دنیای قلم - محمد بلوچ‌زهی: بی‌گمان پیامدهای سیل اخیرِ بلوچستان با فروكش كردن سطح روان‌آب‌ها، رفع آبگرفتی منازل سیل‌زدگان، بازگشایی راه‌های مواصلاتی و مسیرهای مسدود شده، اسكان اضطراری، رفع نیازهای موقت و مایحتاج ضروری حادثه‌دیدگان كاهش نخواهد یافت بلكه در پساسیل نیز محیط و شرایط محیطی ناامن خواهد بود و مخاطره‌آمیز برای افراد سیل‌زده، خاصه برای كودكان و خردسالان. در مدیریت چند دهه اخیر سیل و مناطق سیل‌زده بلوچستان اكتفای بیش از پیش به اقدامات پیش‌پا افتاده و كوتاه‌مدتی چون موارد یاد شده بالا و تنزل سطح نیازهای اساسی و عمیق حادثه‌دیدگان راه را برای وقوع هر چه شدیدتر این رخداد طبیعی در آینده‌ای نزدیك بسیار هموار نموده و تبعات آن را مصیبت‌بار.
همواره رفع این‌چنین اقدامات ظاهری و سطحی پایانی بر كاهش آلام آسیب‌دیدگان و نرمالیزه نمودن زیست مناطق حادثه‌دیده تلقی شده كه همین نوع نگاه سبب گردیده تا به پساسیل و ناامن بودن شرایط محیطی زیستمندان به ویژه در اقلیم و جغرافیای متلاطم و پرمخاطره بلوچستان توجهی شایسته نشود و تمركزی بایسته.
یكی از مهم‌ترین مخاطرات پساسیل در بلوچستان كه همواره ضربات بسیار مهلكی به زیست بومیان مناطق مختلف و جغرافیای پرتلاطم این سامان وارده ساخته آبگیری بركه‌ها و گودال‌های فصلی یا به عبارتی محلی‌تر آن احیای «هوتك»هایی است كه طی سال‌های اخیر به قتلگاه‌هایی مخوف برای كودكان معصوم بلوچستان بدل گردیده‌اند و متاسفانه عدم توجه ریشه‌ای و تأمل در چیستی و چرایی وقوع مرگ‌های سریالی كودكان در «هوتك»ها سبب گشته تا این رخداد تراژدیك طی سال‌های اخیر روندی روبه رشد به خود بگیرد. همچنین وقوع چنین مرگ‌های سریالی تا جایی پیش رفته كه اكنون روالی معمول و عادی به خود گرفته و نیز دیگر برای هر سه ضلع مثلث بازدارنده این حوادث یعنی خانواده‌های قربانیان، مسوولان و متولیان امر و همین‌طور جامعه و كنشگران پذیرفته شده است و قابل هضم و حال دیگر مرگ یك «كودك» در «هوتك» دغدغه هیچ گروه و طیفی نیست و این‌گونه حوادث تلخ و ناگوار همواره در لابه‌لای رخدادهای مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و غیره گم خواهد ماند و نهان! به هر روی تجربه نشان داده است كه در سال‌های پربارش بلوچستان تجمع آب‌های سطحی و طغیان رودخانه‌ها منجر به احیای هوتك‌ها و شكل‌گیری حوضچه‌ها و بركه‌های طبیعی در بستر رودخانه‌ها خواهد شد و در پی آن آمار مرگ و میر كودكان و نوجوانان بلوچ با افزایش دمای هوا بالاتر خواهد رفت با این توضیح كه پس از روبه گرمی گراییدن هوا نیاز این كودكان به آب بیشتر شده و همین امر سبب تشدید مرگ‌های سریالی ناشی از غرق شدن «كودكان» در «هوتك»ها خواهد گردید. باید توجه داشت كه هر ساله همزمان با فرا رسیدن فصل فراغت از تحصیل علی‌الخصوص اكنون با
