دنیای قلم -عذرا فراهانی_ در عصرجدید که عصر اطلاعات نامیده می‌شود، مفهوم سواد، بسیار گستره تر از خواندن و نوشتن شده و اگر کسی نحوه دسترسی سریع و استفاده صحیح از تمامی انواع رسانه‌ها را نداشته باشد بی‌سواد تلقی می‌شود. تا پیش از این سواد محدود به توانایی خواندن و نوشتن می‌شد، اما اکنون سواد خواندن و نوشتن در کنار سواد ارتباطی، سواد عاطفی، سواد رایانه‌‌ای، سواد مالی و البته سواد رسانه‌ای شش معیار امروزی یونسکو برای باسواد تلقی‌شدن در عصر حاضر به شمار می رود. سواد رسانه‌ای مهارتی است که با یادگیری آن می‌توان انواع رسانه‌ها و تولیدات رسانه‌ای را درک، تفسیر و تحلیل کرد. هر رسانه مجموعه‌ای از نشانه‌های خاص خود را دارد که شناخت این نشانه‌ها در با سواد‌شدن ما نقش مهمی را ایفا می‌کند. سواد رسانه‌ای اختصاص به یک قشر خاص مثل افراد تحصیل‌کـرده ندارد و می‌تواند همه افـراد جامعـه را از کودکـان تـا افراد کهنـسالان را در بـربگیرد. امروزه کشورهایی مثل کانادا و ژاپـن کـه سـردمدار سواد رسانه‌ای هستند، موضـوع سـواد رسـانه ای را جـزو عنـاوین درسـی در مدارس قرار داده اند، در حـالی کـه در ایـران حتـی اغلـب دانشجویان رشته ارتباطات با این مقوله آشنایی چندانی ندارنـد. سواد رسانه تنها منحصر به تولیدکنندگان محتوا نیست، باید مصرف‌کنندگان فضای مجازی و رسانه‌ای نیز از مهارت‌های لازم برای تشخیص محتوای خوب و مناسب بهره‌مند شوند و اگر فاقد این قدرت باشند در زمره افراد کم سواد یا بی‌سواد قرار دارند. فقدان سواد رسانه ایی و خطرهایی که مخاطب را تهدید می‌کند جولان دکترهای قلابی در شبکه‌های مجازی به‌خصوص در اینستاگرام حیرت انگیزاست. وقتی وارد فضای اینستاگرام می‌شویم سیل عظیمی از این اشخاص و تبلیغات پرطمطراغ آنها این سوال را به ذهن متبادر می‌سازد که ما این همه کارشناس اقتصادی، کارشناس فنی، متخصص، روانشناس، دکتر و پزشک در زمینه طب سنتی داشتیم و خودمان بی خبر بودیم.
از سویی دیگر مراکز کاریابی کلاهبردار یا سودجو، با جملات وسوسه انگیز موجب گمراهی و فریب بسیاری از مخاطبان خصوصا مخاطبان جوان و عمدتا بیکار می‌شوند. این افراد یا گروه‌ها با استفاده از روش های تحریک و توهم زایی، در تبلیغات خود ، حرفهای تکراری؛ چون رئیس خود باشید، ماهانه میلیون‌ها تومان از کار در منزل بدست آورید و... تلاش دارند به گونه ای خود را معرفی کنند که فرد بیکار، با این تبلیغات یا شنیدن توصیفات آنها از فعالیت شان، فکر کند می‌تواند بودن داشتن مهارت یا دانش خاصی، راه صد ساله را چند ماهه و چند هفته ای طی کند. اما متاسفانه این مخاطبان هستند که در دائم این افراد گرفتار می شوند.
سالانه بیش از یک میلیون نفر مورد سو استفاده یا کلاهبرداری قرار می گیرند. سال گذشته دکتر محمد حاتمی، رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور در مصاحبه ایی اعلام کرد حدود ۱۲ هزار صفحه (پیج) در فضای مجازی، در حوزه روانشناسی و مشاوره فعالیت می‌کنند که از این تعداد، ۴ هزار صفحه روانشناس واقعی نیستند؛ یعنی نه تحصیلات مرتبط دارند و نه مجوز دارند و خود را روانشناس جا زده‌اند.
کافی است تا سری به سایت خبری پلیس فتا بزنیم تا ببینم این فضا بیشتر جایگاهی برای جولان متخصصان قلابی است تا متخصصان واقعی. • صراف مجازی کلاهبردار واقعی از آب درآمد • عودت 18 میلیون تومان به حساب شاکی • دستگیری بزرگترین کلاهبردار250 میلیاردریالی ارز دیجیتال کشور • دستگیری کلاهبردار رسیدساز جعلی • کلاهبرداری7 میلیاردی به بهانه سرمایه گذاری در ارز دیجیتال • افزایش کلاهبرداری اینترنتی از طریق سوء استفاده از سایت های واسط • عامل هتک حیثیت شاکیه در شبکه اجتماعی اینستاگرام شناسایی و دستگیر شد • برقراری دوستی پنهانی بدون اطلاع خانواده همچنان قربانی می گیرد • کلاهبرداری با درج آگهی در سایت دیوار • لینک جعلی سهام عدالت و برداشت‌های دردسرساز • کلاهبرداری اینترنتی با پوشش بوتیک اینستاگرامی • کلاهبرداری با روش اد بزن پول بگیر • انهدام شبکه فساد و ترویج دهندگان بی بندوباری در فضای مجازی • بازداشت برادران دیجیتالی در پایتخت • کلاهبرداری با ترفند درج آگهی جعلی در سایت دیوار • عامل تهیه و انتشار کلیپ حیوان آزاری در فضای مجازی دستگیر شد • مشارکت با کلاهبرداران، ناخواسته اما کاملاً مقصر • کلاهبرداری با شگرد دعانویسی و رمالی در فضای مجازی • حضور وزیر امنیت عمومی کشور ویتنام در پلیس فتا • دستگیری کلاهبردار رادیویی توسط پلیس فتا مازندران این روزها با توجه به افزایش استفاده از فضای مجازی دائم با این پیام‌های پلیس فتا مواجه هستیم؛ با توجه به گسترش کسب‌وکارهای اینترنتی و لزوم انجام تبلیغات در فضای مجازی به‌منظور جلب مشتری، فروشندگان کسب‌وکارهای مجازی باید مراقب کلاهبرداران و شیادان سایبری باشند. در حال حاضر شیوه سبک زندگی متاثر از فضای مجازی در بین نسل جوان تغییر یافته و با گسترش فناوری‌های نوین و استفاده نادرست از این فناوری‌ها، تربیت و آموزش از دست خانواده‌ها خارج شده و بدست فضای وب افتاده است. برای تغییر این وضعیت تقویت سواد رسانه ایی امری واجب و ضروری است.