دنیای قلم -مائده کاشیان-انتشار سریال کمدی «دفتر یادداشت» از اواخر آبان‌ماه در نمایش خانگی، پس از آن اکران کمدی «ویلای ساحلی» از نیمه آذر روی پرده سینما و به تازگی نمایش فیلم «روشن» در سینماها، باعث شد رضا عطاران در سال 1402 همزمان در سینما و نمایش خانگی حضور داشته باشد و مورد توجه مخاطبان قرار بگیرد. این ستاره در هر سه اثر، نقش اصلی قصه را برعهده دارد، «روشن» و «دفتر یادداشت» جزو آثار موفق کارنامه عطاران هستند و «ویلای ساحلی» برخلاف انتظارات، اتفاق ویژه‌ای برای این ستاره رقم نزده است. به بهانه نمایش فیلم «روشن» همزمان با «دفتر یادداشت» و «ویلای ساحلی» سریال و فیلم کمدی رضا عطاران، موقعیت و بازی او را در این آثار و موفقیت آن‌ها را بررسی کردیم.
رضا عطاران جزو آن دسته از ستاره‌های کمدی است که موفق شده به واسطه بازی در فیلم‌هایی با مضمون اجتماعی و ایفای نقش‌های جدی، ابعاد متفاوتی از قابلیت‌های خود را در بازیگری به نمایش بگذارد. هرچند که وزن آثار کمدی در کارنامه عطاران سنگین‌تر است و مخاطبان نیز از فیلم و سریال‌های کمدی این بازیگر استقبال بهتری کرده‌اند اما او در فیلم‌های غیرکمدی نیز حضور موفقی داشته است. «قرنطینه»، «دهلیز»، «استراحت مطلق» و «آب نبات چوبی» از فیلم‌های جدی کارنامه رضا عطاران هستند. حضور این بازیگر در «دهلیز» تحسین‌برانگیز بود و بازی در «روشن» نیز سیمرغ بهترین بازیگر نقش اصلی مرد را برای او به ارمغان آورد. عطاران در فیلم «روشن» به کارگردانی روح‌ا... حجازی نقش مردی به همین نام را برعهده دارد. این کاراکتر علاقه فراوانی به سینما و بازیگری دارد اما نه تنها در زندگی حرفه‌ای و زندگی شخصی خود به موفقیتی دست پیدا نکرده بلکه شکست هم خورده است. او در سنین میان سالی با مشکلات مالی جدی مواجه است و خانه‌ای که در اطراف تهران پیش‌خرید کرده، برخلاف وعده‌ها آماده و تحویل داده نشده است. «روشن» در زندگی زناشویی نیز ناکام بوده و از همسرش جدا شده است. عطاران در این فیلم حضور بسیار متفاوتی دارد و بازی‌های قبلی خود را تداعی نمی‌کند. او احساسات کاراکترش مانند سرخوردگی، ناامیدی و فروپاشی درونی‌اش را بسیار باورپذیر نشان می‌دهد. این بازیگر در انتقال احساسات خود به تماشاگر موفق است و حس ترحم و دلسوزی مخاطب را برمی‌انگیزد. رضا عطاران در مواقعی که «روشن» با دختر و دوست صمیمی خود اوقات خوشی را می‌گذراند نیز سعی می‌کند از آن پوسته مرد ناامید و دل‌مرده کمی بیرون بیاید، اما برای نمایش این احساسات زودگذر، او اندازه را نگه می‌دارد. «روشن» در سی‌ونهمین جشنواره فجر اکران شد و عطاران با جا گذاشتن رقبایی مانند پرویز پرستویی، محسن تنابنده، نوید پورفرج و امیر نوروزی، سیمرغ بهترین بازیگر نقش اصلی مرد را به دست آورد.
