دنیای قلم - فاطمه راكعی: انقلاب سال 57 ایران، حادثه‌ای شگفت‌انگیز بود كه برآمده از خواسته یك ملت به ستوه آمده از فقدان آزادی شكل گرفت. در واقع اگر قرار باشد یك گزاره اصلی و بنیادین را به عنوان ریشه اصلی شكل‌گیری انقلاب مردم ایران یاد كنیم، می‌توان از واژه «آزادی» یاد كرد. در بررسی ریشه‌های آزادی هم «آزادی سیاسی و انتخاباتی» مهم‌ترین وجه از وجوه گوناگون آزادی بود كه مردم ایران خواستار آن بودند.در این یادداشت با عبور از 45سالگی انقلاب تلاش می‌كنم نگاهی به مهم‌ترین گزاره‌های مورد نظر امام ملت برای ایجاد یك حكمرانی مردمی و دینی بیندازم.
1) یكی از ایرادات اساسی رژیم شاه، عدم توجه به امر انتخابات آزاد و به رسمیت شناختن آزادی‌های انتخاباتی مردم بود. ایرانیان می‌خواستند در یك فضای آزاد، رقابتی، سالم و فراگیر مدیران و حاكمان خود را انتخاب كرده و به كار بگمارند. به همین دلیل است كه امام (ره) بلافاصله پس از پیروزی انقلاب، رای به برگزاری انتخابات پی در پی داد تا این پالس به افكار عمومی ارسال شود كه ساختار تازه، مطالبات آنها را درك كرده و زمینه تحقق آن را فراهم می‌سازد. از ابتدای انقلاب تا سال 58 حدود 5 انتخابات مهم در ایران برگزار شده كه همه آنها قابل دفاع و فراگیر و رقابتی بوده‌اند. من در آن ایام به عنوان دانشجو فعالیت می‌كردم و می‌دیدم كه امام(ره) گزاره‌هایی چون آزادی، تحقق عدالت، استقلال كشور و نهایتا شكل‌دهی به یك جمهوری مبتنی بر هویت ایرانیان را در نظر داشته و برای تحقق آنها تلاش می‌كردند.
هویت ایرانیان هم اسلامی بود كه امام(ره) در نوفل لوشاتو چارچوب‌های آن را تعیین كردند. اسلامی كه نه ارتباطی با رویكردهای رادیكال و تند داشت و نه رای مردم را تزئینی می‌دانست. امام(ره) در برابر خواسته‌هایی كه از جمهوری دموكراتیك یا حكومت اسلامی دم می‌زدند، جمهوری اسلامی را به عنوان مطالبه مردم مطرح كردند. 2) موضوع مهم بعدی كه امام روی آن تاكید داشتند، حمایت از اقشار مستضعف و محروم جامعه بود. امام(ره) تلاش داشتند از طریق بهبود شاخص‌های اقتصادی، شرایطی را فراهم كنند كه اقشار محروم بتوانند رشد كنند، بالیده و به پیشرفت ادامه دهند. این رویكرد را می‌توان بخشی از میراث از یاد رفته امام(ره) تلقی كرد. امروز در بطن تصمیم‌سازی‌های دولت و مجلس، گزاره‌ای كه كمتر به آن توجه می‌شود، معیشت و زندگی دهك‌های محروم و متوسط است. بودجه نهادهای برخورداری مثل صدا و سیما و سایر نهادهای با نفوذ چند برابر افزایش می‌یابد، اما دولت حاضر نیست مطابق قانون، دستمزدها را مطابق نرخ تورم افزایش دهد. این روند باعث شده تا قدرت خرید دهك‌های محروم كاهش یابد، فقر افزایش پیدا كرده و آسیب‌های اجتماعی بیشتر شود؛ در واقع فقرا هر روز فقیرتر شده و اغنیا هر روز غنی‌تر می‌شوند. باید به سمت تحقق جامعه‌ای حركت كنیم كه دهك‌های محروم بتوانند از حداقل‌های آبرومند برای زندگی برخوردار شوند.