پیش رو بودن تعطیلات نوروزی چنین مكان‌های پرآبی به محلی بدل خواهد گشت برای بازی و سرگرمی سرخوشانه كودكان و نوجوانان بلوچ و آغازی دوباره برای افزایش مرگ و میرهای ناشی از غرق شدن «كودك»ها در «هوتك»ها. برای بررسی ریشه‌ای چنین رخداد تراژدیك، شوم و ویرانگری در بلوچستان لازم نیست به جای دوری رفت و گره كوری را گشود و بر نقاط مبهم و تاریك حادثه نوری تاباند .همین كه رونق چنین مكان‌هایی در فصولی از سال كه كودكان از درس و مدرسه فراغت پیدا خواهند نمود خود گویای این است كه نبود نه كمبودِ فضاهای تفریحی و سرگرمی برای كودكان در روستاها و حتی شهرهای مختلف بلوچستان سبب گشته تا آنان نیازهای پرنمودن اوقات فراغت خویش و خلأهای فرهنگی موجود در منطقه را با آبتنی در حوضچه‌ها و بركه‌های طبیعی پرآب و نیز گِل‌بازی در كنار «هوتك»ها مرتفع سازند. در سال‌های گذشته با افزایش شمار مرگ و میرهای ناشی از غرق شدن كودكان در هوتك‌ها و حوضچه‌ها و بركه‌های طبیعی بستر رودها برخی از موسسات خیریه برای كاهش چنین رخداد مرگ‌باری اقدام به فنس‌كشی برخی از هوتك‌ها در منطقه بزرگ دشتیاری نمودند كه بی‌تردید نه تنها این‌گونه اقدامات منجر به كاهش موارد مرگ و میر نخواهد شد بلكه با حصار طبیعت بر اكوسیستم موجود و حیات جاری طبیعی منطقه دست‌اندازی نموده و مداخله كه خود در آینده‌ای نزدیك به زایش چالش‌ها و ناهنجاری‌های تازه‌ای خواهد انجامید. از سوی دیگر زیستگاه طبیعی «گاندوها» یا همان تمساح‌های پوزه‌كوتاه بلوچستان كه بزرگ‌ترین و غول‌پیكرترین خزندگان ایران محسوب می‌شوند حوضچه‌ها و بركه‌های طبیعی در بستر رودهایی است كه سوای رفع نیازهای آبی مردمان منطقه از قبیل شرب، شست‌وشو و استحمام همواره این مكان‌ها به محلی برای بازی و تفریح و سرگرمی كودكان و نوجوانان بلوچستان تبدیل شده‌اند. حال این اشتراك منافع زیستمندان در بهره‌وری و استفاده مشاع از حوضچه‌ها و بركه‌های پرآب موجود در بستر رودخانه‌ها تعارضات و عارضه‌های بسیاری را برای ایشان ازجمله جمعیت میزبان «گاندو»ها به همراه داشته و در این میان به طور معمول كودكان و نوجوانان بیشترین قربانیان این منازعات زیستی بوده‌اند. مرگ، قطع عضو و ناقص‌سازی حوادثی بوده است كه تاكنون حین بازی و استحمام كودكان در بركه‌ها بر اثر حمله گاندوها به صورت مداوم اتفاق افتاده كه متاسفانه همچنان نیز ادامه دارد. حال در چنین وضعیت و موقعیتی كه تكلیف مسوولان و نهادهای متولی امر مشخص است و عملكرد و دستاوردهای ثمربخش‌شان نیز در این باره هویدا، اگر تمركز موسسات، خیریه‌ها، سازمان‌های مردم نهاد و نیز كسانی‌كه به عنوان فعال مدنی و اجتماعی برای كمك به مناطق سیل‌زده بلوچستان آستین بالا زده‌اند به جای توزیع فقر احداث مكان‌های كم‌هزینه تفریحی و سرگرمی از قبیل پارك‌های بازی، خانه‌های سرگرمی، دایر نمودن مراكز كوچك فرهنگی روستایی، احداث زمین‌های فوتبال و مجموعه‌های ورزشی كوچك، راه‌اندازی كتابخانه‌ها و مراكز خلاق استعدادیابی باشد بی‌تردید این‌گونه اقدامات آب سردی خواهد بود بر آتش جانسوز مرگ‌های سریالی كودكان و نوجوانان بلوچ در هوتك‌ها و بركه‌ها.