سریال کمدی کیارش اسدی‌زاده در مقایسه با دیگر مجموعه‌های کمدی نمایش خانگی با قصه‌های ساده، غیرمنطقی و گاه سطحی، مسیر کاملا متفاوتی را طی کرده است. کمدی «دفتر یادداشت» قصه‌ای پلیسی و جنایی را روایت می‌کند و داستان غیرقابل پیش‌بینی آن پیچیدگی‌های جالبی دارد. فانتزی‌های قصه نیز در جهان «دفتر یادداشت» کاملا نزد مخاطب پذیرفته شده و جذاب است. رنگ‌آمیزی دکورها، طراحی صحنه و لباس نیز در این مجموعه چشم‌نواز است. علاوه بر جذابیت‌های سریال، رضا عطاران نیز به عنوان بازیگر اصلی «دفتر یادداشت» بازی قابل توجهی دارد. او در این مجموعه نقش مردی مُسن به نام «ایرج» را ایفا می‌کند که در جوانی کارآگاه بوده است. این شخصیت به دنبال پیگیری مرگ خواهرش، وارد پرونده قتل‌های زنجیره‌ای می‌شود و باید معماها را حل کند. انتخاب رضا عطاران برای نقش «ایرج»، انتخاب بسیار مناسب و هوشمندانه‌ای بوده است. عطاران به کمک جدیت ذاتی خود، در بسیاری از موقعیت‌های حتی ساده سریال بامزه ظاهر می‌شود و حضورش تاثیر موقعیت‌های کمدی را بیشتر می‌کند. در نتیجه خشم او، لجبازی‌هایش با «حمید» (حسن معجونی) و «غراب» (کاظم سیاحی) به عنوان پلیس قصه، ترس‌ها و نگرانی‌هایش همه و همه مخاطب را به خنده می‌اندازد و فضای سریال را شیرین‌تر می‌کند. شاید اگر هر بازیگر کمدی دیگری به جای عطاران، نقش «ایرج» را بازی کرده بود، همراهی مخاطب با قصه پیچیده این سریال بسیار سخت می‌شد، اما عطاران به همراه گروه خوب بازیگران «دفتر یادداشت» مسیر آن را هموار کرده‌است.
جدیدترین ساخته کیانوش عیاری یعنی «ویلای ساحلی»، تا پیش از اکران یکی از امیدهای اصلی گیشه بود، اما کیفیت فیلم انتظارها را برآورده نکرد و فروش آن نیز از کمدی «هاوایی» و «هتل» پایین‌تر بوده است. خانواده «یونس» با بازی پژمان جمشیدی، به عنوان سرایدار در یک ویلا ساکن می‌شوند، اما «فرخ» برادر همسر «یونس» از این فرصت سوءاستفاده می‌کند و دردسرهایی را ایجاد می‌کند. در قصه «ویلای ساحلی» از ایده «فرخ» به خوبی استفاده نشده و شاهد ماجراهایی تکراری در فیلم هستیم. علاوه بر این که قصه چندان از پس سرگرم کردن مخاطب برنمی‌آید، موقعیت‌های کمدی و بامزه نیز به ندرت در فیلم ایجاد می‌شود. پایان‌بندی هم عجولانه و سرهم بندی شده است. نقش «فرخ» به عنوان فردی سودجو و بدهکار، برای رضا عطاران چالش یا ویژگی خاصی نداشته، بنابراین شاهد عملکرد متفاوت و ویژه‌ای از این بازیگر نیستیم. «ویلای ساحلی» با وجود ستاره‌هایی مانند عطاران و پژمان جمشیدی در مقایسه با «هاوایی» با بازی امین حیایی و امیر جعفری، فروش کمتری داشته است. فیلم عیاری از نیمه آذر تا به حال، حدود 60 میلیارد و 200 میلیون فروخته و یک میلیون و 292 هزار مخاطب داشته، اما «هاوایی» که از 13 دی به نمایش درآمده، فعلا حدود 75 میلیارد تومان فروش و یک میلیون و 514 هزار تماشاگر داشته است. «هتل» نیز با اختلاف زیاد و 267 میلیارد تومان فروش دومین فیلم پرفروش امسال بوده است.