چرخش استراتژیك اردوغان
اردوغان كه در طول یك‌سال اخیر یكی از مخالفان جدی پیوستن سوئد به ناتو بود، به ناگهان در نشست هفته گذشته سران ناتو در لیتوانی، در حالی شرط پیوستن سوئد به ناتو را عضویت تركیه در اتحادیه اروپا اعلام كرده بود كه ظرف كمتر از چند ساعت با الحاق سوئد به ناتو موافقت كرد
دنیای قلم - محمدرضا ستاری: رجب طیب اردوغان در حالی تور سه‌روزه خود به خاورمیانه برای سفر به كشورهای عربستان، امارات و قطر را آغاز كرده كه شواهد نشان می‌دهد وی بلافاصله پس از پیروزی در انتخابات دشوار و سرنوشت‌ساز ریاست‌جمهوری كه در اردیبهشت‌ماه امسال برگزار شد، لزوم تغییرات اساسی در تركیه را به خوبی درك كرده و نقشه راهی جدید برای دوران كنونی ریاست‌جمهوری خود تدارك دیده است.
در طول مبارزات انتخاباتی ریاست‌جمهوری در تركیه، مهم‌ترین كلیدواژه مخالفان و رقبای اردوغان، مانور روی تغییر بود؛ امری كه جریان رقیب نتوانست با توجه به موضع ضعف اردوغان از آن استفاده كرده و حالا وی پس از پیروزی در انتخابات سعی دارد نهایت بهره‌برداری را از این موضوع به عمل آورد. در همین رابطه اولین كلید تغییر را اردوغان با چینش كابینه زد؛ جایی كه غیر از دو وزیر، سایر وزرای قبلی را از كابینه خارج كرد.
دومین پیام اردوغان به جامعه تركیه، نشان دادن تغییر جهت اقتصادی در این كشور بود؛ به‌طوری‌كه با انتخاب محمد شیشمك به عنوان وزیر اقتصاد و حفیظه غایه اركان به عنوان رییس بانك مركزی نشان داد كه قصد دارد از سیاست‌های چالش‌برانگیز گذشته دوری كند. همزمان با این موارد در داخل، سوگیری دولت اردوغان در قبال منطقه نیز بیانگر این موضوع است كه احتمالا وی قصد دارد به سیاست تنش صفر با همسایگان بازگشت كند. بحث تنش‌زدایی با سوریه و مصر و همچنین تور عربی اردوغان برای سفر به سه كشور حاشیه خلیج فارس همگی گویای آن است كه دولت جدید در آنكارا راهبردهای متفاوتی را نسبت به چند سال گذشته در دستور كار قرار داده است.
در این میان برخی كارشناسان معتقدند كه یكی از مهم‌ترین انگیزه‌های اردوغان برای سفر به سه كشور عربستان، امارات و قطر، جذب سرمایه‌گذاری از سوی آنهاست؛ امری كه رقم آن تا 50 میلیارد دلار نیز ذكر شده و می‌تواند در شرایط اقتصادی دشواری كه تركیه با آن دست به گریبان است، نسخه نجات تلقی شود.
همچنین اقدامات اخیر تركیه در قبال غرب و ناتو نیز بسیار تامل برانگیز است. اردوغان كه در طول یك‌سال اخیر یكی از مخالفان جدی پیوستن سوئد به ناتو بود، به ناگهان در نشست هفته گذشته سران ناتو در لیتوانی، در حالی شرط پیوستن سوئد به ناتو را عضویت تركیه در اتحادیه اروپا اعلام كرده بود كه ظرف كمتر از چند ساعت با الحاق سوئد به ناتو موافقت كرد. این موضوع از آنجا حایز اهمیت است كه چنین اقدامی از سوی اردوغان دقیقا در تقابل با روسیه قرار دارد؛ چرا كه علاوه بر چراغ سبز گسترش ناتو به سمت مرزهای روسیه، اردوغان در دیدارش با ولودمیر زلنسكی رییس‌جمهوری اوكراین نیز به صراحت اعلام كرد كه كی‌یف اكنون شایسته پیوستن با ناتوست.
در این رابطه هر چند كه برخی كارشناسان از امتیازگیری تركیه از غرب به واسطه پیوستن سوئد به ناتو سخن گفته‌اند، اما با جمع كردن تمامی مولفه‌هایی كه از منظر سیاست داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی تركیه ظرف یك ماه و نیم اخیر به وقوع پیوسته، درمی‌یابیم كه استراتژی پاندولی آنكارا همچنان یكی از اركان اساسی سیاست خارجی این كشور است، اما جهت‌گیری آن فعلا به سمت ملایم كردن موضع‌گیری‌ها، سوگیری به سمت غرب و تنش‌زدایی در منطقه است؛ موضوعی كه نشان می‌دهد اردوغان در دور جدید ریاست‌جمهوری خود به خوبی پیام نیاز به تغییر را درك كرده و بلافاصله پس از عبور از چالش سخت انتخابات به دنبال اجرای آن است.