چرا همچنان باید ماسک بزنیم

دنیای قلم -دبیر کمیته اپیدمیولوژی مقابله با کووید-۱۹ گفت: «وقتی می‌گوییم ماسک لازم نیست اگر مجدداً شاهد برگشت بیماری باشیم، متقاعدکردن جمعیت و عادت به استفاده از ماسک در جامعه سخت خواهد بود. تجربه نیز نشان می‌دهد برخی از کشورهایی که استفاده از ماسک را حذف کردند، در کنترل بیماری موفق نبودند.»

«این روزها کنکور کارشناسی ارشد با حضور بیش از ۶۰۰ هزار داوطلب در سراسر کشور با رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی در حال برگزاری است و بر خلاف دو سال قبل که موقع برگزاری کنکور نگرانی‌ها شدت می‌گرفت، حالا با تثبیت شرایط کرونا و نبود هیچ لکه نارنجی و قرمزی در نقشه کرونایی کشور، این آزمون‌ها کمتر باعث نگرانی است. واکسیناسیون روند خوبی را طی کرده و ۱۴۹ میلیون و ۵۸۸ هزار و ۸۸۴ دوز واکسن کرونا در کشور تزریق شده است؛ هر چند نگرانی‌ها از حدود ۱۴ میلیون واکسن‌نزده در کشور ادامه دارد و واکسیناسیون روزانه نیز کاهش داشته است؛ به طوری که در شبانه‌روز گذشته ۳۵ هزار و ۵۹۹ دوز واکسن کرونا در کشور تزریق شده است.

با این همه روند نزولی آمار فوتی‌های کرونا و کاهش بستری‌ها دلگرم‌کننده است. بنا بر اعلام وزارت بهداشت طی شبانه‌روز منتهی به روز گذشته ۲۸۸ نفر به کرونا مبتلا شدند و هشت نفر نیز به‌ دلیل ابتلا به این بیماری جان خود را از دست دادند و ۵۶ نفر از آنان بستری شدند. در حال حاضر ۷۵۲ نفر از مبتلایان به کووید-۱۹ در بخش‌های مراقبت‌های ویژه بیمارستان‌ها تحت مراقبت قرار دارند. در حال حاضر هیچ شهرستانی در وضعیت قرمز و نارنجی قرار ندارد و ۲۵۹ شهرستان در وضعیت زرد و ۱۸۹ شهرستان در وضعیت آبی هستند.

شمار مبتلایان به کووید-۱۹ در جهان نیز به ۵۲۴ میلیون و ۱۳۰ هزار و ۱۷۸ نفر رسیده است. مرگ شش میلیون و ۲۹۲ هزار و ۶۵۷ نفر بر اثر این بیماری تأیید شده است.

دکتر مسعود یونسیان، دبیر کمیته اپیدمیولوژی مقابله با کووید-۱۹ در پاسخ به اینکه واکسن‌های کنونی کرونا برای چه مدت استفاده خواهند شد و آینده واکسن‌های کووید-۱۹ به کدام سمت‌وسو خواهد رفت، به «ایران» پاسخ می‌دهد: «دو  پدیده در پاسخ علمی و دقیق به این سؤال مهم است. بر اساس اطلاعات قبلی اولین نکته تغییر ژنتیکی ویروس است. در مورد ویروس آنفلوانزا شاهد این هستیم که ویروس هر سال دچار تغییرات زیادی می‌شود و افزایش سطح ایمنی در مقابل سویه‌های جدید ویروس آنفلوانزا نیازمند تولید واکسن‌های جدید است البته این بدان معنا نیست که واکسن‌های قبلی اثربخشی‌شان کاهش پیدا کرده بلکه دلیل بازمهندسی ساختار واکسن‌های قبلی به‌ دلیل تغییرات ژنی زیاد ویروس است که پادتن‌های بدن که بر اثر واکسیناسیون قبلی ساخته شده با ویروس جدید همخوانی پیدا نمی‌کند و پادتن‌های موجود در بدن نمی‌توانند ویروس جدید را غیر فعال کنند.

