استاد محمود فرشچیان درگذشت

دنیای قلم -استاد فرشچیان، هنرمند مطرح نگارگری کشور، صبح امروز، ۱۸ مردادماه ۱۴۰۴ دار فانی را وداع گفت.

طی تماس تلفنی صورت گرفته با برادرزاده استاد محمود فرشچیان، خبر درگذشت استاد محمود فرشچیان، ساعت 8 صبح امروز، 18 مردادماه 1404 تأیید شد.

استاد محمود فرشچیان هنرمند اصفهانی، یکی از تأثیرگذارترین و نوآورترین نگارگران ایرانی در یک قرن اخیر شناخته شده که تحصیلات خود را در مدرسه هنرهای زیبای اصفهان آغاز کرد و سپس در اروپا به تکمیل دانش هنری خود پرداخت. فرشچیان با تلفیق مکتب سنتی نگارگری ایرانی و سبک‌های نوین، آثاری خلق کرده که در موزه‌های معتبر جهانی و کشور همچون حرم امام رضا (ع) به نمایش گذاشته شده است.

استاد محمود فرشچیان در سال 1308 در شهر هنرپرور اصفهان دیده به جهان گشود. پدرش كه مردی هنردوست بود با توجه به اشتیاق فرزند به هنر نقاشی او را به كارگاه استاد حاج «میرزاآقا امامی» رهنمون كرد. وی سپس در هنرستان هنرهای زیبای اصفهان از استاد «عیسی بهادری» تعلیم گرفت. پس از پایان این دوره به اروپا رفت و چند سالی در آنجا به مطالعه و بررسی آثار نقاشان برجسته غرب همت گماشت و در نتیجه همین مطالعات بود كه به رهیافتی تازه از هنر نقاشان با معیارهای جهانی رسید.

پس از بازگشت به ایران كار خود را در اداره كل هنرهای زیبای تهران آغاز كرد و پس از مدتی به مدیریت اداره هنرهای ملی و استادی دانشكده هنرهای زیبای دانشگاه تهران برگزیده شد. در این میان با كار و كوشش مداوم و خلق آثار شگفت‌انگیز، آوازه هنری او در ایران و در فراسوی مرزها گسترش یافت.

استاد فرشچیان در حیطه نقاشی ایرانی به وجود آورنده سبك و مكتب خاصی است كه در عین توجه به اصالت مبانی سنتی این هنر، با ابداع شیوه‌های نو، قابلیت و كارایی نقاشی ایرانی را افزایش داده است. او این هنر را غنا بخشید و از حالت الزامی یك پدیده متكی به شعر و ادبیات رها ساخت و رسالت و ارزشی در حد سایر هنرها در نقاشی ایرانی پدید آورد.

نقاشی‌های استاد آمیزه دلپذیری از اصالت و نوآوری است. وی با خطوط روان و تركیب‌بندی‌های ظریف و مدور، راز و رمزها و اشارات درونی نهفته را در آثار خود به وجود می‌آورد. در همین حال با نوآوری در گزینش موضوع و پرداخت اثر به گستره‌ای فراتر از قالب‌های مرسوم می‌رسد. رنگ‌های تابناك و مواجی كه در آثار استاد دیده می‌شود، آیتی است از ابتكار كه افسانه‌ای به نظر می‌رسد.

آثار استاد فرشچیان در بیش از صدها نمایشگاه فردی و جمعی در ایران و سایر كشورها برپا گشته و با استقبال بسیار زیادی روبه‌رو شده است. برگزاری نمایشگاه‌های پی‌درپی معرف شهرت ایشان در پهنه جهانی است؛ به گونه‌ای كه موزه‌ها و كتابخانه‌ها و مجموعه‌داران شخصی و عاشقان هنر به داشتن قطعه‌ای از آثار او مباهات می‌كنند.

