کدام داوران زن در جام جهانی قطر حضور دارند
در جام جهانی قطر برا ی اولین بار داوران زن هم حضور خواهندداشت به همین بهانه سراغ داور دهه هفتادی لیگ برتر بانوان کشور رفتیم تا از چالش ها و جذابیت این حرفه برای بانوان بگوید
دنیای قلم - وقتی صحبت از فوتبال و داوری می‌شود، اغلب ذهن‌ها معطوف به آقایان است. غافل از این که سال‌هاست در کشورمان، فوتبالیست‌های خانم پا به توپ هستند و داوران خانم این مسابقه‌ها را سوت می‌زنند اما چون امکان پخش این مسابقه‌ها از تلویزیون وجود ندارد، این حرفه چندان توی دید نیست. جامجهانی فوتبال 2022 تا چند ماه دیگر دوباره تب فوتبال را در همه جای جهان داغ می‌کند و فوتبال دوستان زیادی را به ورزشگاه‌های قطر یا پای تلویزیون برای تماشای مسابقات می‌کشاند. جالب این‌که امسال برای اولین بار داوران زن در جامجهانی قطر حضور دارند، دست به قضاوت خواهند زد و این دیدارهای حساس را که چشم میلیون‌ها یا حتی میلیاردها نفر در جهان را به خودش خیره خواهد کرد، سوت می‌زنند. در واقع این اولین تورنمنت جهانی و مطرح فوتبال مردان است که داوران زن در آن حضور دارند. «استفانی فراپارت» از فرانسه، «سالیما موکانسانگا» از روآندا و «یوشیمی یاماشیتا» از ژاپن، سه داور زن حاضر در تورنمنت جام جهانی 2022 قطر خواهند بود و «نوزا باک» از برزیل، «کاترین نسبیت» از آمریکا و «کارن دیاز مدینا» از مکزیک، کمک داوران زن جامجهانی امسال محسوب می‌شوند. به همین بهانه به سراغ یکی از داوران زن فوتبال لیگ‌برتر بانوان رفتیم. «فاطمه صالح‌آبادی»، یک دختر جوان 23 ساله است که علاقه‌اش او را به مستطیل‌سبز کشانده و دو سال است در لیگ‌برتر بانوان داوری می‌کند. با این داور دهه هفتادی که رویایی شبیه داوران زن راه یافته به جامجهانی 2022 دارد، درباره این حرفه، چالش‌ها و جذابیت‌هایش، جزئیات حضور بانوان در این رشته ورزشی و ... گفت‌و‌گو کردیم که در ادامه خواهید خواند.
داوری که حقوق خوانده!
«درس می‌خواندم و بازیکن فوتسال و فوتبال بودم. در سطح کشور بازی می‌کردم و اتفاقاتی افتاد که با چند بازیکن دیگر به دنبال مدرک داوری رفتیم و در اولین تجربه داوری احساس کردم این حرفه را از همه چیز بیشتر دوست دارم.» این نقطه شروع برای «فاطمه صالح‌آبادی» داور موفق این روزهای لیگ‌برتر بانوان کشورمان بوده است. او متولد سال 1378 در کرج و دانش‌آموخته کارشناسی حقوق است اما عشق به فوتبال و داوری، سرنوشت دیگری را برای او رقم زده است. درباره این‌که چرا داوری را به بازی فوتبال ترجیح داده است، می‌گوید: «داوری را از سال 97 شروع کردم و دو سال است در لیگ‌برتر فوتبال بانوان سوت می‌زنم. وقتی متوجه علاقه‌ام به داوری شدم، بازی را کنار گذاشتم چون در این صورت قانون اجازه نمی‌دهد یک سری از مسابقه‌ها را قضاوت کنید و من این را نمی‌خواستم. بنابراین داوری را به فوتبال بازی‌کردن، ترجیح دادم.»
سوت‌زدن در میدان مقدماتی دارد
داوری فوتبال هم مثل هر حرفه دیگری به مقدماتی نیاز دارد و اگر از پس آن‌ها برآیید، می‌توانید داور مستطیل سبز شوید. «صالح‌آبادی» شرایط داوری فوتبال بانوان را این طور توضیح می‌دهد: «فردی که می‌خواهد داور شود، باید شرایط بدنی و آمادگی جسمانی خوبی داشته باشد. کلاس‌های مربوط و ارتقای نمره را پاس کند و خودش را در شرایط مختلف قرار دهد. همه قوانین فوتبال را بخواند و بلد باشد و از طریق هیئت فوتبال استان در کلاس‌های مربوط شرکت کند. بعد از همه این کارها، وقتی یک سری مرحله و امتحان را پشت سر گذاشت و نمره قبولی گرفت، می‌تواند در شهر و استان خود داور سوم باشد. بعد از مدتی تلاش فردی، هیئت فوتبال تصمیم می‌گیرد وقت معرفی او به فوتبال کشوری هست یا نه؟»
نظرم را برای صحنه‌های فوتبالی می‌پرسند
حمایت خانواده راه رسیدن به هر موفقیتی را آسان‌تر می‌کند و شبیه پلی است که می‌توان از طریق آن با امنیت بیشتری از یک رودخانه پرخطرِ خروشان گذشت و به ساحل موفقیت رسید. «فاطمه صالح‌آبادی» داور دهه هفتادی گزارش‌مان، ضمن اشاره به پشتیبانی خانواده و همسرش از او در راهی که انتخاب کرده است، می‌گوید: «من خودم بازیکن بودم و طبیعی است که همه بازیهای فوتبال را تماشا کنم. در جمع آشنایان، هنوز خیلی‌ها نمی‌دانند که فوتبال بانوان وجود دارد و خانم‌ها می‌توانند داوری کنند. شروع و ادامه این کار پشتیبانی صددرصد خانواده را می‌خواهد و من این حمایت را داشتم. فامیل خیلی به داوری‌ام علاقه نشان دادند و حتی بعضی وقت‌ها پیش می‌آید که صحنه‌های فوتبال را نشانم می‌دهند و نظرم را می‌خواهند. امروز، نگاه‌ها تغییر کرده و باعث شده است نگاه به بانوان فوتبالی بهتر شود.»
