نقشه راه دستگاه دیپلماسی

دنیای قلم -حسن هانی‌زاده : بیانات مهم و راهبردی رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار با وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و اعضای این وزارتخانه و سفرای جمهوری اسلامی ایران در خارج از كشور، در واقع نقشه راه روشنی است كه مقام معظم رهبری برای دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران ترسیم كرده‌اند تا چراغ راه سیاست خارجی كشور باشد.

تجربه ایران در طول چهار دهه گذشته در تعامل با كشورهای غربی تجربه تلخی است؛ چراكه جمهوری اسلامی ایران در طول سالیان گذشته نرمش‌های قابل قبولی در سیاست خارجی در مقابل كشورهای غربی نشان داد كه با استفاده از عبارتی كه مقام معظم رهبری استفاده كرده‌ بودند در رسانه‌ها و افكار عمومی از آن با عنوان نرمش قهرمانانه یاد شد. این نرمش و انعطاف‌ها نهایتا در پی مذاكرات با مجموعه 1+5 منجر به توافقنامه هسته‌ای مشهور به برجام در سال ۲۰۱۵ میلادی شد. انتظار می‌رفت كه برجام به عنوان یك توافقنامه مهم بین‌المللی آثار اقتصادی مثبتی برای جامعه ایران داشته‌ باشد، اما سه سال بعد خروج امریكا از توافقنامه برجام در سال ۲۰۱۸ میلادی نشان داد كه كشورهای غربی به ویژه امریكا و همچنین اتحادیه اروپا به به توافق‌های خودشان پایبند نیستند.

موضوعی كه اكنون به عنوان یك كلیدواژه از سوی مقام معظم رهبری مطرح شده است مساله پرهیز از دیپلماسی التماسی است؛ به این معنی كه دیپلماسی التماسی موجب می‌شود كه ایران امتیازهای بالایی به كشورهای خارجی بدهد بدون اینكه امتیاز متقابلی از آنها دریافت كند. كلیدواژه‌ها و محورهای سخنان رهبر معظم انقلاب اسلامی در حقیقت نقشه راه كاملا واضح و روشن برای كاركنان و روسای هیات‌های نمایندگی ایران در خارج از كشور تلقی می‌شود. 

بر این اساس جمهوری اسلامی ایران باید با حفظ اصول و ارزش‌های خود با جامعه جهانی تعامل داشته‌ باشد، اما این تعامل نباشد منجر به نوعی دیپلماسی التماسی شود. ایران باید انعطاف لازم را نشان بدهد و در عین حال نباید تحت تاثیر باج‌خواهی‌ها و زیاده‌خواهی‌های غرب قرار بگیرد. 

جمهوری اسلامی ایران به عنوان یك واقعیت تاریخی و جغرافیایی باید با جامعه جهانی تعامل داشته‌ باشد، اما اصول و ارزش‌های انقلاب و محورهایی كه انقلاب اسلامی و امام خمینی(ره) ترسیم كردند باید مورد احترام در هر تعاملی با كشورهای خارجی قرار بگیرد.
دستگاه دیپلماسی هم به عنوان متولی سیاست خارجی باید رهنمودها، اظهارات و بیانات رهبر معظم انقلاب را به دقت مورد توجه قرار دهد. دیپلمات‌های ما به درنظر گرفتن این رهنمودها باید بتوانند در جایی كه لازم است انعطاف نشان بدهند و جایی كه ضروری است بر اصول و ارزش‌های جمهوری اسلامی ایران پافشاری و ایستادگی كنند.