واکنش سیستم ایمنی به دز یادآور چیست؟
دز یادآور، سیستم ایمنی را فریب داده و این تصور ایجاد می شود که پاتوژن (عامل بیماری زا) به بدن حمله کرده است.
دنیای قلم -این روزها پرسش‌هایی درباره دُز یادآور واکسن کووید-۱۹ مانند اینکه "چه افرادی واجد شرایط دریافت آن هستند و یا کدام واکسن را می‌توان به عنوان دُز یادآور انتخاب کرد؟" مطرح است.
همچنین اخیرا در بحث‌های علمی، تیتر اخبار و گفتگوهای میان افراد هم بیشتر به این مطلب، یعنی واکنش سیستم ایمنی به واکسن یادآور پرداخته می شود، هرچند "احیای دوره‌ای توان سیستم ایمنی بدن" موضوع تازه‌ای نیست.
"جاناتان آبراهام"، استادیار میکروبیولوژی در مؤسسه بلاواتنیک در دانشکده پزشکی هاروارد و متخصص بیماری‌های عفونی در بیمارستان زنان و بریگهام، درباره علم و تاریخچه دُزهای یادآور واکسن توضیحاتی ارائه داده است.
دزهای یادآور واکسن دقیقا چیست و چگونه عمل می کند؟
هدف از تزریق دز یادآور واکسن، افزایش سطح واکنش ایمنی پس از کاهش طبیعی آن است. دز یادآور، سیستم ایمنی را فریب داده و این تصور ایجاد می شود که پاتوژن (عامل بیماری زا) به بدن حمله کرده است، بنابراین سلول‌های تولیدکننده آنتی‌بادی و سایر سلول‌های ایمنی فراخوانده می‌شوند. کمیت و کیفیت آنتی بادی های تولید شده می تواند افزایش یابد. سیستم ایمنی از طریق فرآیندی به نام "بلوغ میل ترکیبی آنتی‌بادی" یاد می‌گیرد که در شناسایی یک پاتوژن و ساخت آنتی‌بادی‌هایی که محکم‌تر به هدف خود متصل می‌شوند، بهتر عمل کند. به طور مثال در کروناویروس، آنتی‌بادی‌های بالغ می‌توانند در تشخیص سویه ها با جهش‌های متعدد مؤثرتر باشند.
بیشتر بخوانید: شروط تزریق دوز سوم واکسن کرونا چیست؟
چه نوع دیگری از واکسن‌ها به جز کووید-۱۹ نیاز به تزریق دوره‌ای دُز یادآور دارند؟
به عنوان مثال، می توان به واکسن سه گانه کزاز، دیفتری و سیاه سرفه اشاره کرد. معمولا هر ۱۰ سال یک بار برای حفظ ایمنی به دُزهای یادآور نیاز داریم.
چرا برای برخی از واکسن ها به دُزهای یادآور نیاز داریم اما برای برخی دیگر نه؟
برای برخی از پاتوژن‌ها وجود واکنش‌های ایمنی موجود از قبل و اولیه - برای مثال، به شکل سطوح قابل اندازه‌گیری آنتی‌بادی- در اثربخشی آن بسیار مهم است. بنابراین، از آنجاییکه سطح آنتی بادی به طور طبیعی در طول زمان کاهش می یابد، تزریق دُز یادآور نیاز است. برای سایر پاتوژن‌ها، مانند ویروس هپاتیت b، تکمیل دوره مصون سازی احتمالا محافظت مادام‌العمر ایجاد می‌کند، بنابراین سطوح قابل اندازه‌گیری آنتی‌بادی به طور معمول بررسی نمی‌شوند. اما اگر خطر عفونت بیشتر باشد به عنوان مثال برای کادر درمان، بررسی سطح آنتی بادی حداقل یک بار و تزریق دُز یادآور در صورت پایین بودن آنتی بادی ضروری است.
آیا دُزهای یادآور واکسن کووید-۱۹ تحت هر شرایطی از سایر واکسن های یادآور متفاوت هستند؟
به گزارش ایسنا به نقل از مدیکال اکسپرس، در حال حاضر از همان آنتی ژن پروتئین کروناویروس در واکسن و دُز یادآور استفاده می شود. با این حال، این احتمال وجود دارد که با گذشت زمان، پروتئین سنبله کروناویروس به اندازه‌ای تغییر شکل داده یا جهش پیدا کند که دُز یادآوری با آنتی‌ژن به‌روز شده برای تقویت سیستم ایمنی و شناسایی ویروس جهش‌یافته ضروری باشد. این سناریو بیشتر شبیه کاری است که هر ساله با واکسن‌های ویروس آنفلوآنزای فصلی انجام می‌شود، اگرچه بیشتر واکسن‌های آنفلوآنزا به‌عنوان واکسن‌های جدید برای سویه‌های مشابه به جای دُزهای یادآور دوره‌ای در نظر گرفته می شوند.