3) امام(ره) منادی اسلام رحمانی و اسلام انسانی بود. امام(ره) قرائتی از اسلام داشت كه در آن مهربانی و مهرورزی و مردم‌سالاری در راس قرار داشت. امام(ره) تاكید داشتند كه اسلام هیچ منافاتی با دموكراسی نداشته و آزادی واقعی را به مردم هدیه می‌كند. بر این اساس عدم تفتیش عقاید، عدم تجسس در زندگی خصوصی مردم، مخالفت با هرگونه اجباری در گزاره‌های دینی (مانند حجاب)، آزادی انتخاب مردم، مخالفت با نظارت استصوابی و... ذیل اركان اصلی مانیفست انقلاب 57 قرار داشتند. امام(ره) در سال‌های ابتدایی انقلاب در برابر افرادی كه برای افراد كم حجاب یا بی‌حجاب، مزاحمت ایجاد می‌كردند ایستادند و فرمان دادند با افرادی كه با رویكردهای تند با جوانان و زنان مقابله می‌كنند، برخورد شود. در آن برهه برخی افراد به دنبال دیواركشی و پرده‌كشی میان زنان و مردان در محیط‌های دانشگاهی و سایر بخش‌های جامعه بودند كه امام(ره) با این رویكردها مخالفت جدی كردند.این دیدگاه‌ها و قرائت‌های آوانگارد امام(ره) اما پس از فوت ایشان با تغییراتی همراه و رویكردهای تند در تصمیم‌سازی‌ها حاكم شد.
4) با گذشت زمان مشخص شد، افراد و جریاناتی كه قبل از انقلاب با دیدگاه‌های سیاسی، فرهنگی و حاكمیتی امام مخالفت‌ها و حتی در برابر ایشان موضع‌گیری‌های جدی داشتند، اعلام می‌كردند نباید از ظرف آبی كه فرزند امام نوشیده، آب خورد، در دوران جنگ در پستوهای عافیت خزیده بودند و... پس از فوت ایشان صحنه‌گردان برنامه‌هایی شده‌اند تا میراث امام را به حاشیه رانده و قرائت خود را از اسلام و انقلاب حاكم سازند. دردآور اینكه این افراد و گروه‌ها با عناوینی چون ذوب در ولایت و طرفداران انقلاب و...وارد میدان شدند و آرام آرام مسیر اصلی انقلاب را به انحراف كشاندند.امروز كه این گروه‌ها سیطره قابل توجهی بر نهادهای تصمیم‌ساز دارند، می‌توان دید تا چه اندازه دیدگاه‌های این جریانات با جمهوری اسلامی مورد نظر امام(ره) منافات دارد. باید دید تا چه اندازه به قرائت امام(ره) كه تاكید داشتند نظامیان نباید در حكومت دخالت كرده و باید كار خود را بكنند، امامی كه در فاصله یك‌سال پس از پیروزی انقلاب 5گزینش مهم از جمله رفراندوم‌های بنیادین برگزار كرده، امامی كه نظارت استصوابی را مغایر تحقق اراده مردم می‌دانستند، امامی كه یك تار موی كوخ‌نشینان را برتر از كاخ‌نشینان می‌دانستند و...توجه شده است. اساسا امام(ره) اگر می‌دیدند دامنه وسیعی از یاران راستین انقلاب ردصلاحیت می‌شوند، بسیاری از اقشار محروم این كشور ثروتمند سر در زباله كرده و روزی خود را از میان سطل‌های زباله جست‌وجو می‌كنند، ارتباط ایران با جهان پیرامونی قطع یا محدود شده، توجه نسل‌های جدید با ارزش‌های اسلام و انقلاب كم شده و با بسیاری از زنان و دختران این كشور به بهانه حجاب برخورد می‌شود و... چه واكنشی به حكمرانان و سیاستگذاران نشان می‌دادند و آیا دوباره خطبه‌های آتشین خود را در نقد وضع موجود ایراد نمی‌كردند؟