عوارض جراحی اقتصادی بر آرد و نان
چرا آرد نانوایی‌ها كسر می‌شود؟
دنیای قلم -به‌طوری كه اكنون حداقل 30 الی 40 درصد نانوایی‌ها آرد كمتری نسبت به سهمیه اولیه‌شان دریافت می‌كنند. یعنی نانوایی كه هر 10 روز یك‌بار 100 كیسه آرد دریافت می‌كرد، یك دفعه با این موضوع مواجه شده كه آردش 92 كیسه شده است. یعنی 8 كیسه بدون هیچ دلیلی كسر شده است. یا نانوایی كه 8 كیسه آرد سهمیه داشته است، یك‌باره 2 كیسه آرد دریافت كرده است. اتفاقی كه خودمان نمی‌دانیم چرا رخ داده است. ما هر ده روز یك‌بار در غله و فرمانداری هستیم و در پی كشف این موضوع. اما هنوز فرمانداری هیچ دلیل روشنی به ما اعلام نكرده است.
سلیمانی می‌افزاید: حتی فرمانداری به ما نگفته است به خاطر تخلفات نانوایی‌ها این اتفاق افتاده است. فقط اعلام كردند برمبنای كاركرد به صورت سیستمی كاهش رخ داده است. اصلا توضیح ندادند بر مبنای چه كاركردی؟ ما نمی‌دانیم این كاهش سیستمی یعنی چه؟ او تاكید می‌كند: درحال حاضر نانوایانی كه هیچ گونه تخلف در فروش، وزن نان و قیمت نداشته هم در ماه سهمیه‌شان كم شده است. سلیمانی می‌افزاید: به ما گفتند كارگروهی تشكیل دادیم كه در آن به بررسی مساله می‌پردازد. یعنی هر كسی كه سهمیه آردش كم شده، می‌آید و اعلام می‌كند و آنها بررسی می‌كنند. در نهایت اگر از نگاه آنها درخواستش منطقی باشد به او به صورت فوق‌العاده آرد می‌دهند. یعنی آرد كسرشده را نمی‌دهند فقط به صورت فوق‌العاده آرد تخصیص می‌دهند كه طبیعتا به همه هم تخصیص داده نمی‌شود.
او توضیح می‌دهد البته برخی نانوایان هم سهمیه آردشان زیاد شده است ولی آن‌هم مشخص نیست؛ چرا. البته سهمیه آرد افرادی كه زیاد شده بسیار كمتر از كسانی است كه سهمیه آردشان كم شده است. الان حدودا سهمیه آرد 10 درصد زیاد شده است.
صف طولانی نانوایی‌ها و گرانی قیمت
با كاهش سهمیه آرد چه اتفاقی در نانوایی‌ها افتاده است؟ تقریبا از برج یازده ماه گذشته سهمیه آرد نانوایان درحال آب رفتن است. همین اتفاق هم باعث شده در اغلب نانوایی‌ها صف طولانی برای خرید نان حتی با قیمت فضایی نان رخ دهد. حتی در مواردی از قیمت 20 هزار تومان برای هر نان نیز گزارش‌هایی منتشر شده است. رییس اتحادیه نانوایان نان سنگك در این باره می‌گوید: «این رقم برای نانوایی‌های آزادپز به دلیل اینكه شیوه‌های مختلف نان عرضه می‌كنند، می‌تواند طبیعی باشد. شما وقتی دو كیسه هم آرد بگیرید باید مغازه را باز كنید و به كارگرتان حقوق دهید و پول آب، برق و گاز را هم پرداخت كنید.
او تاكید می‌كند، مساله اینجاست كه كاهش سهمیه آرد نانوایان انگیزه پخت را از آنها می‌گیرد. او تاكید می‌كند اما روی قیمت نان اثر نمی‌گذارد. البته چه سلیمانی بگوید این رویداد روی قیمت نان اثر می‌گذارد یا نه، نانوایی‌ها قیمت نان را افزایش داده‌اند.
دولت به تعهداتش عمل نكرد
طبق اظهارات نانوایان دولت به تعهداتش نسبت به كمك‌هزینه به نانوایان عمل نكرد ولی در مقابل به ما اجازه افزایش قیمت نان را نمی‌دهد. این موضوع را پیش‌تر نیز «اعتماد» نوشته بود كه نانوایان به دنبال افزایش قیمت نان هستند؛ دیدگاهی كه آنها كماكان بر آن اصرار دارند.
آنها معتقدند نرخ فعلی نان با توجه به نرخ تورم غیرمنصفانه است و آنها از نیمه سال گذشته درحال زیان هستند. رییس اتحادیه نان سنگك در این باره می‌گوید: قیمت آردی كه دولت می‌دهد، صرفا 15 تا 20 درصد هزینه‌های نانوایان را پوشش می‌دهد، بقیه هزینه نانوایان از جمله هزینه دستمزد كارگر، بیمه، مالیات، آب، برق و گاز 85 درصد است كه سالانه درحال رشد است. دو سال گذشته قبض آب برای نانوایی‌ها حداكثر 500 هزار تومان تمام می‌شد. اما امروز گزارش‌هایی به ما می‌رسد كه قبض آب 3 میلیون تومان است. كمترین قبض برق حدود یك میلیون تومان است.
