دلایل کاهش ارزش پول ملی از نگاه یک اقتصاددان

دنیای قلم -یک اقتصاددان با بیان اینکه مهم‌ترین علت کاهش ارزش پول ملی از نظر فنی در تفاضل رشد نقدینگی با رشد اقتصادی است، گفت: کاهش درآمدهای ارزی و ریالی دولت در سه سال اخیر از یک طرف و هزینه‌های دولت در حمایت از طبقات محروم نیز از طرف دیگر دست به دست هم داده و نرخ تورم را به بالاترین حد ممکن رسانده است.

افزایش نقدینگی و رشد پایین اقتصاد

سعید لیلاز درمورد موضوع کاهش ارزش پول ملی؛ حاصل تحریم‌ها یا ناکارآمدی مدیریتی مهم‌ترین علت کاهش ارزش پول ملی را از نظر فنی در تفاضل رشد نقدینگی با رشد اقتصادی دانست و  گفت: مسئله اصلی در اقتصاد ایران افزایش نقدینگی و رشد پایین اقتصادی است. 

وی کسری بودجه دولت و فساد در شبکه بانکی (ناترازی منابع بانکی) را به عنوان دو عامل رشد نقدینگی عنوان کرد و افزود: کاهش درآمدهای ارزی و ریالی دولت در سه سال اخیر از یک طرف و هزینه‌های دولت در حمایت از طبقات محروم نیز از طرف دیگر دست به دست هم داده و نرخ تورم را به بالاترین حد ممکن رسانده است.

نقش تحریم ها

این مدرس دانشگاه که در یک برنامه رادیویی سخن می گفت،  نقش تحریم‌ها را نیز در کاهش رشد اقتصادی، کاهش ارزش پول ملی و افزایش تورم بسیار پررنگ دانست و گفت: نرخ تورم در سال‌های ۹۵ و ۹۶ تک رقمی بود اما از سال ۹۷ به بعد به دلیل کاهش شدید درآمدهای ارزی دولت ناشی از تحریم‌ها تورم افزایش یافت.

لیلاز خاطرنشان کرد: اقتصاد ایران قبل از شروع تحریم‌ها و کرونا از یک ناترازی وحشتناک مزمن تاریخی در حوزه تورم رنج می‌برد بطوریکه نرخ تورم از اوایل دهه ۵۰ تاکنون به جز دو سه سال، همیشه دو رقمی بوده که این هم ناشی از بار مالی تکفل دولت‌ها و استقراض از بانک مرکزی بوده است.

این اقتصاددان ناکارآمدی مدیریتی را نیز در این قضیه دخیل دانست و گفت: البته این ناکارآمدی را نمی‌توان فقط محصور در دولت دانست، چون وقتی قوه مقننه دائماً وظایف سنگینی را بر دوش دولت می‌گذارد بازتاب آن هم در حوزه نقدینگی نمایان می‌شود.

وی که اعتقاد چندانی هم به استقلال بانک مرکزی ندارد به دلایل آن اشاره و اظهارکرد: طبق قانون اساسی، تنها حوزه‌ای که دولت می‌تواند در آن دخالت کند اقتصاد است و اگر بانک مرکزی هم مستقل باشد عملاً نمی‌توان کاری انجام داد و دولت، دیگر کنترلی بر اقتصاد نخواهد داشت.

ارزش پول ملی و نرخ ارز مهم‌ترین مسائل اقتصادی 

همچنین، ارسلان ظاهری، کارشناس اقتصاد راهبردی بحث ارزش پولی ملی و نرخ ارز را از مهم ترین مسائل اقتصاد ایران خواند و گفت: موضوع ارز همچون جراحی مغز و اعصاب یک موضوع کاملاً تخصصی بوده و نسخه پیچی برای آن نیز نیازمند تخصص ویژه است. از سال ۱۹۷۱ به بعد که نظام ارزی دنیا از حالت ثابت به شناور تغییر کرد کشورهای پیشرفته هم تعیین نرخ ارز را به بازار عمیق رقابتی که توان کشف نرخ داشته باشد سپردند.

کارشناس اقتصاد راهبردی حفظ ارزش پولی ملی را نیازمند اقتدار بانک مرکزی دانست و بیان کرد: علت رشد نقدینگی، کسری بودجه دولت نیست بلکه این بانک‌های خصوصی هستند که نقش اصلی را در رشد پایه پولی ایفا می کنند.

ظاهری در پاسخ به این سوال که اگر تحریم‌ها برداشته شوند ارزش پول ملی افزایش خواهد یافت یا خیر گفت: طراح تحریم‌ها علیه ایران به دنبال هوشمند کردن تحریم‌ها بود و الان هم اقتصاد ما حالت شرطی پیدا کرده است و مهم ترین مانع تولید نیز مه آلود بودن مسیر اقتصاد و رویکرد وابستگی به مذاکرات است.

این کارشناس اقتصاد راهبردی خاطرنشان کرد: محاسبات نشان می‌دهد که صادرکنندگان غیرنفتی فقط در سال ۱۳۹۸، حدود ۲۱۰ هزار میلیارد از محل جهش نرخ ارز، رانت ریالی بردند که این رقم در قالب تورم از جیب مردم رفته است.

منبع: ایسنا