دکتر یونسیان در ادامه می‌افزاید: به نظر می‌رسد جنس ویروس کرونا به آنفلوانزا شبیه باشد. طبق دانش فعلی ما دورنمای استفاده از واکسن‌های کرونا شبیه به واکسن آنفلوانزا خواهد بود یعنی برای اینکه سیستم ایمنی بدن را به‌روز نگه داریم احتمال دارد هر سال واکسن جدیدی علیه ویروس کووید-۱۹ تولید شود.

این اپیدمیولوژیست با بیان اینکه بازمهندسی ساختمان واکسن‌ها بستگی به نوع سویه در حال گردش ویروس کرونا در جامعه دارد، عنوان می‌کند: علاوه‌ بر این فواصل زمانی تزریق واکسن کرونا در آینده به‌ سرعت تغییر و تحولات ویروس نیز ربط پیدا می‌کند. چنانچه هر سال واریانت جدیدی از ویروس ظهور پیدا کند نیازمند واکسن‌های جدید علیه بیماری خواهیم بود. هر چه انتقال ویروس سریع‌تر رخ دهد واریانت‌های جدیدتر نیز سریع‌تر ظاهر می‌شوند.

دبیر کمیته اپیدمیولوژی مقابله با کووید-۱۹ همچنین در پاسخ به این سؤال که آیا پاندمی کرونا در حال تبدیل به وضعیت آندمیک یا بومی‌شدن است و اصولاً چه کسانی برای پایان پاندمی و آندمیک‌شدن ویروس تصمیم می‌گیرند، توضیح می‌دهد: پاندمی یعنی بیماری نوظهور از مرزها عبور کرده و چندین کشور را در قاره‌های مختلف درگیر کند. در چنین شرایطی سازمان بهداشت جهانی به‌ عنوان نهادی فراکشوری و مرجع بین‌المللی مسأله پاندمی را اعلام می‌کند بر همین اساس نیز بومی‌شدن ویروس را نیز همین سازمان اعلام می‌کند.

دبیر کمیته اپیدمیولوژی مقابله با کووید-۱۹ در پاسخ به این که آیا برداشتن ماسک در برخی از کشورها به معنای بی‌اثربودن ملاحظات اینچنینی در ابتلا به ویروس کروناست، می‌گوید: دو اتفاق برای کنترل بیماری در دنیا افتاده است. اولاً پوشش واکسیناسیون در همه جای دنیا وضعیت خوبی دارد؛ در حالی‌ که در موج پنجم فقط در برخی کشورهای پیشرفته سطح واکسیناسیون بالا بود و عمده کشورها هنوز واکسینه نشده بودند. بعد از موج ششم بیماری پوشش واکسیناسیون به درصد قابل ملاحظه‌ای رسید از طرفی اتفاق دوم شیوع واریانت اُمیکرون بود که شدت و بیماری‌زایی‌اش کمتر است. درباره این که آیا موج هفتم خواهیم داشت باید بگویم خیلی از متخصصان معتقدند موج هفتم را خواهیم داشت اما درباره شدت و چگونگی و میزان رخداد آن هیچ دانشی نداریم چون به‌شدت به جهش ویروس ارتباط دارد.

دکتر یونسیان با بیان این که برداشتن ماسک احتمال بازگشت بیماری را افزایش می‌دهد، عنوان می‌کند: در آخرین جلسه کمیته علمی که روز یکشنبه گذشته تشکیل شد این بحث مطرح و تصمیم‌گیری در این باره به جلسات آینده موکول شد. اعضای کمیته به جمع‌بندی نرسیدند. از طرفی وقتی می‌گوییم ماسک لازم نیست اگر مجدداً شاهد برگشت بیماری باشیم، متقاعدکردن جمعیت و عادت به استفاده از ماسک در جامعه سخت خواهد بود. تجربه نیز نشان می‌دهد برخی از کشورهایی که استفاده از ماسک را حذف کردند، در کنترل بیماری موفق نبودند و خیلی از کشورها قبل از موج اخیر (اُمیکرون) سخت‌گیری‌هایشان را به شدت کاهش دادند از جمله کشور انگلستان که استادیوم‌ها را باز کردند و جشن پایان بیماری گرفتند اما بعداً شرایط‌شان سخت‌تر شد لذا به نظر می‌رسد زدن ماسک بویژه در فضای سربسته و بدون تهویه هوا لازم است.»