دنیای قلم -در میان «حضور افتخاری» دوج‌کوین در تلویزیون آمریکا و رشد روزافزون پذیرش بیت‌کوین در وال‌استریت، رمزارزها بیش از هر زمان دیگری در گذشته، مشتری پیدا کرده‌اند. حتماً این قیمت‌های سربه‌فلک‌کشیده برای تازه‌واردها وسوسه‌انگیز است؛ اما پیش از گام‌نهادن در این وادی باید به مخاطرات آن هم آگاه بود.
اگر تازه توجهتان به رمزارز جلب شده و احیاناً تصمیم به سرمایه‌گذاری دارید، پیش از خرید باید این ۱۰ نکته را بدانید؛ حتی اگر از قدیمی‌های این بازارید شاید کسی را بشناسید که در این زمینه کنجکاو است؛ چون جایی شنیده قیمت برخی «کوین»ها صعودی است و با خرید و فروش آن می‌شود بسرعت پولدار شد!
رمزارز نسبت به اغلب سرمایه‌گذاری‌های دیگر خطر بیشتری دارد. در این بازار هیچ‌چیز غیر از نوسان، تضمین‌شده نیست و نکته‌ی دیگر اینکه در اغلب موارد قانون‌گذاری بخصوصی برای آن نشده است و شرکت بیمه‌ی سپرده‌گذاری دولتی در کار نیست. قیمت رمزارزها دقیقه به دقیقه بطور طوفانی بالا و پایین می‌رود. در حالی که بازار در حال حاضر دوران درخشان «گاوی» (وضعیت صعودی) را پشت سر می‌گذارد، پیش‌تر اصلاح‌های طولانی‌مدت و دردناکی را تجربه کرده و تقریباً با اطمینان می‌شود گفت که باز هم تجربه خواهد کرد. خطر، درجات مختلفی دارد. بیت‌کوین، رمزارز اصلی، بیش از یک دهه است که هست و مشخصاً احتمال ازبین‌رفتنش کمتر از اغلب کوین‌ها است اما حتی بیت‌کوین هم بی‌خطر نیست. بنابراین با مایملک یا پس‌انداز عمر خود روی هیچ کوینی قمار نکنید.
پیش از آنکه مقدار مشخصی از پول خود را در ارزهای دیجیتال سرمایه‌گذاری کنید، باید ساعت‌ها صرف تحقیق درباره‌ی این فناوری کنید تا ارزش پیشنهادی و خطرات آن را درک کنید («یک نفر پیدا می‌شود که آن را به قیمتی بالاتر از شما بخرد» ارزش پیشنهادی نیست). هر چیز مرتبط با این موضوع که می‌توانید پیدا کنید، بخوانید (بخش یادگیری وبسایت «کوین‌دسک» برای شروع جای خوبی است و بخش تحقیقات هم می‌تواند قدم بعدی باشد)؛ در انجمن‌های مجازی رخنه کنید و محتواهای آنلاین را ببینید و بشنوید. از کتابخانه کتاب بگیرید اما نه فقط کتاب‌هایی درباره‌ی ارزهای دیجیتال بلکه کتاب‌هایی در زمینه‌های مرتبط با رمزنگاری، نظریه‌های بازی و اقتصاد. کوین‌دسک و حتی سایت‌های رقیب آن را مطالعه کنید. پیوسته پرس‌وجو کنید. اگر چیزی که می‌شنوید را درک نمی‌کنید ابایی نداشته باشید که از کسی درباره‌ی آن سؤال کنید. اگر باز هم برایتان قابل فهم نیست فکر نکنید که مشکل از شماست؛ اکثر آدم‌ها فقط بلدند دری‌وری بگویند. آدم‌های صادق‌تر و صمیمی‌تر برای کمک وقت می‌گذارند اما حتی آن‌موقع هم مراقب کسانی که جنس خود را تبلیغ می‌کنند باشید! آنها به شما می‌گویند چیزی که خودشان دارند را بخرید تا قیمتش بالا برود. حتی اگر متقاعد شدید، دنبال آدم‌های شکاک بگردید (در این زمینه کمبودی وجود ندارد!) و استدلال آنها را هم در نظر داشته باشید. این حرف جان استوارت میل را به یاد داشته باشید: «آن‌کس که تنها جانب خودش از موضوع را می‌داند، چیز زیادی نمی‌داند». زمانی که فکر کردید بقدر کافی درباره‌ی چیزهایی که باید می‌دانستید تحقیق کرده‌اید، به این کار ادامه دهید چون احتمالاً هنوز کارتان تمام نشده است.
