دنیای قلم - مصطفی الربیعی: عراق در دوره نخست وزیری محمد شیاع السودانی متفاوت از گذشته است بهطوری كه این كشور سعی دارد بغداد را به نقشه موازنههای منطقهای بازگرداند. چند دهه است كه عراق به دلیل نظامهای سیاسی حاكم بر این كشور كه یا بر محور قومیت یا خواست بینالمللی اداره میشدند، جایگاه منطقهای خود را از دست داده است. دوران حكومت بعثی صدام، با وجود موضعگیریهای آشكار این كشور در مخالفت با انقلاب اسلامی ایران و افروختن آتش جنگ به نیابت از غرب بر ضد انقلاب نوپای ایران، اوج فاجعه و پسرفت عراق بود و این كشور همچنان منزوی ماند و هیچ نقش بینالمللی قابل ذكری نداشت. دوره پس از اشغال عراق در سال ۲۰۰۳، نیز امتداد دورههای قبل، به شمار میرود. علیرغم ادعای آمریكا و متحدانش كه به اصطلاح مشروعیت بینالمللی را به كلی نادیده گرفتند و یك تنه دست به اشغال عراق زدند، بغداد دچار انزوای مضاعفی گردید و آن گونه كه چندین مقام آمریكایی نیز اشاره كردند، در واقع سرزمین بین النهرین به صحنهای برای تسویه حساب آمریكا با القاعده و دیگر سازمانهای تروریستی تبدیل شد. اما عراق پس از پیروزی بر جریان خزنده داعش در سال ۲۰۱۷، مولفههای قدرتمندی را در داخل كشور مانند نیرویهای حشد شعبی و آگاهی عمیق عمومی به دست آورد كه آشكارا به این كشور مصونیت داخلی بخشید. اینك دولت عراق، پس از پشت سر گذاشتن چالشهای امنیتی داخلی و بحرانهای سیاسی انتخابات ۲۰۱۸، پشتوانهای از مشروعیتی بیسابقه همراه با رضایت و پذیرش آشكار مردمی دارد. هفته گذشته، یك سال از آغاز دولت آقای محمد شیاع السودانی گذشت. وی در این مدت موفق شد انسجام داخلی در این كشور را تقویت كند و عراق را به جایگاه خود در نقشه موازنههای منطقهای و بینالمللی بر گرداند. ناظران سیاسی خاطرنشان میكنند كه عراق، در سایه رهبری السودانی، شروع به ایفای نقش محوری و تأثیرگذار در مسائل منطقهای كرده است.
السودانی از نخستین روزهای آغاز به كار، دو مفهوم را در قالب دیدگاه سیاست خارجی خود، در برنامه دولتش مطرح كرد: - دیپلماسی سازنده - شبكهسازی منافع اقتصادی السودانی كه از سال ۲۰۰۳ تجربه كار اجرایی و قانونگذاری را در كارنامه خود دارد، به خوبی به اهمیت مسابقه با زمان و تمركز بر اهداف به شیوهای علمی و نظام مند واقف است، از این رو، به گفته كارشناسان مسائل عراق، السودانی و دولت او موفقیتهای بارزی را در سطح سیاست داخلی و خارجی به ثبت رساندهاند. السودانی در اجلاس سران كشورهای عربی ابتكاری را برای شبكهسازی منافع اقتصادی كشورهای منطقه با هدف دور نگه داشتن آنها از مداخله قدرتهای خارجی مطرح كرد. و بدینترتیب، السودانی عهدهدار مسوولیت پروژه توسعه محور امیدواركنندهای به نام «جاده توسعه» شد كه عراق را به شبكهای برای اتصال شرق به غرب و جنوب به شمال تبدیل میكند. وی از كشورهای منطقه خواست تا در اجرای آن مشاركت فعال داشته باشند. این تمایل جدید عراق برای ایفای نقش محوری در منطقه به وضوح در میانجیگری عراق به رهبری آقای محمد شیاع السودانی میان جمهوری اسلامی و عربستان سعودی و تعدادی از كشورهای عربی به منصه ظهور رسید. این نقش فعال منطقهای در مواضع اصولی اعلام شده از سوی نخستوزیر عراق در خصوص عملیات توفان الاقصی و حمایت آشكار و صریح از مردم فلسطین و آرمان آنها و قرار گرفتن عراق در كنار مقاومت مردم غزه در برابر اشغالگری و تجاوزات صهیونیستی مشهود بود. پس از آن، جهان موضع اصولی عراق در مورد حق تاریخی فلسطین را از زبان محمد شیاع السودانی در جریان اجلاس قاهره شنید. سخنرانی السودانی در اجلاس سران كشورهای عربی، یك شگفتی تاریخی بود، به ویژه تاكید وی بر این مطلب كه «هیچ طرفی حق تعیین سرنوشت مردم فلسطین را ندارد». در همین راستا نخست وزیر عراق راهی تهران شد و در دیدار با رهبر انقلاب اسلامی و جناب ابراهیم رییسی، بار دیگر بر مواضع صریح عراق در محكومیت تجاوزات صهیونیستی و ایستادگی در كنار مردم فلسطین و محكومیت دوگانگی رفتاری جامعه بینالملل و غرب در این جنگ ناعادلانه علیه غیرنظامیان در نوار غزه تاكید كرد. سفر السودانی به جمهوری اسلامی برای تقویت نقش عراق صورت گرفت كه رهبری آن را «خط جدیدی» نامیدند كه عراق به دلیل نقش ویژه و تأثیرگذار خود میتواند در جهان عرب و اسلام آن را دنبال كند. با توجه به اینكه كشورهای عربی در موضعگیریهای خود نقش تماشاچی یا سازشگر را ایفا میكنند، نقش عراق به رهبری السودانی در محكومیت تجاوزات صهیونیستی و مطالبهگری از آمریكا و غرب برای پایان دادن به حمایت سیاسی و نظامی خود از آن رژیم، برجسته و نمایان است. علاوه بر این، عراق خود را به عنوان یك بازیگر محوری و تأثیرگذار در مسائل منطقهای مطرح میكند كه از پیامدهای جنگ ناعادلانه صهیونیستها علیه مردم غزه و كرانه باختری رنج میبرد.