فرهنگ، هنر و گردشگری؛ از ری تا شمیرانات
موضوع توسعه یكی از موضوعاتی است كه نه‌تنها در حوزه جامعه‌شناسی توسعه، بلكه در بسیاری از حوزه‌های جامعه‌شناسی، جغرافیا، اقتصاد، علوم اجتماعی، توسعه منطقه‌ای و... موردبحث قرار می‌گیرد
دنیای قلم - رضا امیدوار تجریشی امیدها - به هنر داشتم، ندانستم/ كه بخت سبز بر آیینه هنر زنگ است.
موضوع توسعه یكی از موضوعاتی است كه نه‌تنها در حوزه جامعه‌شناسی توسعه، بلكه در بسیاری از حوزه‌های جامعه‌شناسی، جغرافیا، اقتصاد، علوم اجتماعی، توسعه منطقه‌ای و... موردبحث قرار می‌گیرد. جامعه‌شناسان توسعه، مقوله توسعه را در برابر رشد قرار می‌دهند. مفهوم رشد به پیشرفت و ترقی جامعه در حیطه تولید اقتصادی اشاره دارد. درحالی كه مفهوم توسعه دربردارنده پیشرفت و ترقی جامعه در تمامی ابعاد زندگی است.
صاحب‌نظران توسعه منطقه‌ای بعد از جنگ جهانی دوم دریافتند كه مفهوم جامع توسعه یك جامعه مواردی همچون توزیع عادلانه ثروت، فرصت‌ها، شكوفایی استعدادهای گوناگون، افزایش امید به زندگی، برقراری برابری‌های اجتماعی، تحقق آزادی، و به‌طوركلی، تحقق یك جامعه مدنی و انسانی را شامل می‌شود. اندیشیدن به آینده و تلاش برای رفع نیازها و رسیدن به وضعیت مطلوب در پهنه سرزمینی هر جامعه درگذر زمان متفاوت بوده است. آمایش سرزمین كلان‌ترین بستر مطالعه جهت تحقق توسعه پایدار است. در تلقی جدید لزوم پرداختن به فضا نه تنها به عنوان ظرف توسعه و به دلیل تجلیات متفاوت آن در عرصه‌های مختلف اهمیت می‌یابد. بلكه فضا به عنوان منبع توسعه نگریسته می‌شود. آمایش سرزمین به عنوان بعد هماهنگ‌كننده و یكپارچه‌ساز نظام برنامه‌ریزی بخشی - مبنای كشور، بیش از نیم‌قرن است كه وارد ادبیات برنامه‌ریزی در كشور شده واژه آمایش سرزمین از ریشه فعل آمدن به معنی آراستن، آمیختن، به رشته درآوردن و آماده‌كردن است.
آمایش سرزمین با رویكردی همه‌سو نگر در چارچوب توسعه فضایی سعی دارد با پدیده عدم تعادل‌های منطقه‌ای برخورد نماید. آمایش سرزمین به عنوان دانش مهندسی تدابیر توسعه در قلمروهای سرزمینی با تأكید بر تنظیم سازگاری و تناسب میان انسان، فضا و فعالیت در یك رویكرد كل‌نگر راهبردی و مبتنی بر ظرف زمان تعریف می‌شود. آمایش سرزمین نوعی برنامه‌ریزی فضایی راهبردی است كه با بهره‌مندی از خِرد، دانش و بینشِ سرزمینی دنبال تحقق اهداف زیر است: توسعه فضایی متعادل و متوازنِ سرزمین با رعایت توان اكولوژیك، سرزمین، كاهش اختلاف در بهره‌مندی نواحی و اقوام گوناگون كشور از مواهب توسعه، ارتقای بهره‌وری و كارایی اقتصادی، ارتقای رقابت‌پذیری بین‌المللی مبتنی بر فعال‌سازی مزیت‌های مغفول مانده و خلق مزیت‌های جدیدِ سرزمینی است. آمایش سرزمین به عنوان یكی از پایه‌های اصلی دانش كشورداری، مرجع دیدگاه‌سازی درازمدت توسعه سرزمینی و متولی اصلی انتظام‌بخشی و یكپارچه‌سازی نظام برنامه‌ریزی و مدیریت توسعه سرزمین است.
بنابراین هدف توسعه منطقه‌ای فراهم آوردن بهترین شرایط و امكانات برای توسعه همه‌جانبه مناطق، به حداقل رساندن و درنهایت از میان برداشتن تفاوت‌های كیفیت زندگی بین منطقه‌ای و درون منطقه‌ای بوده. هنر و فرهنگ مساله‌ای است كه با روح آدمی سر وكار دارد و باعث رشد و ترقی فردی و اجتماعی می‌شود. هنر زبان تصویری است كه آمیخته با تمدن و فرهنگ دیرینه ایرانی است. این فرهنگ كه زبانش هنر است نیازمند آن است به صورت یكسان در اختیار همگان قرار گیرد.
با نگاهی گذرا به مناطق مختلف شهری استان تهران بالاخص شهرستان تهران متوجه خواهیم شد تفاوت‌های بافت تاریخی، اجتماعی و فرهنگی در مناطق مختلف متفاوت است. آنچه در منطقه تاریخی- مذهبی ری مشاهده می‌شود با بافت تاریخی-طبیعی مناطق شمالی تهران تفاوت‌های ملموسی را به نمایش می‌گذارد، اما آن‌چیزی كه در تمامی شهرهای استان و پایتخت چهره شهر را رنجیده خاطر می‌نماید، عدم توزیع یكسان منابع فرهنگی، هنری و گردشگری‌است. توجه ویژه‌ای كه طی سالیان گذشته به توسعه فرهنگی و آموزش‌ها و مهارت‌های فردی و عمومی در زمینه هنری و گردشگری مناطق شمالی شهر تهران شده است در سایر مناطق شهری و شهرستان‌های استان نشده است. و این توزیع ناعادلانه منابع، باعث شكاف كیفیت زندگی در استان شده است. نگاه به منابع گردشگری در مناطق جنوبی شهری و استانی با نظارت، كیفیت و دقتی ضعیف نسبت به سایر منابع گردشگری (اعم از طبیعی و تاریخی) شمالی‌است. این موارد نگاهی منطقه‌ای است به بخش كوچكی از مشكلات فرهنگی، هنری و گردشگری كه نهاد تصمیم‌ساز می‌تواند با توجه ویژه به كل كشور مخصوصا استان تهران؛ كه شهرداری‌ها، وزارت‌های: كشور، ارشاد و گردشگری را مجاب به توزیع عادلانه آموزش‌های فرهنگی، هنری و رعایت متوازن گردشگری كند.