دنیای قلم -مهار یکه‌تازی مطلق کنکور در تعیین‌تکلیف بی‌چون‌وچرای سرنوشت داوطلبان ورود به دانشگاه، بار دیگر طی ماه‌های اخیر با ورود شورای‌عالی انقلاب فرهنگی به مسئله ایجاد تغییرات اساسی در نظام سنجش و پذیرش دانشجو کلید خورد. البته اجرایی نشدن قوانینی که در 2 دهه گذشته درباره حذف کنکور به تصویب رسیده بود و همچنین برخوردهای شعاری با این موضوع، بیم‌هایی ایجاد کرده بود که شاید دود سفیدی که از دبیرخانه شورای‌عالی انقلاب فرهنگی درباره ساماندهی نظام سنجش و پذیرش دانشجو بلند شده است هم مانند همان قوانین و مصوبات اجرانشده قبلی، شکل شعاری و ظاهری به‌خود بگیرند. اما روز سه‌شنبه اول تیر‌ماه 1400در هشتصد و چهل و دومین جلسه شورای‌عالی انقلاب فرهنگی به ریاست حسن روحانی رئیس‌جمهوری، تصمیماتی درباره جراحی نظام سنجش و پذیرش دانشجو در ایران گرفته شد که می‌توان گفت از مهم‌ترین تصمیمات ۵۲ سال گذشته در زمینه کنکور بوده است. 5تصمیم جدید شورای‌عالی انقلاب فرهنگی در زمینه سیاست‌ها و ضوابط ساماندهی سنجش و پذیرش دانشجو که به تصویب نهایی نیز رسیده است علاوه بر کمرنگ کردن نقش یک آزمون چندساعته در تعیین سرنوشت و مسیر زندگی دانش‌آموزان متقاضی ورود به آموزش عالی، تأثیر عملکرد و تلاش‌های دانش‌آموزان در دوران مدرسه را به معیاری کلیدی برای ورود به دانشگاه تبدیل کرده و در عین حال نوعی استقلال و اختیار برای دانشگاه‌ها در زمینه تعیین شرایطی برای پذیرش دانشجو فراهم آورده است.
طرح ساماندهی نظام سنجش و پذیرش کنکور در مقطع کارشناسی در مجموع دارای 13ماده است که با تصویب 6 ماده اصلی آن، پروژه رنگ باختن کنکور چند قبضه شده و دیگر راهی برای برگشت ندارد. براساس این مصوبات که قرار است از سال 1402اجرایی شود و براساس اعلام دبیر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی به‌طور قطعی در کنکورهای ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ اعمال نخواهند شد، سهم سوابق تحصیلی دانش‌آموزان در نظام سنجش و پذیرش دانشجو به 60درصد می‌رسد و سهم کنکور 40درصد خواهد بود. علیرضا منادی‌سفیدان، رئیس کمیسیون آموزش مجلس و عضو شورای‌عالی انقلاب فرهنگی در این‌باره به همشهری گفت: «از سهم 60درصدی که به سوابق تحصیلی دانش‌آموزان اختصاص داده شده است، معدل پایه یازدهم به اندازه 20درصد و معدل پایه دوازدهم به میزان 40درصد تأثیر خواهد داشت.»
وی افزود: «براساس مصوبه شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، سنجشی که در کنکور انجام می‌شود فقط مربوط به دروس تخصصی خواهد بود و در بخش سوابق تحصیلی نیز دروس عمومی مورد ارزیابی و سنجش قرار خواهد گرفت.» محسن حاجی‌میرزایی، وزیر آموزش‌وپرورش نیز در صفحه شخصی خود در توییتر نوشت: «با تصمیم شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، تأثیر سوابق تحصیلی در پذیرش دانشگاه به 60درصد ارتقا یافت. نتایج امتحان پایه دوازدهم سهم عمده‌ای در قبولی در رشته‌های پرمتقاضی خواهد داشت. یعنی اهمیت یافتن اهداف دوره‌های تحصیلی و کاستن از تأثیرات آسیب‌زای کنکور بر نظام آموزشی تربیتی.» سعیدرضا عاملی، دبیر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی نیز در این‌باره می‌گوید: «با تأثیر ۶۰ درصد سوابق تحصیلی و ۴۰ درصد آزمون کنکور، علاوه بر اضطراب‌زدایی از داوطلبان کنکور به‌خصوص در رشته‌های پرمتقاضی، فرصتی فراهم می‌شود تا عمق یادگیری دانش‌آموزان سنجش شود. واقعیت این است که دانش‌آموز ۱۲ سال تحصیل می‌کند و این ۱۲ سال تحصیل باید در موفقیت او برای ورود به دانشگاه بروز داشته باشد.»