بیشتر بخوانید: هشدار یک اقتصاددان به دارندگان ارزهای دیجیتال
اگر تنها هدفتان از سرمایه‌گذاری در چیزی این است که از قافله عقب نمانید، تنها چیزی که در این راه از دست نخواهید داد، ازدست‌دادن همه‌چیزتان است! ترس ازدست‌دادن (FOMO) راه مطمئنی است برای نابودکردن تمام ثروتی که احتمالاً طی سالیان سال اندوخته‌اید. این واکنشی نسنجیده به چیزی است که ابتدا باید درباره‌اش تحقیق کرد. دادوستد از سر شکم، بزودی شما را به شکم‌درد رهنمون خواهد کرد! چیزی که می‌خرید را بشناسید؛ واقعاً بشناسید. رفتن به یک اپلیکیشن دادوستد و دیدن اینکه یک ارز در ۲۴ ساعت گذشته ۳۰ درصد یا بیشتر رشد کرده، تحقیق محسوب نمی‌شود. ممکن است شما آن بدشانسی باشید که ناچار است یک رمزارز را در حال سقوط قیمت بفروشد. هر کوینی «پامپر»هایی (کسانی که برای افزایش قیمت تلاش می‌کنند) دارد؛ حتی بیت‌کوین. تسلیم فشار همتایان خود نشوید. اینجا دبیرستان نیست. برای خودتان فکر کنید و موضوع را از نظر ارزندگی آن برای سرمایه‌گذاری ارزیابی کنید. تحقیق کنید و سپس دوباره تحقیق کنید.
درست مثل وال‌استریت، کنگره‌ی ایالات متحده یا انجمن وکلای آمریکا، دنیای رمزارزها پر از شارلاتان است. بیش از حد لازم هستند کسانی که وعده می‌دهند پروژه‌ی آنها همانی است که بیت‌کوین را به زیر خواهد کشید. اما آیا اینطور است؟ تنها یک راه برای فهمیدنش وجود دارد: تحقیق. حواستان به خریدنتان باشد و در عین حال وام‌گرفتنتان را هم بپایید. برخی صرافی‌های رمزارزها، بالای ۱۰۰ برابر «اهرم» ارائه می‌کنند؛ یعنی شما می‌توانید تا ۹۹ برابر هزینه‌ی یک سرمایه‌گذاری را وام بگیرید. اگر ارزش یک کوین صعودی شود این کار می‌تواند سود شما را سرشار کند اما اگر راه دیگری برود بسرعت محو می‌شوید.
کلاهبرداران در این بازار فراوان یافت می‌شوند. در ماه‌های گذشته برخی اهالی توییتر از حضور ایلان ماسک در یک برنامه‌ی تلویزیونی پربیننده سوءاستفاده کردند تا رمزارزهای مختلف به ارزش حدود ۱۰۰ هزار دلار را با گلریزان تقلبی از مردم کلاهبرداری کنند. جاعلانِ حسابِ توییتری آن برنامه‌ی تلویزیونی، از قربانیان خود خواسته بودند تا مقادیر اندکی رمزارز برای تأیید آدرسشان به آنها ارسال کنند و اگر این کار را بکنند ده‌برابرش را پس می‌گیرند! این موقعیت که برای واقعی‌بودن زیادی خوب به نظر می‌رسد، یک علامت هشدار است.
