دنیای قلم- یزد که دومین شهر قدیمی جهان به شمار می رود و قدمت آن به دوره ساسانیان (۲۲۴ تا ۶۵۱ پیش از میلاد ) می رسد شهری کویری در فلات مرکزی ایران است. این شهر به نامهای شهر بادگیر، شهر دوچرخه ها و شهر شیرینی نیز مشهور است و در سال ۹۶ در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است.
جمعیت شهر یزد ۶۵۰ هزار نفر بوده و در رتبه دوازدهم شهرهای پرجمعیت ایران قرار دارد. عموما شهر یزد را به عنوان شهری مذهبی می شناسند. اکثر جمعیت این شهر مسلمان و شیعه بوده و گروه نسبتا بزرگی نیز هموطنان زرتشتی در این شهر اقامت دارند.
یزد دارای آثار تاریخی و معماری بسیار زیبایی است و علاوه بر آنها قدم زدن در کوچه پسکوچههای خشت و گلی این شهر جاذبه‌ای فراموش‌نشدنی است.
مسجد جامع یزد یکی از شاهکارهای تاریخی ایران بوده که در هر گوشه و کنار آن، یادگارهایی از دوران گوناگون برجای مانده‌است و به شیوه یک ایوان در دل کویر می‌باشد و در طی حدود ۱۰۰ سال و سه دوره بنا شده‌است.
پایه‌های اصلی مسجد راساسانیان و بنای فعلی مسجد، از لحاظ شیوه معماری متعلق به دو دوره موسوم به آذری دانسته‌اند. بنای گنبد خانه متعلق به دوره ایلخانی و سر در رفیع مسجد را متعلق به زمان شاهرخ و دوره تیموری دانسته‌اند. این بنا از لحاظ خوابیدگی گنبد، سردر رفیع و بلند و همچنین کاشیکاری زیبا و منحصربه‌فرد، شهرت دارد.
مسجد جامع یزد که به قطع، همانند مرواریدی بی‌بدیل در شهر یزد می‌درخشد، در ضلع غربی خیابان امام خمینی و یکی از محله‌های قدیمی این شهر، قرار دارد.
مجموعه خان شهر یزد، از بهترین جاهای دیدنی و مکان های گردشگری و تاریخی یزد می باشد. بخشی از این مجموعه بی نظیر، همانند قسمت هایی از بازار خان، در دوره افشاریه بنا شده است. سایر بخش ها از دوران قاجار به جای مانده اند. بیشتر بخش های مجموعه خان یزد، با همت محمد تقی خان بافقی و نوادگان وی شکل گرفته است. مجموعه خان یزد، شامل میدان، حمام و بازار خان است.
بیشتر بخوانید: معرفی اماکن دیدنی و تاریخی تبریز؛ سومین شهر بزرگ ایران
آتشی که ۱۵۰۰ سال است خاموش نشده است! آتشکده ورهرام که به آتشکده بهرام مشهور است محلی برای نگهداری آتش مقدس زرشتی و نیایشگاهی برای زرتشتیان است. آتش درون این مکان ۱۵۰۰ سال است که روشن مانده و بازدیدکنندگان آن می توانند از پشت شیشه که آتش در آن قسمتش قرار دارد آتشکده را ببیند.
با شنیدن کلمه موزه چه چیزی به ذهن‌تان می‌رسد؟ احتمالا تصویری که شما هم از یک موزه در ذهن دارید ساختمانی خلوت با دیوارهای سفیدرنگ است که در بخش‌های مختلف آن اشیای گرانبها و تاریخی در محفظه‌های شیشه‌ای نگهداری می‌شوند. در این موزه‌ها چه چیزهایی می‌بینیم؟ ابزار و ادوات متعلق به انسان‌های اولیه، اسکلت دایناسورها، ظروف فلزی و سفالی قدیمی، سکه‌های عتیقه، دستاوردهای علمی یا آثار مشهور هنری. به نظر شما چه چیزهای دیگری را می‌توان در موزه‌ها به نمایش گذاشت؟ کتاب‌های نفیس؟ ابزار و ادوات جنگی؟ اسناد و مدارک تاریخی؟ مثلا مکاتبات مالی دوره‌های تاریخی مختلف، نامه‌های تجاری، قراردادهای مهم تاریخی یا اسناد مربوط به خرید و فروش آب! بله درست خواندید. اسناد مربوط به توزیع و خرید و فروش آب. در یکی از جالب‌ترین موزه‌های ایران می‌توانید چنین چیزی را ببینید. در این موزه به جز این اسناد، می‌توانید ابزار حفر قنات، ابزار اندازه‌گیری میزان آب یا وسایل تامین روشنایی در قنات‌ها را هم ببینید و اطلاعاتی در مورد حفر قنات و ساخت آب‌انبار‌ها به دست بیاورید. نام این موزه هم بسیار متفاوت و جالب است: موزه آب. این موزه در شهر یزد در خانه تاریخی کلاهدوزها در نزدیکی میدان امیر چخماق قرار دارد و جزو آثار ملی ایران است. مطمئن باشید وقتی وارد این موزه بشوید زیبایی ساختمان آن حیرت‌زده‌تان می‌کند.
بافت تاریخی یزد همان جایی است که در و دیوارش از اصالت این شهر حرف می‌زند. اگر خودتان را در کوچه و پس کوچه‌های آشتی‌کنان رها کنید، آرامش را در خشت خشت آن می‌توانید پیدا می‌کنید. این حرف‌ها و جمله‌ها شاید قبل از سفر فقط چند کلمه شاعرانه به نظر برسند که کنار هم ردیف شده‌اند، اما قدم در این شهر که بگذارید عاشق آن می‌شوید. سکوت و آرامش این کوچه‌های خشتی به جان و دلتان می‌نشیند.
