چرا برخی دانش آموزان قلدری می کنند

دنیای قلم -منیره کشف‌رودی | ‌ کارشناس‌ارشد روان‌شناسی‌بالینی - یکی از مشکلات دانش‌آموزان در مدرسه که آن را از والدین‌شان پنهان می‌کنند، مورد قلدری قرارگرفتن است. یکی از متداول‌ترین تعاریفی که درباره قربانیان قلدری مطرح‌شده، این است که یک دانش‌‌آموز به‌طور مکرر و در طول زمان توسط یک یا چند دانش‌آموز مورد اعمال منفی که در برگیرنده انواع وسیعی از رفتارها نظیر پرخاشگری کلامی، خشونت فیزیکی، آزار و ... است، قرار گیرد. با توجه به اهمیت این موضوع در ادامه از ویژگی‌های شخصیتی چنین دانش‌آموزانی و راه‌های پیشگیری و کمک به آن‌ها خواهیم گفت.

 ویژگی‌های شخصیتی قربانیان قلدری

والدین باید بدانند که هر دانش‌آموزی ممکن است قربانی قلدری شود. با این حال ویژگی‌هایی وجود دارد که احتمال دارد کودکان برخوردار از آن، بیشتر در معرض تهدید و آزار قرار گیرند:
شخصیت ناامن| کودکانی با ساختار شخصیتی ناامن که مطیع، منفعل و مضطرب به نظر می‌رسند، بیشتر مورد قلدری قرار می‌گیرند. دانش‌آموزی که در معرض عکس‌العمل‌های منفی قرار دارد، در حفاظت از خودش مشکل دارد و گاهی اوقات در مقابله با دانش‌آموزانی که وی را اذیت می کنند، دچار درماندگی می‌شود.
مهارت‌های ارتباطی ضعیف| قربانیان زورگویی ممکن است پذیرش پایین‌تری در بین همسالان و دوستان کمی داشته یا هیچ دوستی نداشته باشند و به اصطلاح دارای مهارت‌های ارتباطی ضعیفی باشند.
متفاوت بودن از دیگران| کودکانی که توسط همسالان خود به نوعی متفاوت دیده شوند یا دارای نیازهای ویژه یا اختلالات(جسمی یا روانی نظیر اختلالات یادگیری) یا فیزیک و ظاهر متفاوت(دارای عینک یا سمعک) باشند،  ممکن است بیشتر مورد آزار و اذیت قرار گیرند.
والدین بیش از حد مراقب| والدین قربانیان زورگویی، تمایل به محافظت بیش‌ازحد از کودک دارند. هر چند آن‌ها نیت خوبی دارند اما این محافظت بیش از حد باعث می‌شود کودک نتواند یاد بگیرد که چگونه تعارضات با محیط را کنترل کند.

 
 راهکارهای مقابله با قلدری در مدرسه

همه افراد از جمله والدین، معلمان و مدیران مدارس در پیشگیری از قلدری در مدرسه نقش دارند و با انجام راهکارهایی می‌توانند در این زمینه نقش‌ مهمی را ایفا کنند که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌شود:
1  فرزندتان را از فرد قلدر دور کنید| در هر نوع از قلدری توجه داشته باشید که اولین قدم دور کردن قربانی از فرد قلدر است، سعی کنید به فرزندتان آموزش دهید که تا حد امکان از قلدر دور شود و از رفتارهای تلافی‌جویانه دست بردارد زیرا ممکن است تلافی به تشدید رفتارهای قلدری و آسیب بیشتر به او منجر شود.
2 نوع قلدری را شناسایی کنید| در قدم بعد سعی کنید به شناسایی نوع قلدری بپردازید؛ این امر به شما در پیدا کردن راه‌حل مناسب کمک خواهد کرد. به‌طور مثال در قلدری‌های فیزیکی فرد می‌تواند از یک بزرگ‌تر کمک بگیرد تا از او در برابر فرد قلدر محافظت کند اما این راه‌حل برای قلدری‌های روانی نمی‌تواند کارساز باشد. بنابراین شناسایی نوع قلدری گام بسیار مهمی برای کمک به قربانیان است.
3 تقویت اعتماد به نفس کودک قربانی| از آن جایی که یک کودک قربانی زورگیری در مدرسه، دانش‌آموزی است مضطرب، ناایمن و با اعتمادبه‌نفس پایین و احتمالا دارای دوستانی محدود یا بدون دوست، باید برای والدین مهم باشد که برای کمک به بهبود سازگاری فرزند خود تلاش کنند. یکی از این روش‌ها، افزایش اعتمادبه‌نفس در کودک قربانی است بدین طریق که والدین باید استعدادهای بالقوه فرزند خود را رشد دهند و در او نسبت به خودش نگرش مثبت ایجاد کنند.
4 مطلع کردن مسئولان مدرسه| اگر والدین متوجه شوند که فرزندشان مورد آزار و تهدید قرار ‌گرفته و مدرسه را هم از این وضع مطلع نساخته، باید در اولین فرصت معلم کودک را از موضوع آگاه کنند. گستره پیامدهای منفی که قلدری می‌تواند برای کودکان، خانواده‌ها، مدارس و جامعه داشته باشد، ضرورت و اهمیت توجه به آن را کاملا روشن می‌سازد.

 
با دانش‌آموز قلدر چه کنیم؟

کودکان قلدر را نباید زیاد سرزنش کرد تا آتش لجاجت در آن‌ها برافروخته نشود. نباید با وی به تندی و خشونت‌آمیز رفتار کرد؛ در غیر این‌صورت، ممکن است او به زورگویی‌های خود ادامه دهد و نفرت بیشتری درباره دیگران پیدا ‌کند. والدین و معلمان باید با تمرکز بر رفتارهای مثبت کودک، روش‌های تعامل مسالمت‌آمیز با دیگران را به او آموزش دهند. اصولا اصلاح رفتار بد دیگران با تکیه بر رفتار نیک و مثبت، یکی از روش‌های تربیتی در آموزه‌های دینی ماست. کودکان از همان سنین کودکی باید یاد بگیرند که رفتار آن‌ها چه تاثیری می‌تواند روی دیگران بگذارد.