صرف اینکه یک رمزارز در حدود یک دلار دادوستند می‌شود، بمعنی این نیست که ارزان‌تر از بیت‌کوین است؛ همه‌ی کوین‌ها برابر خلق نشده‌اند. واقعیت این است که هزاران رمزارز وجود دارد که برخی در پی تقلید از بیت‌کوینند و برخی تلاش می‌کنند مسئله‌ای را حل کنند. سطح پشتیبانی توسعه‌دهندگان و غیرمتمرکز بودن همه‌ی آنها با هم متفاوت است. تعیین قیمت یک کوین بمعنای این است که بپرسیم از آن کوین چندتا و چرا خلق شده است؛ کاربرد مفروض آن چیست؟ چه‌کسی روی آن کار می‌کند؟ جامعه‌ی توسعه‌دهندگان آن چه اندازه است؟ مرتب به‌روزرسانی می‌شود؟ مخزن آن در سایت «گیت‌هاب» - سایتی که به‌روزرسانی‌های نرم‌افزارهای منبع‌باز معمولاً در آن قرار داده می‌شود - چقدر فعال است؟ کدهای نوشته‌شده برای یک پلتفرم ارز دیجیتال هم مثل یک ساختمان نیاز به نگهداری دارد و بی‌توجهی می‌تواند به سازه آسیب بزند. نکته‌ی بسیار مهم: مدل امنیتی آن کوین چیست؟ «اثباتِ کار(PoW)»، «اثباتِ سهم (PoS)» یا چیزی دیگر؟ اگر اولی است، «هش‌رِیت» آن در مقایسه با سایر کوین‌های «اثبات کار» چگونه است؟ اگر معنای این اصطلاحات را نمی‌دانید، آماده‌ی سرمایه‌گذاری نیستید.
رمزارز هم مثل دارایی‌هایی نظیر پول نقد یا طلا و جواهر است؛ یعنی فرض می‌شود که دارنده‌ی آن، مالک و محق آن است. زمانی که دزدیده یا گم شود، از دست رفته است. بخاطر همین است که کاربران قدیمی‌تر توصیه می‌کنند کلید رمزنگاری‌شده‌ی کیف پول ارزهای دیجیتالتان را در اختیار هیچ شخص ثالثی، مانند یک صرافی، قرار ندهید؛ چون بیشتر این مؤسسات در بسیاری از نقاط دنیا زیر نظارت قانون نیستند و ممکن است مورد هک یا اختلاس قرار بگیرند. پلتفرم‌های مالی غیرمتمرکز (دیفایDiFi-) در ۱۰ ماه گذشته بارها طعمه‌ی سوءاستفاده‌های عظیمی شده‌اند و پلتفرم‌های متمرکزی مثل «بایننس» هم از این اوضاع سهم مناسبی برده‌اند. به هر روی، محافظت خودتان از کلیدهایتان، روی یک دستگاه سخت‌افزاری یا حتی تکه‌کاغذی که رشته‌ای از اعداد و حروف روی آن نوشته شده، می‌تواند کار اعصاب‌خردکنی باشد که براحتی بر هم بریزد. بخاطر همین است که برخی ترجیح می‌دهند از متولیان شخص ثالث استفاده کنند. اینجا همه‌چیز را باید سبک‌سنگین کرد؛ آیا از خودتان مطمئنید که آن تکه‌کاغذی که رمز کیف پولتان را روی آن نوشتید یا گذرواژه‌ی کلیدی برای دسترسی به رمزارزهایتان را گم نمی‌کنید؟ اگر نه، ناچارید به کس دیگری برای نگهداری از رمزارزهای خود اعتماد کنید و تاریخ دلایل کافی برای پرهیز از این کار به شما خواهد داد. (برای کاهش خطرات، چیزی به نام کیف پول چندامضایی هم وجود دارد؛ می‌توان آن را طوری تنظیم کرد که برای خارج‌کردن سرمایه از کیف پول، مثلاً باب و آلیس هر دو باید از یک معامله خارج شوند، یا یکی از آنها بتوانند این کار را بکند، یا سه نفر از جمع باب و کرول و تد و آلیس و الخ؛ ولی خب کمی پیچیده است). گذشته از مسئله‌ی سوءاستفاده، صرافی‌ها ممکن است هر زمان، به هر دلیل - از بدهی گرفته تا مشکلات حقوقی - امکان برداشت سرمایه از حساب را برای شما مسدود کنند. حتی فراتر از آن، برخی صرافی‌ها زیرساخت لازم برای فعال‌ماندن در تمام اوقات را ندارند - مثلاً صرافی کوین‌بیس و رابین‌هود - و در نتیجه هنگام نوسانات بازار اغلب درست کار نمی‌کنند. اگر از کیف پول شخصی استفاده نمی‌کنید، تضمینی وجود ندارد که بر کوین‌های خود کنترل داشته باشید. چنانکه گفته شد دلایل مختلفی هست که ممکن است بخواهید از صرافی استفاده کنید؛ در این صورت حتماً باید قرارداد کاربری را بررسی کنید و مطمئن شوید که در برابر احتمالات مختلف محافظت می‌شوید.
