دنیای قلم - محمود فاضلی : در ماه‌های اخیر نشست‌های متعددی میان مقامات تركیه و یونان برگزار شده است كه در فضایی دوستانه و تحت تاثیر كمك‌های انسان‌دوستانه یونان به تركیه در پی دو زمین‌لرزه مرگبار تركیه و پس از آن تسلیت تركیه به یونان برای سانحه مرگبار قطار در اوایل سال جاری بود، انجام شد. مجموعه این دیدارها در پی نشست اردوغان، رییس‌جمهور تركیه و میتسوتاكیس، نخست‌وزیر یونان در حاشیه نشست ناتو در «ویلنیوس» در ماه جولای برگزار شد. وزرای خارجه تركیه و یونان نیز درخصوص نزاع‌های قدیمی چون مساله قبرس، فرآیند متوقف شده عضویت تركیه در اتحادیه اروپا و مهاجرت غیرقانونی و چارچوب تقویت همكاری اقتصادی و تجاری و توسعه همكاری در زمینه‌هایی چون حمل و نقل، همكاری دریایی، تجاری، فناوری، محافظت از محیط‌زیست و مبارزه با فجایع طبیعی نیز گفت‌وگو داشته‌اند.
شواهد نشان می‌دهد دو كشور درباره مطرح كردن ابتكار عمل‌های تازه برای حل اختلافات دو كشور به توافق رسیده و بر ادامه گفت‌وگوها بدون هیچ پیش‌شرطی و تقویت روابط دوجانبه براساس منافع مشترك در همه زمینه‌ها تاكید كرده‌اند. به اعتقاد طرف ترك ما می‌توانیم مشكلات خود را براساس قوانین بین‌المللی و رعایت حقوق و منافع متقابل حل كنیم. آنكارا وارد عصر «جدید و مثبتی برای حل و فصل مشكلات» در روابط با آتن شده است. به باور تركیه، اگرچه اختلافات دوجانبه‌ای در دریای اژه و شرق مدیترانه وجود دارد، اما توافق كردیم كه ابتكارات تازه‌ای برای حل اختلافات مطرح كنیم. احیای كانال‌های ارتباطی میان تركیه و یونان تحولی مثبت است و مساله پناهجویان موضوعی نیست كه بر سر آن رقابت داشته باشیم و باید در این باره همكاری كنیم. نمی‌خواهیم شاهد تلفات بیشتر در دریای اژه باشیم.
یونان نیز كه این مذاكرات را «فرصت تاریخی» توصیف می‌كند و مذاكرات با تركیه را در بخش سیاسی و اعتمادسازی مورد توجه خود دارد، به خوبی می‌داند كه فاصله‌های ایجاد شده از گذشته‌ها به ارث رسیده و یك‌باره حل نمی‌شود و نباید اجازه بدهیم به بحران تبدیل شود. حل‌وفصل اختلافات اساسی بین دو كشور از جمله توافق طرفین برای ارجاع پرونده تحدید فلات قاره و منطقه انحصاری اقتصادی دشوار ارزیابی می‌شود، به برداشتن گام‌های موازی برای حفظ فضای مثبت در روابط و اعتمادسازی نیاز است. در مذاكرات جاری نقشه راهی برای ماه‌های باقیمانده تا پایان سال جاری تعریف شده است. در این دیدارهای اخیر، تعلیق فعالیت‌های نظامی و انجام مانورهای نظامی در اژه و شرق مدیترانه، برقراری ارتباط فوری در صورت وقوع بحران در روابط، نظارت مستقیم دو وزیر بر تماس‌های سیاسی دوجانبه، برگزاری نشست شورای عالی همكاری یونان و تركیه در 7 دسامبر در آتن بعد از 7 سال، آغاز گفت‌وگوهای سیاسی در سطح معاونان وزارت خارجه و اجرا و تقویت هر چه سریع‌تر گفت‌وگوها در سطح نظامی پیرامون اقدامات اعتمادسازی، مورد تاكید طرفین قرار گرفت.