هر چند افزایش سهم سوابق تحصیلی در نظام سنجش و پذیرش دانشجو به تصویب شورای‌عالی انقلاب فرهنگی رسیده اما با انتقادهایی نیز از سوی برخی اعضای این شورا همراه بوده است؛ به‌طوری که حسینعلی شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در جلسه اخیر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، انتقادهایی با این مضمون مطرح کرده که با افزایش سهم سوابق تحصیلی در پذیرش دانشجو، نوعی بی‌عدالتی آموزشی در حق دانش‌آموزانی که در مناطق محروم با امکانات کم تحصیل می‌کنند در مقایسه با دانش‌آموزانی که در شهرها و مناطق با امکانات بیشتر به مدرسه می‌روند و می‌توانند معلم خصوصی بگیرند، ایجاد می‌شود.
این عضو شورای‌عالی انقلاب فرهنگی در گفت‌وگو با همشهری تصریح کرد: «در پی تذکر درباره این بی‌عدالتی، مقرر شد تا این بی‌عدالتی از طریق امتیازاتی که در سهمیه‌ها برای دانش‌آموزان مناطق محروم لحاظ می‌کنند، به نوعی جبران شود.» موضوع دیگری که برخی منتقدان افزایش سهم سوابق تحصیلی در پذیرش دانشجو عنوان می‌کنند، رقم خوردن بی‌عدالتی آموزشی بین دانش‌آموزانی است که در مدارس غیرانتفاعی و دولتی تحصیل می‌کنند. علیرضا منادی سفیدان، رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس و عضو حقوقی شورای‌عالی انقلاب فرهنگی در این‌باره به همشهری می‌گوید: «آنچه که در سوابق تحصیلی درنظر گرفته می‌شود، نمرات امتحانات نهایی و سراسری است بنابراین شائبه اینکه دانش‌آموزان مدارس غیرانتفاعی در برخی موارد مورد ارفاق قرار گیرند و به این خاطر از دانش‌آموزان مدارس دولتی جلو بزنند، اصلا امکان ندارد.» دبیر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی نیز در واکنش به انتقادها تصریح می‌کند: «مرکز سنجش آموزش‌وپرورش این امکان را فراهم کرده که در امتحانات نهایی دانش‌آموزان، سؤالات استاندارد شده در سراسر کشور مورد آزمون قرار بگیرد و امیدواریم که این روش شرایطی را فراهم کند که داوطلبان به‌صورت عادلانه‌تر به دانشگاه وارد شوند.»
اعضای شورای‌عالی انقلاب فرهنگی همچنین تصویب کرده‌اند که آزمون کنکور برای دروس تخصصی 2بار در سال برگزار شود و نتایج امتحانی که از لحاظ سوابق تحصیلی و اختصاصی کنکور سراسری گرفته می‌شود تا 2سال اعتبار داشته و دانش‌آموزان می‌توانند از نتایج آن تا 2 سال استفاده کنند. عاملی، دبیر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی درباره این مصوبه نیز می‌گوید: «اینکه کنکور 2 بار در سال برگزار شود، موجب برداشته شدن فشار و اضطراب از روی دانش‌آموزان شده و آنها دیگر از این بابت نگرانی ندارند که پس از شرکت در کنکور، تا سال دیگر فرصت دیگری نخواهند داشت.»
مصوبه دیگر شورای انقلاب فرهنگی ناظر بر اختیار دادن به دانشگاه‌ها در پذیرش نهایی دانشجو است؛ به این ترتیب که دانشگاه‌های کشور می‌توانند برای پذیرش دانشجو حدنصاب معدل درنظر بگیرند. دبیر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی درباره جزئیات این مصوبه هم گفت: «دانشگاه‌های کشور می‌توانند یک حد نصاب برای معدل بگذارند و براساس آن مشخص کنند که تا چه معدلی را پذیرش می‌کنند و اگر معدل داوطلب از میزان مشخصی پایین‌تر باشد، این اختیار به دانشگاه‌ها داده می‌شود که داوطلب را پذیرش نکنند.»
منادی سفیدان، رئیس کمیسیون آموزش مجلس در گفت‌وگو با همشهری در تشریح ماده‌های دیگر طرح ساماندهی سنجش و پذیرش دانشجو که هنوز به تصویب شورای‌عالی انقلاب فرهنگی نرسیده است، از تخصیص 30درصد ظرفیت پذیرش دانشجویان پزشکی از فارغ‌التحصیلان دوره لیسانس و همچنین بحث و بررسی ماده مربوط به سهمیه‌ها نام برد و گفت: «البته همه سهمیه‌ها حفظ می‌شوند منتها یک تغییراتی هم ممکن است ایجاد شود. حال باید دید این تغییرات به نفع سهمیه است یا به ضرر آن.» حسینعلی شهریاری، عضو کمیسیون بهداشت مجلس نیز درباره پذیرش دانشجوی پزشکی از لیسانس، تأکید کرد: «درصورتی موافق پذیرش دانشجوی پزشکی از لیسانس هستم که ظرفیت فعلی پذیرش دانشجوی پزشکی از دیپلم حفظ شود.»
منبع: همشهری