اختلال روانی از دلایل اعتیاد

دنیای قلم -عضو کمیته روانپزشکی اجتماعی و اعتیاد انجمن علمی روانپزشکان ایران، با اشاره به علل روانشناختی گرایش افراد به مصرف مواد اعتیادآور، گفت: تحقیقات نشان می‌دهد درصد بالایی از افرادی که مبتلا به اعتیاد هستند یک اختلال روانپزشکی همراه نظیر افسردگی یا اختلالات شخصیت نیز دارند که این اختلالات می‌توانند همراه با اعتیاد باشند و یا زمینه ساز گرایش افراد به مصرف مواد اعتیاد آور شده باشند.

دکتر حسن فلاح پور همزمان با روز جهانی مبارزه با مواد مخدر، درباره علل روانشناختی گرایش افراد به مواد اعتیادآور اظهار کرد: علل گرایش افراد نسبت به مصرف مواد اعتیاد آور می‌تواند از نوع "زیستی" اعم از استعدادهای ژنتیکی، پایین بودن سطح آسیب گریزی و ریسک پذیری بالا در افراد و یا "روانشناختی" نظیر وجود انواع ناکامی‌ها، افسردگی ها ، کنجکاوی بیش از حد افراد و لذت جویی افراد و نیز  "اجتماعی" نظیر وضعیت اقتصادی-اجتماعی خانواده و میزان درگیری خانواده با آسیب های اجتماعی نظیر طلاق و خشونت و...باشد.

این روانپزشک با بیان اینکه ممکن است افراد برای تسکین انواع ناکامی‌ها و افسردگی‌های خود به مصرف مواد اعتیاد آور روی آورند، این را هم گفت که آثار روانشناختی مصرف مواد اعتیادآور در افراد مختلف متناسب با نوع مواد مصرفی  متفاوت است.

عضو کمیته روانپزشکی اجتماعی انجمن علمی روانپزشکان ایران افزود: بخشی از علل اجتماعی اعتیاد، انزوا و افسردگی افراد جامعه به علت از بین رفتن اهداف و ارزشهای مقبول اجتماعی نزد آنها و نبود وسایلی برای رسیدن به آن اهداف است.

به گفته وی، سرکوب سیستم عصبی مرکزی، رسیدن به آرامش و شادی و در بلند مدت وابستگی جسمی و روانی شدید و ایجاد اختلالات روانپزشکی از جمله آثار مصرف مواد "مخدر" و افزایش انرژی، تحریک سیستم عصبی، افزایش تپش قلب، عدم کنترل تکانه و در بلند مدت احتمال ایجاد اختلال سایکوتیک (قطع ارتباط بیمار با واقعیت)، توهم و هذیان و از دست دادن واقع بینی  و حتی سکته‌های مغزی از جمله آثار مصرف مواد "محرک" است.

فلاح پور این را هم گفت که وابستگی روانی افراد به مصرف مواد محرک بیشتر از مخدر است چراکه هرچقدر اثر ماده مصرفی بر سیستم عصبی سریع تر باشد وابستگی فرد به آن ماده نیز بیشتر خواهد بود.

این عضو انجمن علمی روانپزشکان ایران درباره اثرات روانشناختی مصرف "گل"، تصریح کرد: چون ماده اصلی گل از حشیش گرفته شده و حشیش جزو مواد محرک است، به افراد مصرف کننده این ماده حالت لذت بخش و سرخوشی دست می‌دهد و مصرف تفننی  این ماده نیز نظیر سایر مواد محرک وابستگی ایجاد می‌کند.

این متخصص اعصاب و روان با تاکید بر اینکه باید درمان روانشناختی افراد درگیر اعتیاد در کنار درمان جسمی آنها پیش رود، توضیح داد: اگر ترک اعتیاد به صرف ترک مصرف مواد انجام شود و اختلالات روانپزشکی همراه فرد باقی بماند، ممکن است این فرد بارها بعد از ترک مصرف مواد، چند باره به مصرف بازگردد. در واقع بهبود اعتیاد از دو بخش جسمی یا فیزیکی و بخش بهبودی روانی تشکیل می‌شود. بسیاری از افراد پس از ترک مجددا به مصرف روی می‌آورند چراکه در کنار درمان جسمی، اختلالات روانپزشکی آنها درمان نشده است.

این روانپزشک با بیان اینکه ممکن است بسیاری از اعتیاد ها به طور سرپایی درمان شوند، ادامه داد: اغلب افراد به دلیل ناآگاهی صرفا کمپ‌های ترک اعتیاد را مرکز درمان هر نوع اعتیاد دانسته و به آنجا مراجعه می‌کنند، حال آنکه بسیاری از این موارد با مراجعه به طور سرپایی نزد روانپزشک و متخصص اعصاب و روان و مراکز درمان سرپایی اعتیاد قابل درمان هستند. همچنین متناسب با میزان و نوع مصرف مواد اعتیادآور درمان ها متفاوت بوده و افراد باید با کسب آگاهی مناسب در این زمینه اقدام کنند.

این درمانگر اعتیاد افزود: با توجه به نوع ماده مصرفی، مدت و میزان مصرف، سوابق اقدام به ترک و نیز عوارض خانوادگی و اجتماعی ناشی از اعتیاد درمان "پرهیز مدار یا سم زدایی" و یا  درمان "کاهش آسیب یا درمان با نگهدارنده" جهت درمان مبتلایان به مواد مخدر استفاده می‌شود که در این زمینه روانپزشک یا پزشک درمانگر اعتیاد می تواند به انتخاب نوع درمان موثر برای فرد کمک بسزایی کند.

به گفته این روانپزشک، حضور افرادی که مصرف مواد اعتیاد آور را ترک کرده‌اند در محیط‌هایی که پیش‌تر در آنجا مصرف می‌کردند و قرار گرفتن آنها در معرض مواد اعتیادآور می‌تواند احتمال مصرف مجدد را تشدید کند.

این عضو کمیته روانپزشکی اجتماعی انجمن علمی روانپزشکان ایران  تاکید کرد که باید از سنین دبستان دانش آموزان را برای شناسایی اختلالات روانپزشکی  و مشکلات و آسیب‌های اجتماعی خانواده‌هایشان غربالگری کرد و در صورت نیاز اقدام به موقع برای درمان و کاهش آسیب هایی که می‌توانند زمینه ساز ابتلا به اعتیاد باشند، انجام شود.

فلاح پور اعتیاد را یک اختلال روانی در افراد دانست که  ریشه‌ها و تبعات اجتماعی فراوانی دارد و این را هم گفت که برای جلوگیری از گسترش آسیب‌های اجتماعی ناشی از اعتیاد باید علاوه بر غربالگری اختلالات روانپزشکی از سنین دبستان، مهارتهای زندگی از جمله مدیریت هیجان، حل مسله و رفتار جرات مندانه را به کودکان آموزش داد.

فلاح پور در پایان سخنان خود بر ضرورت وجود هماهنگی بین همه سازمان‌ها و نهادهای دولتی،غیر دولتی، ارگانهای نظامی و موسسات مردم نهاد و خیریه‌ها برای انجام اقدامات همه جانبه و منسجم جهت پیشگیری، درمان ، مقابله و بازتوانی در زمینه اعتیاد برای کاهش مبتلایان و مشکلات فراوان اجتماعی ناشی از اعتیاد در خانواده‌ها و جامعه، تاکید کرد.