زندگی یک داور با چالش گره خورده!
فکر می‌کنید چالش‌های شغل داوری چیست؟ «صالح‌آبادی» در پاسخ به این سوال، درباره چالش‌هایی که یک داور باید آن‌ها را بپذیرد، می‌گوید: «کسانی که به داوری فوتبال علاقه دارند و می‌خواهند داور شوند، قبل از هر چیز باید قبول کنند که تلاش زیادی لازم است و سختی‌هایی را به جان بخرند تا بتوانند موفق شوند. برای این کار البته اگر بخواهند به صورت حرفه‌ای در آن فعالیت داشته و موفق باشند، باید خیلی جاها از خیلی چیزها بگذرند. دوری از خانواده و هزار جور تفریح، سختی رسیدن به هدف و حتی تمرین و مطالعه همیشگی جزو این چالش‌هاست. برنامه مشخصی برای این که هر داور بداند در چه روزی باید داوری کند وجود ندارد و داورها تا چند روز قبل از بازی نمی‌دانند چه کسانی برای قضاوت انتخاب می‌شوند. هیئت فوتبال بر اساس نمره‌های هر داور در هر بازی و شرایط لیگ تصمیم می‌گیرد که هر داور چند بار در فصل می‌تواند در بازی‌ها سوت بزند. بعد از این که داور برای بازی انتخاب شد معمولا این طور است که باید یک روز قبل از بازی در شهر محل مسابقه باشد و در نهایت یک روز بعد از بازی به شهر خودش برگردد.» او اضافه می‌کند: «اول فصل و هر نیم‌فصل کلاس‌های داوری داریم و من همیشه سعی می‌کنم مطالعه و تمرینم را بالا ببرم تا یک داور به روز باشم.»
«داور دقت کن»ها در زمین فوتبال بانوان!
بعضی وقت‌ها در فوتبال حاشیه از متن پررنگ‌تر است و داورها که خودشان در بازی وظیفه قضاوت را برعهده دارند در برنامه‌های مختلف کارشناسی و از سمت هواداران تیم‌های فوتبال داوری می‌شوند. این یک چالش همیشگی برای داورهاست. «صالح‌آبادی» درباره پشت صحنه فوتبال بانوان و نوع اعتراضات داخل میدان می‌گوید: «فرقی ندارد در میدان فوتبال آقایان باشید یا خانم‌ها. در فوتبال کارت زرد و قرمز وجود دارد و همیشه اعتراض. هرچند اعتراض در فوتبال بانوان کمتر است و به شدتی نیست که در فوتبال آقایان وجود دارد. بازیکن‌ها همیشه دوست دارند عدالت در زمین بازی جاری باشد و با اعتراض خودشان را آرام می‌کنند. من تابه‌حال با اعتراضی که شدید و غیرمعقول باشد مواجه نشدم. اگرچه به نظرم اعتراض در همه ورزش‌ها وجود دارد و برای هر داوری اتفاق می‌افتد چون نمی‌شود همه را راضی نگه داریم. به ویژه این‌که در فوتبال بانوان به دلیل کمبود بازیکن خانم، تفاوت سنی زیادی وجود دارد و در لیگ برتر از بازیکن 18 ساله تا بازیکن 31 ساله پا به توپ هستند.»
