طرح صیانت یا بازی ...

دنیای قلم -نسل‌های قدیمی‌تر كشور و متولدین دهه‌های 40 و 50 خورشیدی، حتما به خاطر دارند كه روز و روزگاری در این كشور برای دیدن فیلم‌های vhs ویدئویی چه مصایبی باید پشت سر گذاشته می‌شد. اغلب افراد، دستگاه‌های ویدئو را در هزارتوی پیچیده‌ای شامل ملحفه، پتو، كیف‌های دستی و... قرار می‌دادند و فیلم‌های وی‌اچ‌اس را نیز در اقصی نقاط بدن پنهان می‌كردند تا از دل محدودیت‌هایی كه در دهه 60 خورشیدی برای استفاده از این ابزار تكنولوژیكی وجود داشت، عبور كنند. این روند ادامه داشت تا اینكه جهان در دهه 70 خورشیدی (دهه 90 میلادی) با پدیده نوظهور دیگری در حوزه ابزارهای ارتباطی مواجه شد و دیش‌های ماهواره‌ای از راه رسیدند. مانند بسیاری از تجربیاتی قبلی در این دوره نیز به جای تحلیل علمی موضوع و مواجهه تخصصی با ابزارهای نوین، رای به محدودیت استفاده از ماهواره داده شد و قانونی در راستای ممنوعیت استفاده از این پدیده در مجلس وقت تصویب شد. در همان ایام بودند، اساتید و دلسوزانی كه به این نكته اشاره می‌كردند كه روش‌های سلبی راهكار معقولی برای رویارویی با این ابزارهای نوین نیست، اما در آن ایام نیز «آنچه البته به جایی نمی‌رسید، فریاد، بود.» تلاش‌ها برای صیانت مردم از امواج ماهواره‌ای آغاز شد و نیروهای خدوم نیروی انتظامی، هر از گاهی راهی پشت‌بام خانه‌ها می‌شدند و اقدام به ضبط دیش‌های ماهواره‌ای می‌كردند. اما هنوز دقایقی از خروج ماموران نیروی انتظامی از مجتمع‌های مسكونی نگذشته بود كه دوباره، دیش‌های ماهواره‌ای در پشت بام‌ها سبز می‌شدند و روز از نو و روزی از نو... این روند نیز ادامه داشت ...

تا اینكه جهان در هزاره جدید میلادی با پدیده نو ظهور دیگری مواجه شد كه حلقه ارتباطی نزدیك‌تری را میان مردم جهان ایجاد می‌كرد. ارتباط دوسویه‌ای كه قلمروی خود را در تمامی خانه‌ها به صورت دو طرفه گسترش داده بود. بلافاصله پس از اینترنت، شبكه‌های مجازی نیز از راه رسیدند و ارتباط رودر‌رو و face to face افراد شكل گرفت. اما این‌بار نیز هیچ تحول تازه‌ای در نحوه مواجهه تصمیم‌سازان ایرانی با پدیده‌های نوظهور ایجاد نشد. در این‌گونه مواقع تنها نسخه تجویز شده، ممنوع‌سازی استفاده از تكنولوژی‌های جدید است. بعد از پایان زمامداری دولت میانه‌روی یازدهم و دوازدهم، كه تلاش می‌كرد در برابر تلاش‌های محدودیت‌آفرین ایستادگی كند و از پهنای باند حفاظت كند، مجلس اصولگرای یازدهم بلافاصله دست به كار شد و در ایام انتخابات ریاست‌جمهوری خرداد 1400، استارت طرح صیانت از فضای مجازی را زد تا به‌زعم خود جامعه را در برابر یك عمل انجام شده قرار دهد. به نظر می‌رسد، مجلس یازدهم نیز به دنبال تكرار تجربیات اشتباه گذشته است و قصد ندارد از داشته‌های قبلی استفاده كند. مواجهه سلبی با شبكه‌های مجازی، یك تدبیر و اقدام منسوخ شده است. اینكه فضای مجازی نیازمند برخی اصلاحات است و باید اقدام به اصلاح برخی ناهنجاری‌های موجود در فضای مجازی كرد، یك واقعیت غیرقابل انكار است، اما مساله اصلی نحوه به‌كارگیری این روش‌های اصلاحی است. اینكه با عنوان صیانت از فضای مجازی، قوانینی مصوب شود كه كسب و كار مردم، مناسبات ارتباطی جامعه، روندهای آموزشی و... را محدود سازد، تجربه نشان می‌دهد كه نتیجه‌بخش نخواهد بود. اساسا مدرنیته به گونه‌ای عمل می‌كند كه مواجهه سلبی با آن نتیجه‌بخش نیست. تجربه نشان می‌دهد كه روش‌های سنتی حداقل طی نیم قرن اخیر نتوانسته‌اند، حركت رو به رشد پدیده‌های برآمده از مدرنیته را متوقف سازند. تجربه ایران در مواجهه با ویدیو، ماهواره، اینترنت، شبكه‌های مجازی و... گویای این واقعیت عریان است كه تكنولوژی مسیر خود را از دل هر سد و دیواری پیدا می‌كند. تصویب طرح صیانت نیز به جز مشكل‌تراشی موسمی برای معیشت و كسب و كار اقشار محروم و بازی با اعصاب ملت هیچ آورده‌ای برای كشور و نمایندگان نخواهد داشت. این نوع تلاش‌ها در روزگاری كه مردم در چنبره مشكلات معیشتی و اقتصادی گرفتار مانده‌اند و به هر دستاویزی برای حل نیازهای اقتصادی خود چنگ می‌زنند، نشان می‌دهد، مجلس نسبت نزدیكی با مطالبات مردم برقرار نكرده است. در واقع به نظر می‌رسد، تنها مطالبات یك جناح خاص و یك اقلیت محدود برای مجلس مهم است و اگر اكثریت جامعه خواسته‌ای داشته باشند، نمایندگان خواسته‌های برخی طیف‌های خاص را ارجح می‌دانند. این نوع طرح‌ها نشان‌دهنده وجود ضعف‌های اساسی در مجلس و نمایندگانی است كه از دل ردصلاحیت‌های گسترده، خود را به بهارستان رسانده‌اند. این در حالی است كه در این عصر و زمانه، سایر پارلمان‌ها در كشورهای مختلف به دنبال راهكارهایی هستند كه بیشترین خدمات را در حوزه‌های مختلف اقتصادی، ارتباطی، اجتماعی و... به مردم ارایه كنند، اما مجلس ایران طرح‌هایی را در دستور كار قرار می‌دهد كه به جز یك جماعت محدود، طرفدار دیگری ندارد. قرن‌ها قبل، مولای متقیان امام علی(ع) در فرازی جاودان، خطاب به فرزندان انسان، هشدار می‌دهند كه «باید فرزندان زمانه خویش باشید.» عبارتی كه تا ابد بر بلندای تاریخ، می‌درخشد و راه را برای دوستداران خرد نمایان می‌كند، البته اگر بیندیشند  ...

منبع: اعتماد