چشم‌انداز مبهم ارتباط با چین
كشورهای شرقی از توانایی لازم برای ایجاد پویایی در اقتصاد ایران بهره‌مند نیستند
دنیای قلم - علی بیگدلی: سفر رییس‌جمهوری ایران به چین با توجه به فضای خاص ارتباطی كه طی ماه‌های اخیر در روابط میان دو كشور جریان دارد، همراه با پرسش‌های فراوانی است.
بسیاری می‌خواهند بدانند، چه دستاوردهایی قرار است از دل این سفر استخراج شود؟ در شرایطی كه دولت سیزدهم حساب زیادی روی توسعه مناسبات ارتباطی با چین باز كرده بود، سفر اخیر رییس‌جمهوری چین به كشورهای حاشیه خلیج فارس و رویكردی كه در خصوص ایران در پیش گرفته شد با انتقادات فراوانی در داخل كشور مواجه شد. به‌طور كلی هر زمان كه فشار كشورهای غربی علیه ایران بیشتر می‌شود، ایران بیشتر تلاش می‌كند تا جهت‌گیری‌های ارتباطی خود را به سمت كشورهای شرق به خصوص چین و روسیه تنظیم كند. روندی كه باعث شده در برخی برهه‌ها تعادل در مناسبات خارجی ایران از میان برود.
از سوی دیگر به نظر می‌رسد، كشورهای شرقی از توانایی لازم برای ایجاد پویایی در اقتصاد ایران بهره‌مند و قادر نیستند به مطالبات اقتصادی ایران در زمینه‌هایی چون سرمایه‌گذاری بر زیرساخت‌ها، انتقال فناوری و تكنولوژی و... پاسخ دهند. در این میان موضوع قرارداد 25ساله ایران و چین، مهم‌ترین موضوعی است كه ظاهرا در بطن سفر رییس‌جمهوری ایران به چین گنجانده شده است. باید توجه داشت، چینی‌ها مدل‌های مختلفی از قراردادهای 25ساله را با كشورهای مختلف تنظیم می‌كنند. مثلا قراردادی كه چین به عربستان پیشنهاد داده با مدلی كه با اسراییل برنامه‌ریزی كرده، متفاوت است. در عین حال مدل قراردادهای چین با قطر و امارات با عمان هم تفاوت دارد. یكی از این قراردادها هم در زمان دولت روحانی به ایران پیشنهاد شد كه آن هم به دلیل تداوم تحریم‌ها و مشكلات ارتباطی ایران، هرگز در مسیر اجرایی شدن قرار نگرفت. باید دید قرارداد 25ساله‌ای كه به ایران پیشنهاد شده واجد چه ویژگی‌هایی است.
هنوز جزییات دقیقی از این قرارداد در اختیار تحلیلگران قرار نگرفته است . ابراهیم رییسی هم تلاش می‌كند با توجه به مشكلات اقتصادی ایران و نیازی كه كشور به جذب سرمایه‌های خارجی دارد، این قرارداد را احیا كند و زمینه را برای ورود چینی‌ها به حوزه‌های زیرساختی ایران فراهم سازد. برخی زمزمه‌ها هم شنیده می‌شود كه قرارداد 25ساله چینی‌ها با ایران از نوع قراردادهای نازل است. به‌طور كلی ایران باید تلاش كند تعادل را در حوزه سیاست خارجی خود همواره ایجاد كند و موازنه‌ای را میان غرب و شرق در این زمینه شكل دهد تا بتواند منافع حداكثری از ارتباط با كشورهای مختلف برداشت كند.