دنیای قلم - محمود فاضلی: «میتسوتاكیس»، نخست‌وزیر یونان كه برای سفر رسمی به انگلیس سفر كرده بود در اقدامی غیردیپلماتیك توسط میزبان مورد بی‌توجهی قرار گرفت و دیدار برنامه‌ریزی‌شده‌اش با «ریشی سوناك»، نخست‌وزیر بریتانیا توسط طرف انگلیسی لغو و باعث ایجاد تنش بین دو كشور شد. دلیل این اقدام انگلیس اختلافات دو كشور بر سر استرداد مجسمه‌های تاریخی پارتنون است كه به شكل غیرقانونی در موزه لندن نگهداری می‌شود و انگلیس از بازگرداندن آن خودداری می‌كند.
نخست وزیر راستگرای یونان در مصاحبه‌ای با شبكه خبر «بی‌بی‌سی» گفته بود مرمرهای پارتنون به یونان تعلق دارد و باید به این كشور مسترد شود. ادامه نمایش مجسمه‌های سنگی در موزه انگلیس مانند دو نیم كردن تابلوی «مونالیزا» است، این منازعه درباره حق مالكیت نیست، بلكه مربوط به «وحدت» است. تصمیم نخست‌وزیر بریتانیا جهت لغو دیدارش با همتای یونانی خود به مجلس عوام این كشور كشیده شد و استارمر، رییس حزب كارگر با انتقاد از رویكرد نخست‌وزیر انگلیس اظهار داشت: «نخست‌وزیر یونان به لندن آمد تا با آقای سوناك دیدار كند. یونان یكی از مهم‌ترین شركای ما در زمینه مقابله با مهاجرت غیرقانونی است، اما به جای اینكه از این دیدار برای گفت‌وگو در مورد موضوعات جدی استفاده كند، تلاش كرد وی را تحقیر كند و در لحظه آخر ملاقات را لغو كرد. نخست‌وزیر انگلیس در پاسخ به رییس اپوزیسیون اظهار داشت وقتی مشخص شد كه هدف از این دیدار بحث در مورد مسائل اساسی نیست، بلكه بازخوانی مسائل گذشته بود، انجام این دیدار نامناسب تشخیص داده شد. تعهدات و تضمین‌های مشخصی در مورد موضوع (مجسمه‌های آكروپلیس) داده شد كه سپس نقض شد.
نخست‌وزیر یونان لغو ناگهانی این نشست را «عمیقا ناامید‌كننده» می‌داند و تاكید كرده: «كسانی كه قاطعانه به درستی و عدالت مواضع خود اعتقاد دارند، هرگز در بحث و مناظره سازنده، تردید ندارند.» سخنگوی دولت یونان نیز میگوید از لغو شدن ناگهانی این دیدار سرخورده شده است. او ادعای نخست‌وزیر انگلیس مبنی بر توافق طرفین جهت عدم طرح موضوع بازگرداندن مجسمه‌های معبد پارتنون آكروپلیس را رد كرد. او مدعی است نخست‌وزیر انگلیس با لغو دیدارش در واقع موجب برجسته‌تر شدن موضوع مجسمه‌ها شد. طبیعی است كه مانند تمامی دیدارهای نخست‌وزیر با همتایان انگلیسی خود در گذشته موضوع بازگرداندن مجسمه‌های معبد پارتنون آكروپلیس نیز مطرح شود.
منابع یونانی ادعایی كه توسط محافل نخست‌وزیری انگلیس مبنی بر اینكه پیش از سفر توافق شده بود موضوع مجسمه های پارتنون در طول سفر میچوتاكیس به لندن مطرح نشود و طرف یونانی این توافق را رعایت نكرده است را به طور قاطعانه تكذیب كرده و تاكید كردند هرگز چنین توافقی بین دو كشور نشده بود و بدیهی است كه با توجه به حساس بودن موضوع مجسمه‌ها نخست‌وزیر از فرصت حضورش در انگلیس جهت طرح این موضوع استفاده كند. منابع یونانی تاكید دارند كه ملاحظات سیاسی و حزبی نباید روابط دوجانبه دو كشور را تحت آزمون قرار دهد.