هر دو كشور تركیه و یونان عضو ائتلاف دفاعی ناتو هستند و سال‌هاست كه بر سر مرزهای دریایی و حقوق اكتشاف انرژی در دریای اژه و مدیترانه شرقی با یكدیگر اختلاف دارند. طرفین توافق دارند فعلا موضوع قبرس در مذاكرات دوجانبه نقشی نداشته باشد، چراكه آتن و آنكارا نمی‌خواهند پرونده مذاكرات را سنگین كنند و آن را در شرایط كنونی غیر قابل حل می‌دانند.
در نشانه‌ای از گرم شدن بیشتر روابط بین دو كشور همسایه تركیه و یونان، اخیرا یك هیات دفاعی یونان برای گفت‌وگو با همتایان تركیه‌ای خود برای برگزاری نشست اعتمادسازی به «آنكارا» سفر كرده است. این نشست، چهارمین جلسه از نوع خود در سال‌های اخیر است. هر دو طرف در این نشست روی محدود كردن تمرین‌های دریایی توافق كردند. تمرینات دریایی در دریای اژه برای مدت طولانی عامل تنش بین دو كشور بوده است. یونان به‌‌رغم اینكه قصد ندارد وارد مسابقه تسلیحاتی با آنكارا شود، برنامه تسلیحاتی جاه‌طلبانه‌ای را اجرا می‌كند. یكی از این موارد خرید جنگنده از امریكا و افزایش بودجه دفاعی به منظور مقابله با تركیه در شرق مدیترانه است. یونان بر این باور است باید از جزایر در برابر حمله احتمالی تركیه دفاع كند، اما مقامات تركیه می‌گویند نظامی‌سازی مداوم این جزایر می‌تواند منجر به زیر سوال بردن مالكیت آنكارا شود. تركیه بارها نسبت به چنین اقداماتی هشدار داده است. اخیرا نشست هیات‌های یونان و تركیه پیرامون اقدامات اعتمادسازی در آتن و آنكارا در فضایی مثبت برگزار شده است. در این نشست‌ها طرفین در مورد فعال‌سازی مجدد و اجرای اقدامات توافق شده مندرج در فهرست سال 2010، توافق كردند مكانیسم برقراری ارتباط و تسهیل اجرای اقدامات اعتمادسازی را ایجاد كنند. همزمان با برگزاری اجلاس اقدامات اعتمادسازی در آنكارا، وزیر دفاع یونان مدعی شد در هر گونه گفت‌وگو بین یونان و تركیه و در هر گونه تلاش برای باز شدن فصلی جدید در روابط دو كشور، باید لحاظ شود كه گفت‌وگو در چارچوب پیمان لوزان و حقوق بین‌المللی دریاها انجام شود و موضوعات حاكمیتی هرگز مورد بحث قرار نخواهند گرفت. وزیر خارجه درخصوص انتظارات آتن از اجلاس شورای عالی همكاری (7 دسامبر در آتن) اعتقاد دارد اختلافات جدی با تركیه در مورد بسیاری از موضوعات بنیادین وجود ندارد، اما این مانعی برای دور میز نشستن و گفت‌وگو بین مقامات دو كشور نمی‌شود. موفق شدیم كانال ارتباط با تركیه ایجاد كنیم تا اختلاف‌نظرات به بحران تبدیل نشوند. اختلاف‌نظرات زیادی از جمله در زمینه خاورمیانه داریم، اما این نباید مانع از نشستن دور میز و گفت‌وگو شود. در زمینه تحدید فلات قاره و منطقه انحصاری اقتصادی اختلاف داریم. همزمان موضوعات دیگری وجود دارد كه می‌توان در مورد آنها گفت‌وگو كرد. در سطح وزرای خارجه هرگز موضوعات حاكمیتی مطرح نخواهد شد.