به انتظار پاسخ
رانت عرضه خودرو در بورس به جیب چه فرد یا جریانی می رود؟
دنیای قلم -عباس عبدی : یكی از بدترین سیاست‌های اقتصادی در دولت قبلی، فروش برخی از كالاهای غیر ضرور و محدود به قیمتی زیر قیمت بازار بود. هر چند كوشیدند كه در مواردی این ایراد را برطرف كنند یا فاصله قیمتی را كاهش بدهند، مثل بنزین در دو نوبت و پیش از ماجرای ۱۳۹۸. البته این شكاف قیمتی دو‌باره اوج گرفت و تا حدی هم قابل فهم بود، زیرا روحانی با بازگشت تحریم‌ها و قرار داشتن زیر ضرب جناح دیگری از حكومت، نمی‌توانست تصمیمات اقتصادی عقلانی بگیرد. یكی از این تصمیمات عجیب، فروش خودرو به قیمت زیر قیمت بازار بود. خودرو یك كالای سرمایه‌ای مصرفی است و تعداد محدودی در سال تولید می‌شود و بازار آن تقریبا آزاد و رقابتی است كه هر خریداری می‌تواند آن را به قیمت روز بفروشد، لذا هر گونه قیمت‌گذاری روی آن نه تنها به زیان تولیدكننده است، بلكه موجب رانت زیادی برای خریداران محدود و ویژه می‌شود. خریدارانی كه طبعا در بهترین حالت به‌صورت شانسی خودرو به آنان تعلق می‌گیرد و در بدترین حالت هم خودروها نصیب افراد ویژه می‌شوند. این سیاست صد‌درصد غیرعقلانی و نابخردانه بود، ولی دولت پیش شاید به دلیل برخی نگرانی‌ها از مخالفان داخل حكومت به آن تن می‌داد.
با آمدن دولت یكدست جدید تصور می‌رفت كه این رانت‌های مسخره برداشته شود، به ویژه كه هر دو دولت در شرایطی بودند كه كسری بودجه بزرگی داشتند و كارخانجات خودروسازی نیز با بدهی زیاد و كلان مواجه بودند و معلوم نبود كه چرا این تفاوت قیمت را برای بودجه عمومی برنمی‌دارند و به عده معدودی می‌دهند؟ حداقل می‌توانستند آن را صرف رفع فقری كنند كه چون خوره به جان بسیاری از مردم افتاده است. البته آنان نه تنها این كار را نمی‌كردند بلكه آن را صرف تشدید شكاف طبقاتی می‌كنند. آخرین مورد آن عرضه خودرو در بورس است كه گرچه عملی بیهوده است و می‌توان خودرو را مثل همه جا در بازار فروخت ولی با عرضه ۱۰ هزار خودروی دناپلاس كه برای هر خریدار حدود ۱۸۵ میلیون تومان تفاوت قیمت با بازار داشت كه این معادل ۱۸۵۰ میلیارد تومان است.
و اگر همه خودروها هم همین‌گونه قیمت‌گذاری شود، رقم نهایی تفاوت قیمت فروش با بازار بسیار زیاد خواهد بود.
دولتی كه از حقوق‌های ناچیز حتی ۷ میلیون تومان مالیات می‌گیرد و فقیرترین افراد نیز هنگام خرید باید ۹ درصد مالیات ارزش افزوده دهند، خودرو را بدون هیچ دلیلی به كسانی می‌فروشد كه حتی اگر برای مصرف شخصی هم باشد، دلیلی ندارد كه ارزان‌تر از بازار بخرند، چون در همان لحظه ارزش واقعی آنها در بازار ۱۸۵ میلیون تومان بیشتر است. این حد از گشاده‌دستی در توزیع رانت میان عده‌ای اندك، از كجا سرچشمه می‌گیرد؟ از منافع گروهی اندك است یا نابخردی محض؟ دولتی كه برای جبران كسری بودجه بزرگ خود از طریق افزایش نقدینگی، تورم را به بالای ۴۰درصد رسانده است، چرا این ارقام را گشاده‌دستانه به عده‌ای خاص می‌دهد؟ آیا چنین تصمیماتی در هیچ جامعه‌ای كه متعارف باشد وجود دارد؟ ریشه سیاسی و فكری چنین تصمیماتی چیست؟ وزارت صمت كه باید خود را درگیر حل مشكلات تولید كند، درگیر توزیع رانت قیمت‌گذاری خودرو شده است.
اگر یك نفر پیدا شود و طی یك متن دقیق توضیح دهد كه علت این تصمیم و این ایجاد و سپس توزیع رانت بیهوده و زیان‌بار چیست، خدمت بزرگی كرده است. البته این را هم می‌توان گفت كه این‌گونه تصمیمات منحصر به این مورد خاص نیست، بلكه این منطق می‌تواند در همه حوزه‌ها وجود داشته باشد و این خطرناك است. منتظر پاسخ و دریافت چنین متنی هستیم.