لازم نیست تمام یک کوین را بخرید. مثلاً بیت‌کوین تا هشت عدد اعشار قابل تقسیم است. اگر کنجکاوید که بدانید قضیه‌ی بیت‌کوین از چه قرار است، می‌توانید به اندازه‌ی ۱۰ دلار از آن بخرید و با همان سرگرم باشید. همانطور که مارک کیوبان میلیونر معروف اخیراً در تلویزیون درباره‌ی خرید مقدار اندکی دوج‌کوین گفت «این از خرید یک بلیت لاتاری خیلی باحال‌تر است». البته متأسفانه او بدون اینکه درباره‌ی مالیات حرفی بزند مردم را ترغیب کرد که از دوج‌کوین در معاملاتشان استفاده کنند.
این قضیه بخصوص در ایالات متحده مهم است؛ به چند دلیل: اولاً اداره‌ی درآمدهای داخلی برای محاسبه‌ی مالیات، مایملک دیجیتال را مد نظر قرار می‌دهد، نه ارزها را. در نتیجه اگر کوینی را به قمیت یک دلار بخرید و ارزش آن دو برابر شود و شما سود حاصل از آن را برای خرید یک بسته آدامس بادکنکی خرج کنید، باید میزان سود خود را گزارش کنید و مالیاتش را بپردازید. علی‌رغم تلاش‌های صنعت رمزنگاری برای لابی‌کردن، هیچ معافیت مالیاتی‌ای در کار نیست. همچنین صرافی‌های متمرکز معمولاً اطلاعات حساب کاربری ما را برای اداره‌ی درآمدهای داخلی ارسال می‌کنند. البته رمزارز به اندازه‌ی بورس یا بانک قانون‌مند نیست. به هر روی، دولت فدرال با کسری عظیمی روبه‌روست و برای اینکه مأمورانی با عینک خلبانی آینه‌ای بفرستد سراغتان که از دادوستد رمزارزها سؤال‌جوابتان کنند، تردید نخواهد کرد!
بروید بیرون کمی هوای تازه بخورید، نرمش کنید و آفتاب بگیرید. با خانواده وقت بگذرانید. می‌توانید همه‌ی این کارها را بکنید «و» در رمز ارزها هم سرمایه‌گذاری کنید! بازارها روز به روز، ساعت به ساعت و دقیقه به دقیقه نوسان دارند اما هر رمزارزی یک قیمت کوفتی دارد. این یک شرط‌بندی بلندمدت است. اگر ترشح دوپامین دوست دارید بروید فیلم اکشن ببینید. بهترین راه برای سرمایه‌گذاری بدون دغدغه چیست؟ استفاده از راهبرد میانگین قیمت دلاری (DCA). از هر رمزارزی که دوست دارید مقدار مشخصی به دلار و در فواصل زمانی منظم (روزانه، هفتگی، ماهانه، سالانه؛ انتخاب با شماست) خرید کنید؛ بگذارید کنار و نگاهش نکنید. اگر دید بلندمدت دارید با استفاده از راهبرد میانگین قیمت، در نوسانات کوتاه‌مدت تحت فشار قرار نمی‌گیرید که بفروشید یا بیشتر بخرید.
منبع: ایسنا