رنسانس عربستانی با دلارهای نفتی!

دنیای قلم -جعفر گلابی : این سوال مهمی است كه چرا عربستان در اوج تحریم‌های امریكا علیه ایران و پس از ناآرامی‌های پاییز سال گذشته به سوی ایران گام برمی‌دارد و با تصور به زانو در آمدن جمهوری اسلامی صبر پیشه نمی‌كند تا زیر فشارهای داخلی و خارجی در شرایط ایده‌آل رابطه‌ای از موضع بالا با تهران داشته باشد؟ آیا این كشور به بی‌ثمری تحریم‌ها و استحكام داخلی ایران رسیده است؟

نگاهی به رفتار جدید ریاض نشان می‌دهد كه گویا بن سلمان در سیاست خصوصا بعد بین‌الملل آن به بلوغ رسیده و خوب فهمیده است كه مثلا فتح یك هفته‌ای یمن شدنی نیست و حتی در صورت موفقیت تبعات سنگینش دامان این كشور را رها نخواهد كرد. عربستان بیش از آنكه نیروی نظامی با انگیزه برای نبرد داشته باشد، پول برای رقابت دارد.اگر در اقتصاد «پول» حرف اول را می‌زند در جنگ عوامل متعدد دیگری وجود دارد كه ریاض فاقد آنهاست. پس ولیعهد عربستان روی اسب برنده خود سرمایه‌گذاری كرده و برای قطب اقتصادی شدن كشورش خیز برداشته است. امارات متحد عربی كه از هر نظر قابل مقایسه با عربستان نیست، الگوی خوبی برای استفاده از اقتصاد در جهت قدرتمند شدن است و ریاض در بعدی كلان و بعضا خیره‌كننده در همین راستا گام برمی‌دارد. اگر چنین تحلیلی درست باشد در ایران هر شرایطی حكمفرما باشد تخاصمش با عربستان می‌تواند همه محاسبات آقای بن سلمان را برهم زند و ضروری‌ترین عنصر رونق اقتصادی یعنی امنیت سرمایه را مخدوش كند.

كشوری كه می‌خواهد مدرن‌ترین شهر جهان را بدون استفاده از سوخت‌های فسیلی بسازد و شهر دیگری به صورت شناور در دریا ایجاد كند، خوب می‌داند كه یك موشك از طرف یمن همه‌ چیز را برهم خواهد زد و میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری را به باد خواهد داد. اگر ریاض بتواند رفع تنش با ایران را به نقطه قابل اتكایی برساند در واقع دیگر از هیچ سو تهدیدی متوجهش نخواهد بود و  زمینه برای اجرایی شدن طرح‌های بلندپروازانه‌اش كاملا آماده می‌شود. عربستان رسما اعلام كرده است كه طی 30 سال آینده خاورمیانه اروپای جدیدی خواهد شد و این‌بار رنسانس از این منطقه سر بر خواهد آورد.هر چند سخن از رنسانس با كمك دلارهای نفتی نوعی مهمل‌گویی است و اساس آن فكری و فرهنگی بوده است ولی این كشور طوری رفتار می‌كند كه در دعوای میان امریكا و چین و حتی در جنگ روسیه با اوكراین پایش به میان نیاید.اگر اتفاق غیرمنتظره‌ای نیفتد محاسبات ریاض درست است و برای همین هم ما باید موقعیت خود را در منطقه‌ای كه عربستان در پی ایجاد آن است، بازتعریف كنیم.اگر در جنگ‌های نیابتی عربستان از ایران شكست خورد یا نتوانست كاری از پیش ببرد در رقابت اقتصادی برگ‌های برنده نقدی دارد كه فعلا ما نداریم.

 صندوق ذخیره ارزی بالای 460 میلیارد دلاری، درآمد 150 میلیارد دلاری از مراسم حج، موقعیت جغرافیایی مهم خصوصا دسترسی گسترده به آبراه‌های استراتژیك جهان و از همه مهم‌تر ارتباط مستحكم با اقتصادهای درجه یك جهان می‌تواند با مدیریت صحیح از این كشور غول اقتصادی بسازد كه در منطقه كسی یارای رقابت با او را نخواهد داشت. چنانچه تا فعلیت رسیدن طرح‌ها و برنامه‌های اقتصادی عربستان ما در درون و برون مشكلات خود را حل نكنیم در رقابت دیرینه خود با این كشور فاصله زیادی پیدا می‌كنیم و در بازی اقتصاد كه در عصر كنونی بازی اصلی جهان است از او می‌بازیم.كاش تصمیم‌گیران كشور اوضاع را آنچنانكه هست و نه آنچنانكه دوست دارند، بنگرند و دریابند كه كشور ساعتی و روزی برای از دست دادن ندارد و موانع سیاسی را برطرف كنند. 
سواحل‌مان در جنوب از اروند تا بندر گواتر كه بیش از 2000 كیلومتر است، می‌تواند سرمایه‌گذاران گردن كلفت جهان را به سوی‌مان بكشد و تازه نازمان را هم بخرند. ما می‌توانیم با بهترین موقعیت جغرافیایی، با مستعدترین نیروی انسانی، با انواع منابع بكر طبیعی و از همه مهم‌تر با فرهنگ غنی خود كه فردوسی و سعدی و مولوی و حافظ و خیام فقط 5 قله رفیع آنند در همه عرصه‌ها بدرخشیم و در اقتصاد انفجار شكوفایی ایجاد كنیم. در فرهنگ هم چنانچه فضای باز تضارب فكرها و اندیشه‌ها را ایجاد كنیم حرف‌های گفتنی فراوان داریم. جهان در حال تغییر است و با اقتصاد پویا و لوازم ضروری آن حتی آرمان‌های انقلابی هم بهتر به ثمر می‌رسند. پس از رفع شر شنیع فقر از كشور و ایجاد رفاه شایسته برای مردم خود می‌توانیم به ملل فقیر جهان كمك كنیم و از این طریق انسانیت و مهربانی و ارزش‌های متعالی را جلو روی تشنگان خوبی بگذاریم. ما از آرمان‌های‌مان بد دفاع می‌كنیم در حالی كه بضاعت خلق آرمان‌های بلند انسانی و اشاعه آنها را داریم.كافی است واقعیات و تغییرات داخلی و خارجی را بشناسیم و متناسب با آنها تصمیمات عقلایی و كارشناسانه و به‌روز و شجاعانه بگیریم.