارهایی را نباید انجام دهیم؟ اینجا را بخوانید.
سارا آوایی روانشناس: وسواس فکری یا عملی از دو جنبه با شرایط کرونایی پیوند دارد؛ نخست در تشدید یا بدترکردن وسواس افرادی که از گذشته با آن درگیر بوده‌اند؛ دوم، آغاز آشکار شدن یا بروز این اختلال در افرادی که پیش از این هیچ سابقه‌ای از وسواس (فکری یا عملی) نداشته یا بروز نداده بودند. در 12 ماه گذشته بعد از آمار ابتلا و مرگ‌ومیر، احتمالا پرتکرارترین شنیده‌ها، درباره شیوه‌نامه‌های بهداشتی یا همان پروتکل‌ها و رعایت آن بوده است و در میان آنها از همه بیشتر به شست‌وشوی دست و ضدعفونی. در همین مدت، جز جنبه‌های جسمانی و توصیه‌های بدنی (یا فیزیکی)، توصیه‌هایی درباره جنبه‌های روانی ماجرا شده است که احتمالا خوانده یا شنیده‌اید؛ اما با جدی شدن شیوع و گسترش اختلالات روانی و اختلافات میان فردی در این روزها، وقت آن رسیده که تمرکزمان را بگذاریم به آنچه نباید کنیم؛ نیاید بگوییم یا به‌طور کلی نباید انجام دهیم؛ این «نباید»ها در سه دسته (کلی، برای اطرافیان و و مبتلایان) ارائه شده است:
به آمارهای اغراق‌آمیزاستناد نکنید
پیش از ارائه برخی راهکارها و پیشنهادهای عملی ساده و کاربردی، لازم است توجه کنیم که هنوز آمار مستند و قابل استنادی درباره افزایش معنی‌دار وسواسی‌ها در یک سال گذشته منتشر نشده است؛ پس بیهوده نگران نشوید و اضطرابی اضافه بر اضطراب‌های دیگر، بر خود آوار نکنید؛ نه درباره وسواس نه دیگر اختلالات مانند افسردگی، پرخاشگری حداقل در کشور ما آمار علمی وجود ندارد؛ پس خود را درگیر آه و ناله اغراق‌آمیز رسانه‌ها نکنید.
کرونا ممکن است باعث بروز اضطراب بیمارگونه یا وسواس فکری- عملی شود؛ اما این اتفاق در کسانی رخ می‌دهد که به نوعی زمینه قبلی (مانند زمینه ژنتیکی) آن را داشته و یا باعث تشدید بیماری آنها شده باشد؛ پس بیهوده با هر مطلب یا شنیده‌ای، به اشتباه گمان نکنید که افراد به راحتی دچار وسواس شده و حتی درمان هم نخواهند شد!
بیشتر بخوانید: چگونه سلامت روان خود را در دوران کرونا حفظ کنیم؟
به افراد برچسب نزنید
اگر در اطرافیان یا نزدیکان خود تغییر رفتار یا افکار دیدید فورا به او برچسب وسواسی، افسرده، مضطرب و بیمار نزنید؛ توجه داشته باشید شما پزشک یا روانشناس نیستید و احتمالا معیارهای اصلی و علمی تشخیص یک بیماری مانند وسواس را نمیدانید؛ پس خود و دیگران را بیهوده نگران و آزرده خاطر نکنید.
باور کنید هرگونه زیاد شستن دست‌ها، ظروف، سطوح، لباسها و ... به معنی وسواس نیست! معلوم است که با بمباران خبری رسانه‌ها درباره خطرات ویروس کرونا و همه‌گیری آن، انسان‌ها نگران می‌شوند و تلاش می‌کنند بیشتر رعایت کنند؛ پس هر احتیاط یا رعایتی به معنای افراط یا اختلال وسواس به معنای علمی آن نیست.
بیشتر بخوانید: فوبیای کرونا خطرناک تر از خود ویروس
خود را مرجع تشخیص و درمان وسواس ندانید
حتی اگر اهل گوگل کردن و جست‌وجو (سرچ) مطالب ریز و درشت درباره وسواس هستید، صلاحیت مبتلا دانستن دیگران یا حتی خود به بیماری را ندارید؛ توجه کنید حجم زیادی از مطالب و نوشته‌های آنلاین، نه تنها قابل اعتماد نیستند، بلکه کاملا اشتباه و غیرعلمی‌اند؛ پس با مرور چند مطالب در اینستاگرام و سایت‌ها، خود را مرجع تشخیص و احتمالا درمان وسواس ندانید.
توجه کنید که وسواس (ocd) به عنوان یک اختلال روانی در منابع معتبر روانپزشکی، به تازگی از دسته بیماری‌های اضطرابی جدا شده و درباره منشا و زمینه ها و علل ابتلا به آن نظریات جدیدی مطرح شده است؛ هرگز بدون مشورت با روانشناس یا روانپزشک درباره رفتار خود یا دیگران قضاوت قطعی نکنید.
بیشتر بخوانید: گریه کردن چه فوایدی برای سلامتی دارد؟
نصیحت، درمان وسواس نیست
خوشبختانه برای انواع وسواس‌های فکری و عملی، درمان‌های مفید یا روش‌های کنترلی موثری ابداع یا آزمایش شده است که در کشور ما نیز از آنها استفاده می‌شود؛ خود را گرفتار رمال‌ها و سودجویانی نکنید که درمان وسواس را بسیار بسیار سخت یا حتی غیرممکن می‌دانند؛ کافی است یک جست‌وجوی ساده کنید تا متوجه شوید چه راهکارهای دارویی، غیردارویی و یا ترکیبی برای وسواس وجود دارد؛ به قول و سخن هر غیرکارشناسی اطمینان نکنید.
اگر کسی از اطرافیان شما، با تشخیص «قطعی» و «حتمی» وسواس از سوی متخصص مواجه شد؛ بدترین کار ممکن این است که او را نصیحت کنید که دست از وسواس بردارد؛ باور کنید اگر موضوع به این سادگی بود، این همه دانشگاه و مرکز علمی برای درمان وسواس در دنیا افتتاح نشده بود؛ پس هیچکدام از کارهای نصیحت، مذمت، ملامت، قضاوت و دخالت را نکنید؛ تنها چیزی که لازم است انجام دهید حمایت عاطفی و تشویق به پیگیری درمان است و بس.
منبع: آرمان ملی