دنیای قلم -محمود فاضلی: واسیلیس واسیلیكوس، نویسنده و دیپلمات یونانی در 89 سالگی درگذشت و یونان یكی از چهرههای ادبیات خود را از دست داد. او كه متولد 1934 بود در شهر تسالونیكی بزرگ شد و قبل از عزیمت به آتن برای كار به عنوان روزنامهنگار از دانشكده حقوق فارغ‌التحصیل شد. به دلیل فعالیتهای سیاسی، پس از كودتای سال 1967، به مدت هفت سال، مجبور به تبعید شد. بین سال‌های 1981 و 1984 به عنوان مدیركل كانال تلویزیونی دولتی یونان (ET1) فعالیت كرد. وی از سال 1996 به عنوان سفیر یونان در یونسكو خدمت كرده است.
واسیلیكوس بیشتر برای رمان «Z» خود شناخته می‌شود كه در سال 1966 منتشر شد و بر اساس ترور «گریگوریس لامبراكیس»، سیاستمدار یونانی در سال 1963 است. این كتاب در سال 1969 توسط كوستاگاوراس به فیلمی موفق تبدیل شد و به جلب توجه بین‌المللی كمك كرد و به وضعیت سیاسی یونان در دهه‌های 70-1960 اشاره دارد. وی در سیاست یونان فعال بود و از سال 1989 تا 1994 نماینده پارلمان یونان بوده است.
واسیلیكوس آثار متعدد داستانی و غیرداستانی منتشر كرده و به دلیل كمك‌هایش به ادبیات و فرهنگ یونان به‌طور گسترده‌ای شناخته شده است. او در طول زندگی حرفه‌ای خود جوایز و افتخارات متعددی از جمله جایزه كتاب ملی یونان، لژیون افتخار فرانسه و نشان لیاقت جمهوری ایتالیا را دریافت كرده است. او كار خود را به عنوان نویسنده در دهه 1950 آغاز كرد و چندین كتاب نوشت، اما این كتاب «Z» بود كه باعث تحسین بین‌المللی او شد. این رمان روایتی تخیلی از تحقیقات درباره ترور لامبراكیس، سیاستمدار چپ یونانی بود و نقدی بر تبانی دولت یونان با گروه‌های راست افراطی بود. این كتاب به‌طور گسترده به چندین زبان ترجمه شد. او همچنان به نوشتن و انتشار آثار داستانی و غیرداستانی ادامه می‌دهد و در ادبیات و فرهنگ یونان به عنوان چهره‌ای تاثیرگذار باقی می‌ماند.
واسیلیكوس برای چندین دهه صدای برجسته‌ای در محافل روشنفكری و سیاسی یونان بود. او از منتقدان اقتدارگرایی و فساد در جامعه یونان بود و از آزادی سیاسی و اجتماعی بیشتر حمایت میكرد. علاوه بر «Z» از دیگر آثار برجسته واسیلیكوس می‌توان به «عكس» (1968)، «شماره 31328» (1974)، «دختر ثروتمند» (1981) و «یازدهمین فرمان» (1990) اشاره كرد. او همچنین آثار زیادی در مورد تاریخ و فرهنگ یونان منتشر كرد و از آثار غیرداستانی او می‌توان «تراژدی یونانی» (1993)، «یونان: مبارزه برای آزادی» (2007) و «یونانیان و اروپا» (2013) نام برد.
واسیلیس واسیلیكوس به‌طور گسترده به عنوان یكی از مهم‌ترین و تاثیرگذارترین نویسندگان یونانی قرن بیستم در نظر گرفته می‌شود. آثار او به ده‌ها زبان ترجمه و او هم در یونان و هم در سطح بین‌المللی به دلیل مشاركت در ادبیات و فرهنگ شناخته شده است. نوشته‌های واسیلیكوس اغلب مضامین سیاست، قدرت و فساد را بررسی می‌كند و آثارش به خاطر انتقاد‌های او از جامعه و سیاست یونان شناخته می‌شوند. او مدافع سرسخت دموكراسی و حقوق بشر بود و در طول زندگی در سازمان‌های مختلف حقوق بشر مشاركت داشت.
در طول زندگی حرفه‌ای خود منتقد سرسخت احزاب و جنبش‌های سیاسی مختلف یونان بود. در اوایل دهه 2000 از طرفداران حزب ائتلاف چپ موسوم به«سیریزا» بود، اما بعدا از سیاست‌ها و رهبری حزب ناامید شد. در سال‌های اخیر، از حزب محافظه‌كار نئودموكراسی كه هم‌اكنون قدرت را در اختیار دارد و همچنین از حزب ائتلاف چپ انتقاد كرد. واسیلیكوس بهرغم موفقیت‌های فراوانش، در طول دوران حرفه‌ای خود با انتقادات و جنجال‌هایی نیز روبهرو بوده است. برخی او را به همسویی بیش از حد با تشكیلات یونان متهم كرده‌اند، در حالی كه برخی دیگر از دیدگاه‌های سیاسی و حمایت او از احزاب و جنبش‌های سیاسی مختلف انتقاد كرده‌اند. بیشك واسیلیكوس، یكی از ده نویسنده یونانی است كه بیشترین ترجمه را انجام داده است. او بارها از نیكوس كازانتزاكس به نیكی یاد كرده است و گفته بود: «عظمت كازانتزاكس را وقتی فهمیدم»، كارت تشكری كه از او هنگام انتشار اولین كتابم دریافت كردم، «به عنوان شناسنامه، در كیف پولم گذاشتم.» در روز خاكسپاری او بسیاری از شخصیت سیاسی، هنری و ادبیاتی یونان بر مزار او حضور داشتند و با او وداع كردند. پاولوپولوس، رییس‌جمهور پیشین یونان با حضور در مراسم تشییع جنازه واسیلیكوس، بیانیه زیر را قرائت كرد: «واسیلیس واسیلیكوس با مرگش «Z» خود را نوشت. او با آثار بزرگ خود نقطه عطفی برای ادبیات یونان و اروپاست. او در میان ما زندگی خواهد كرد.»