سلیمانی توضیح می‌دهد سال 1400 دولت به دلیل اینكه قیمت نان را زیاد افزایش ندهد به ما 15 درصد كمك‌هزینه داد. این كمك‌هزینه هم از طریق كارتخوان هر شب به حساب نانوایی ریخته می‌شد. البته ما راضی نبودیم ولی بالاجبار باید موافقت می‌كردیم چون دولت حاضر به افزایش قیمت نان نبود. سال گذشته این كمك هزینه رشد كرد. كمك‌هزینه دولت بین 20 درصد تا 30 درصد شد. نانوایانی كه آرد نوع یك داشتند، آرد 665 هزار تومانی، 30 درصد كمك‌هزینه دریافت می‌كردند و به آنهایی كه آرد نوع دو یعنی آرد 900 تومانی داشتند، 20 درصد كمك‌هزینه می‌گرفتند. آبان ماه قرار شد این كمك‌هزینه به 80 درصد برسد. اما چون این بودجه تامین نشد، كمك‌هزینه هم همان رقم قدیمی ماند. هنوز هم این كمك‌هزینه رشد نكرده است و ما كماكان درحال زیان دادن هستیم. نانوایان مجبور شدند خودشان قیمت نان را زیاد كنند اما در مقابل تعزیرات هم جریمه می‌كند.
امروز نانوایان از شرایط موجود راضی نیستند. برهمین اساس نیز اتحادیه از روزهای آغازین سال جاری به دنبال رشد قیمت نان است. پیش‌تر «اعتماد» نوشته بود كه نانوایان خواهان افزایش صد درصدی قیمت نان هستند یا حداقل نان به قیمت تورم سال جاری رشد كند؛ درخواستی كه هنوز پاسخی نسبت به آن دریافت نكردند.
رییس اتحادیه نانوایان سنگكی در این باره می‌گوید: دو ماه از سال جدید گذشته است اما خبری از نرخ‌نامه جدید مطرح نیست؛ به نظر می‌رسد دولت می‌خواهد همان 30 درصد كمك‌هزینه به نانوایان را پرداخت كند و دستوری قیمت نان را ثابت نگه دارد. درحالی كه اتحادیه جزییات قیمت را اعلام كرده است.
كدام نانوایی‌ها جریمه می‌شوند؟
40 تا 50 درصد مراجعه‌كنندگان به تعزیرات نانوا هستند. گروهی كه از سوی تعزیرات مجبور هستند جریمه سنگین بپردازند. موضوعی كه پیش‌تر نیز «اعتماد» به آن پرداخته بود. شرایطی كه هنوز ادامه دارد. برهمین اساس سلیمانی می‌گوید: اگر قرار است جریمه‌های سنگین برای نانوایانی در نظر گرفته شود نانوایانی كه با نرخ‌های غیرمتعارف نان می‌فروشند مشمول جریمه شوند. این در حالی است كه جریمه‌های سنگین بیشتر برای نانوایانی كه نان 5 هزار تومان می‌فروشند در نظر گرفته می‌شود. پرداخت 30 تا 40 میلیون تومان جریمه از توان نانواها خارج است. پخت نان 3 هزار تومانی برای نانوایی سنگكی صرفه اقتصادی ندارد.
او می‌افزاید: اگر نرخ جدید را به نانواها اعلام می‌كردند و در آن صورت باز هم شاهد تخلف آنها بودیم؛ می‌توانستند جریمه سنگین كنند. دولت چطور مجوز افزایش قیمت به شیر و تخم‌مرغ و.... می‌دهد، اما مجوز نرخ جدید نان را اعلام نمی‌كند.
او تاكید می‌كند: حتی قیمت گندم نیز رشد كرده است. اما ما باید با همان نرخ‌های قدیم كار كنیم.
قطعی دستگاه‌های كارتخوان
ظاهرا در هفته‌های اخیر دستگاه‌های كارتخوان نانوایی‌ها نیز به صورت مكرر قطع می‌شود. درباره دلیل این اتفاق رییس اتحادیه نانوایان سنگكی پیش‌تر به ایلنا گفته بود كه رول كاغذی به دست نانوایان نمی‌رسد و شركت پشتیبانی نمی‌تواند پاسخگوی نیاز نانوایان باشد و در این زمینه ضعیف عمل می‌كند. نانوا باید حداقل چند مرتبه با شركت تماس بگیرد كه رول كاغذی برای نانوا آورده شود.
او با اشاره به برخی ضعف‌های دستگاه‌های هوشمند، تصریح كرد: دستگاه‌های كارتخوان صفحه كلیدی نیز برای نانوایان آورده‌اند و از آنجایی كه برخی نانوایان هنوز شیوه كار با این دستگاه‌ها را بلد نیستند اختلال‌هایی در این بین ایجاد شده است. به عنوان مثال یك خریدار به جای خرید 11 نان 1111 نان ثبت كرد و بعد از مراجعه به اتحادیه در نهایت توانستیم با تماس‌های مكرر پولی كه اشتباه واریز شده بود را به حساب شخص بازگردانیم؛ چراكه پشتیبانی اعلام كرد كه برگشت پول ندارد.