بیشتر بخوانید: مناطق دیدنی کاشان در عید نوروز
برج سکوت که بیشتر با عنوان برج خاموشان یزد مشهور است، در حقیقت یک دخمه عظیم بر فراز کوهی با همین نام (دخمه) قرار دارد.
بنا بر باور زرتشتیان، دفن جسد، خاک را که عنصر مقدس است آلوده می کند. به همین خاطر در بالای این برج، جسد مردگان خود را قرار می دادند تا توسط پرندگان و سایر درندگان خورده شوند.
پس از آن، استخوان های به جای مانده را در چاه داخل دخمه دفن می کردند. برج خاموشان در 15 کیلومتری شهر یزد قرار دارد و تماشای عظمت آن را هرگز از دست ندهید.
اگر شما هم به معماری و ساخت بنا علاقه دارید، یک برگ کاغذ و یک قلم بیاورید تا با هم نقشه عمارتی زیبا را ترسیم کنیم. پلان عمارت را مربع‌شکل در نظر بگیرید که در بالا به یک هشت ضلعی تبدیل می‌شود و گنبدی روی آن قرار می‌گیرد. در چهار گوشه بنا از داخل قوس‌هایی اضافه کنید و از بیرون درگاهی‌هایی برای ورود به بنا در نظر بگیرید. یادتان باشد دور تا دور عمارت، روی دیوارها، باید پنجره‌هایی تعبیه شود تا نور داخل آن تأمین شود. گوشه‌ای از کاغذ هم یادداشت کنید که این بنا با آجر ساخته می‌شود و تزیینات داخلش گچ‌بری‌های اسلیمی است؛ البته نقاشی و کتیبه‌های رنگی هم فراموش نشود. بعدها در کنار این بنا، مدرسه ضیائیه، عمارت عرب‌زاده و خانه لاری‌ها ساخته می‌شود. درست حدس زدید، بنایی که در موردش صحبت می‌کنیم سال‌ها قبل ساخته شده: بقعه دوازده امام در یزد. یکی از جاذبه‌های گردشگری یزد و از کهن‌ترین بناهای کتیبه‌دار ایران که تاریخ ساختنش به سده پنجم هجری می‌رسد و در آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
بیشتر بخوانید: معرفی مکان‌های دیدنی شهر تهران
یکی از زیباترین جاهای دیدنی یزد که در محله فهادان و در نزدیکی بقعه دوازده امامی و زندان اسکندر قرار دارد، خانه تاریخی لاری‌هاست. یزد خانه‌های تاریخی زیادی دارد که متعلق به تجار و افراد سرشناس دوره قاجار و یادگاری از شکوه معماری آن دوران هستند. خانه لاری‌ها متعلق به یکی از همین افراد سرشناس است که بیش از 270 سال پیش از فارس به یزد آمدند. تا پایان دوره حکومت رضاشاه این خانه همچنان یک خانه اعیان‌نشین بود، اما بعدها متروکه ماند. بعد از آنکه این بنا مدتی هم خانقاه نعمت‌اللهی بود، میراث فرهنگی یزد آن را خریداری و مرمت کرد. حالا درهای این خانه تارخی به عنوان نمادی از معماری باشکوه قاجاری به روی مردم باز است. به رسم معماری دیگر خانه‌های قاجاری، اتاق‌های این بنا دور تا دور حیاط اصلی چیده شده‌اند. وسط حیاط هم یک حوض آبی بزرگ با گل‌های رنگین دور و برش خودنمایی می‌کند. گچ‌بری‌های ظریف، شیشه‌های رنگی، پنجره‌های ارسی، آینه کاری‌ها و نقاشی‌های بنا دل گردشگران را می‌برند. برای اینکه بازدیدتان از این بنای شاهانه قاجاری تمام و کامل باشد یادتان نرود به قسمت‌های مختلف خانه لاری‌ها از جمله ایوان و بادگیر، سرداب، حیاط میانی و حیاط سوم سر بزنید.
نام خانه لاری‌ها در لیست آثار ملی ایران ثبت شده است تا مهر تاییدی باشد بر ارزش تاریخی این بنا.
میدان امیر جخماق از آن دیدنی های یزد است که خوراک عکس است. بیشتر عکس‌هایی که از میدان امیرچخماق گرفته‌اند، خود بنا را به همراه انعکاس آن در حوض جلوی بنا نشان می‌دهد. میدان امیر چخماق بعد از غروب و با آن نورپردازی نارنجی رنگش در زیباترین حالت خود است. این بنا دارای تکیه، بازار، مسجد و دو آب انبار است که رد پای تاریخ آن به دوره تیموریان برمی‌گردد.
این مجموعه تاریخی که در اول لیست مکان‌های دیدنی یزد جا خوش کرده است، به دست حاکم یزد در دوره شاهرخ تیموری یعنی امیر جلال‌الدین چخماق و به کمک همسر او ساخته شده است. تکیه و مسجد امیر چخماق در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌اند.
در گوشه‌ای از حیاط تکیه می‌توانید نخل معروف یزد را هم ببینید. دور حیاط مغازه‌های سوغاتی فروشی و رستوران هم هستند که اگر موقع ناهار یا شام آنجا باشید، حسابی سر مغازه‌دارها شلوغ است. در نبش حیاط شیرینی معروف حاج خلیفه را می‌بینید که سوغاتی‌های لذیذ یزد از قطاب و باقلوا گرفته تا کیک یزد ی، نبات و انواع شیرینی را می‌فروشند.