منابع حزب محافظهكار انگلیس بارها تاكید كردند كه استرداد مجسمه‌های آكروپلیس اشتباه است و هرگز نباید به یونان تحویل داده شوند. نظرسنجی YouGov در لندن نشان می‌دهد 66درصد تصمیم نخست‌وزیر انگلیس جهت لغو دیدار با همتای یونانی را اشتباه و فقط 11درصد درست میدانند. 49درصد با بازگرداندن مجسمه‌های آكروپلیس به یونان موافق و 15درصد مخالف هستند. در سال‌های اخیر شخصیت‌های مهم سیاسی و فرهنگی انگلیس بارها موضوع بازگرداندن مجسمه‌های یونان از موزه انگلیس را رد كرده و مدعی‌اند: «مرمرهای پارتنون با توجه به قوانین اجرایی آن دوره به صورت قانونی تحت مالكیت «لرد الگین» درآمده‌اند. این مجسمه‌های 2500 ساله كه با نام «مرمرهای الگین» شناخته می‌شوند، به شكل قانونی در مجموعه موزه انگلیس قرار گرفته‌اند. این آثار بازگردانده نمی‌شوند. صاحب قانونی مجسمه‌ها موزه انگلیس است.» یونان در دهه‌های گذشته علاوه بر تلاش خود برای بازگرداندن این مجسمه‌ها بعضا از طریق شخصیت‌های سیاسی، فرهنگی و هنری نیز این خواسته خود را مطرح كرده است. موزه بریتانیا در سال ۲۰۰۷ اعلام كرده تمایل دارد مجسمه‌های پارتنون را به طور موقت به یونان قرض دهد مشروط به اینكه طرف یونانی مالكیت موزه بر این مجسمه‌ها را به‌رسمیت بشناسد كه با پاسخ منفی یونان روبه‌رو بوده است. این مجسمه‌ها موضوع كشمكش طولانی بین یونان و انگلیس در دهه‌های اخیر بوده است. این مجسمه‌های مرمر حدود سال 1800 توسط «توماس بروس» اشراف‌زاده اسكاتلندی كه به نام «لرد الگین» شناخته می‌شود از معبد «پارتنون» از مجموعه تاریخی آكروپلیس جدا و به انگلیس منتقل شد. الگین این مرمرها را به دولت انگلیس فروخت و دولت در سال 1817 این آثار را به موزه انگلیس سپرد. لندن سال‌هاست كه مدعی است این مرمرها توسط «لرد الگین» با مجوزی از سوی ترك‌های عثمانی حاكم بر یونان از كشور خارج شده اما یونان بر دزدیده شدن مرمرها تاكید دارد. استرداد مجسمه‌های مرمرین «پارتنون» از موزه انگلیس به یونان، به یكی از موارد مورد بحث میان دو كشور در چند دهه اخیر تبدیل شده است. این مجموعه آثار هنر یونان باستان كه بخش اصلی معبد پارتنون و ساختمان‌های دیگر آكروپلیس آتن را تشكیل می‌دادند در قرن نوزدهم از این كشور خارج شدند و از موزه لندن سردرآوردند. هم‌اكنون بخش اندكی از این كتیبه در معبد پارتنون باقی است. به قول یونانی‌ها این مجسمه «قطع عضو» شده باید به مبدا اصلی خود پیوند زده شود. از نگاه آتن، آكروپلیس تنها به یونان تعلق ندارد، بلكه یك میراث فرهنگی جهانی است. منشا واقعی آثار باستانی موزه انگلیس اغلب به دنبال جنگ، دزدی و خرید از بازار سیاه است. یكی از مدیران این موزه زمانی استدلال كرده بود: «تمام اشیای موجود در مجموعه موزه حاصل غارت نیستند.» اما شواهد نشان می‌دهد كه بخش بزرگی از مجموعه موزه انگلیس در نتیجه غارت به دست آمده است.