همه داورها یک رویای مشترک دارند
«صالح‌آبادی» معتقد است داوری عشق است و نمی‌توان آن را به چشم یک شغل دید. او دوست ندارد درباره دستمزدش بابت داوری در لیگ‌برتر بانوان صحبت کند اما از آن راضی است. این داور دهه هفتادی لیگ‌برتر بانوان کشورمان می‌گوید: «وقتی قصد ورود به داوری را دارید از شما می‌خواهند بین داوری و کمک داوری یکی را انتخاب کنید. من داوری را انتخاب کردم چون عشق من است. در اصل، داوری باید به عنوان یک عشق انتخاب شود چون سختی‌های زیادی دارد و تلاش می‌خواهد تا به هدفی که در ذهن دارید برسید. اگر این حس را به داوری داشته باشید می‌توانید در آن موفق شوید ولی اگر غیر از این باشد فکر نمی‌کنم موفقیتی منتظرتان باشد.» از «فاطمه» می‌پرسم که هدف و آرزوی نهایی او در فوتبال چیست و او این‌طور پاسخ می‌دهد: «همه داورها یک آرزوی بزرگِ مشترک دارند. آن‌ها دوست دارند مسابقه فینال جامجهانی فوتبال را قضاوت کنند و آرزوی من مثل همه آن‌ها داوری فینال جامجهانی است.»
زنان تاریخ ساز دنیای داوری
در ایران و جهان داورهای زن به عرصه فوتبال و فوتسال آمده و توانایی خود را برای داوری بازیهای حساس جهانی به نمایش گذاشته‌اند. در این بخش به معرفی چند داور زن می‌پردازیم که در عرصه جهانی کارنامه درخشانی دارند.
بیبیانا اشتاین هاوس اهل کجاست؟ آلمان
«بیبیانا»ی آلمانی اولین زنی است که مسابقات فوتبال مردان را قضاوت کرد و در سال 2017 از سوی یوفا برای داوری در بوندس‌لیگا انتخاب شد. اولین عملکرد او در این بازی بازتاب جهانی داشت و با رضایت کمیته داوران، تماشاگران و حتی بازیکنان داخل زمین همراه شد. او در زمان قضاوت این بازی 38 ساله بود و بعد از این بازی به رسانه‌ها در باره احساس اش در زمین گفت: «داوری در بازی فوتبال مردان برایم استرس‌آور بود اما سعی کردم با لبخند بر اضطرابم غلبه کنم.»
یوشیمی یاماشیتا اهل کجاست؟ ژاپن
یوشیمی یاماشیتا زمانی خبرساز شد که برای اولین بار به همراه یک تیم داوری زن رقابت‌های فوتبال لیگ قهرمانان آسیا را قضاوت کرد. او داور مسابقه تیمی از استرالیا و کره جنوبی بود و اولین بار بود که afc قضاوت مسابقه فوتبال مردان در معتبرترین تورنمنت قاره کهن را به یک داور زن و تیم داوری زن سپرد. او در این بازی تا دقیقه 83 از کارت‌های خود استفاده نکرد و در دقایق پایانی بازی سه کارت زرد را به بازیکن‌ها نشان داد. البته یاماشیتا گام‌های بلندتری برداشته و امسال در میان سه داور زن جام جهانی 2022 قطر هم حضور دارد.
«استفانی فراپارت» اهل کجاست؟ فرانسه
این داور زن فرانسوی در سال ۲۰۰۹ به صورت رسمی به عنوان داور بین‌المللی فیفا انتخاب شد. «فراپارت» در سال 2014 بازی تیم‌های برست و نیور را در لیگ 2 فرانسه سوت زد و در سال 2019 اولین داوری‌اش در لیگ یک فرانسه را تجربه کرد و با سوت زدن بازی آمیان و استراسبورگ اولین داور زن تاریخ مسابقات لیگ یک فرانسه لقب گرفت. از مهم ترین افتخاراتی که نصیب استفانی فراپارت شده، می‌توان به جامجهانی زنان ۲۰۱۵ اشاره کرد که فینال را برعهده او قرار دادند. او تا به حال ۱۱ جایزه را از فیفا به عنوان بهترین داورزن به دست آورده است اما قضاوت او در جامجهانی 2022 قطر می‌تواند دریچه‌ای باشد به روی آینده داوری زنان.
گلاره ناظمی و زری فتحی اهل کجا هستند؟ ایران
اولین داور زن ایرانی که توانست رقابت‌های جامجهانی فوتسال 2021 لیتوانی را سوت بزند؛ این شرح یکی از بزرگ‌ترین موفقیت‌های گلاره ناظمی داور بین‌المللی فوتسال است. این داور 39 ساله گیلانی و افتخارآفرین در ابتدا کارش را با داوری فوتبال شروع کرد و در سال 2014 توانست به عنوان داور بین‌المللی انتخاب شود. او در رقابت‌های فوتسال جام باشگاه‌های جهان مردان در سال 2019 هم حضور داشت و علاوه بر داوری چند مسابقه مقدماتی، دیدار پایانی این مسابقات را هم قضاوت کرد. در مسابقات جام ملت‌های فوتسال مردان آسیا در سال 2022 که چند روز پیش با نایب قهرمانی کشورمان تمام شد، علاوه بر ناظمی، «زری فتحی» داور 34 ساله فوتسال ایران در دو روز پیاپی قضاوت دو مسابقه حساس را برعهده داشت و عملکرد درخشانی از خودش به جا گذاشت. درباره او گفته می‌شود که اگر تیم‌ملی کشورمان به فینال صعود نمی‌کرد، شانس قضاوت در فینال را هم داشت.
نویسنده : اکرم انتصاری | روزنامه‌نگار