با تأسیس موزه فرشچیان در مجموعه فرهنگی-تاریخی سعدآباد، سازمان میراث فرهنگی كشور بر آن شد تا فرصتی برای عموم هموطنان عزیز و هنردوستان جهان فراهم آورد تا از آثار این هنرمند بزرگ در یك مجموعه زیبا بازدید به عمل آورند. در این موزه بالغ بر هفتاد اثر از آثار استاد گردآوری شده است.

همچنین طراحی‌های ضریح مطهر و منور حضرت اباعبدالله(ع) و ثامن‌الائمه حضرت رضا(ع) به قلم ماندگار و با كفایت استاد فرشچیان صورت گرفته است كه این نقوش زرین، یادمانی است خجسته در تاریخ فرهنگ و هنر ایران كه استاد به صورت افتخاری انجام داده و به این توفیق، مفتخر است.

برخی از افتخارات استاد فرشچیان:
• انضمام نام وی در فهرست روشنفکران قرن بیست و یکم
• نشان درجه یک هنر
• تندیس طلایی اسکار ایتالیا
• نشان هنر نخل طلایی ایتالیا
• تندیس طلایی اروپایی هنر، ایتالیا
• دیپلم آکادمیک اروپا، آکادمی اروپا، ایتالیا
• دیپلم لیاقت دانشگاه هنر، ایتالیا
• مدال طلای آکادمی هنر و کار، ایتالیا
• جایزهٔ اول وزارت فرهنگ و هنر، ایران
• مدال طلای جشنوارهٔ بین‌المللی هنر، بلژیک
• مدال طلای هنر نظامی، ایران

برخی آثار استاد فرشچیان:

«ضامن آهو»: طرحی از شمایل امام رضا

«پنجمین روز آفرینش»: در این تابلو همهٔ مخلوقات زمینی و آسمانی به ستایش پروردگار مشغول‌اند.

«عصر عاشورا»: فرشچیان در مورد نحوه طراحی این اثر می‌گوید: «سه سال پیش از انقلاب روز عاشورا مادرم مرا نصیحت کرد و گفت: به روضه گوش کن تا چند کلمه حرف حساب بشنوی؛ و من با ایشان گفتم: من اول در اتاقم کاری دارم بعد خواهم رفت. حال عجیبی به من دست داد. وارد اتاق شدم، قلم را برداشتم و تابلوی عصر عاشورا را شروع کردم. قلم را که برداشتم تابلویی شد که الآن هست بدون هیچ تغییری». این اثر توسط او به موزه آستان قدس رضوی اهدا شد.

طراحی پنجمین ضریح حرم امام رضا

آخرین تابلوی او «ستایش» است که به گفته وی این تابلو برداشتی از مفهوم آیه 'یسَبِّحُ لِلَّهِ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الأرْضِ' است.

آخرین و پنجمین جلد از کتاب آثار محمود فرشچیان شامل تازه‌ترین آثار این هنرمند از سوی انتشارات گویا شامل ۱۵۰ اثر نگارگری و طراحی از تازه‌ترین آثار محمود فرشچیان در ۲۵۸ صفحه رنگی با کاغذ گلاسه در سال ۱۳۸۷ منتشر شده است. ناصر میرباقری ناشر این کتاب دربارهٔ ویژگی‌های این کتاب گفته‌است که این کتاب در قطع رحلی سلطانی در ۸ رنگ، در جلدهای مختلف چرمی، گالینکور با قاب مخصوص به خود روانه بازار شده که برای اولین بار در کتاب‌های آثار فرشچیان از رنگ متالیک نیز استفاده شده است
آثار آسمان چهارم و شام غریبان استاد محمود فرشچیان روز یکشنبه ۱۵ شهریور ۱۳۹۴ در مجموعه فرهنگی تاریخی سعدآباد رونمایی شد.

طرح ضریح جدید مقبره حسین بن علی در کربلا آخرین اثر مذهبی هنری فرشچیان است که با مهارت استادان طلاکار و نقره کار ایران به اجرا درآمده و در سال 91 در قم رونمایی وسپس به کشور عراق منتقل شد .