دنیای قلم - محمود فاضلی: كشورهای اتحادیه اروپا در روزهای اخیر در بروكسل و پیش از برگزاری اجلاس سران این اتحادیه در گرانادای اسپانیا، بر سر متن اصلی اصلاح سیاست مهاجرتی در این قاره به توافق رسیدند. این اجلاس به فاصله یك روز پس از توافق اتحادیه اروپا در مورد آیین‌نامه مدیریت بحران مهاجرت برگزار شد. به‌باور اسپانیا ریاست دوره‌ای اتحادیه اروپا، این توافقنامه پیشرفتی در جهت اصلاح سیاست‌های پناهندگی و مهاجرتی اتحادیه اروپا محسوب می‌شود، زیرا چگونگی مقابله با سیل پناهجویان به موضوعی مورد مناقشه در میان اعضای این اتحادیه تبدیل شده بود. در مقررات جدید به سازمان‌های غیردولتی دست‌اندركار كمك به پناهجویان كه موردنظر آلمان بود ولی ایتالیا با آن مخالفت داشت، اشاره نشده است. این مصالحه باعث رضایت دولت ایتالیا شده است. هدف از این قانون كه مورد بحث بیشتر ازسوی سران هم قرار خواهد گرفت، آن است كه اتحادیه اروپا هنگام هجوم مهاجران به یكی از كشورهای عضو، واكنشی مشترك داشته باشد. این هجوم می‌تواند شبیه بحران سال ۲۰۱۶- ۲۰۱۵ باشد. براساس این قانون، مدت نگهداری مهاجران در مرزهای خارجی اتحادیه اروپا قابل تمدید خواهد بود. نشست سران كشورها و دولت‌های جامعه سیاسی اروپا و شورای غیررسمی اتحادیه اروپا در شهر گرانادای برگزار شد. جامعه سیاسی اروپا یك مجمع غیررسمی است كه این فرصت را برای رهبران اروپایی و نه فقط اعضای اتحادیه اروپایی، فراهم می‌كند تا دو بار در سال گردهم آیند و در مورد موضوعات مهم روز بحث و تبادل‌نظر كنند. رهبران نزدیك به پنجاه كشور در این نشست شركت داشتند. در نشست جامعه سیاسی اروپا به جز بحران اوكراین و درگیری بین آذربایجان و ارمنستان، موضوعات دیگری مانند چندجانبه‌گرایی، بحران محیطی و آب و هوایی، هوش مصنوعی و انقلاب دیجیتال نیز مورد بررسی قرار گرفت. شورای غیررسمی اتحادیه اروپا نیز با 27 عضو آن تشكیل جلسه داده است. در این نشست موضوعاتی چون گسترش اتحادیه اروپا، دستور كار راهبردی، رقابت‌پذیری اتحادیه اروپا، تغییرات اقلیمی و مساله مهاجرت موردبحث قرار گرفت. برای نخستین‌بار رهبران اروپایی به‌طور مستقیم در مورد گسترش اتحادیه به شرق و جنوب شرق (اوكراین، مولداوی، بالكان غربی) و مهم‌تر از همه نحوه رسیدن به آن گفت‌وگو كردند. موضوع گسترش اتحادیه اروپایی كه از سال 2013 و با پیوستن كرواسی به آن متوقف شده بود، پس از شوك برگزیت، رسما دوباره آغاز به كار كرده است. شواهد نشان می‌دهد بین هشت تا نه كشور متقاضی پیوستن به اتحادیه اروپا هستند. كشورهای مختلف با ویژگی‌ها و مشكلات متفاوت كه اغلب با استانداردهای حقوقی و اقتصادی كه اتحادیه اروپایی در مذاكرات برای الحاق به آن نیاز دارد، فاصله دارند، اما بدیهی است كه خود اتحادیه اروپا نیز در آینده تغییر خواهد كرد و برای عضویت كشورهای دیگر مجبور به بازنگری در قوانین خود در رابطه با الحاق اعضای جدید خواهد شد. همچنین در این اجلاس در مورد مهاجرت بحث و تبادل‌نظر شد كه موضوعی بسیار مهم، به‌ویژه برای كشورهای محل پناهجویان به اروپا همچون ایتالیا است. جورجا ملونی، نخستوزیر ایتالیا كه از توافق اخیر راضی به‌نظر می‌رسد، معتقد است اجلاس به نیازهای ایتالیا توجه كرده است. همچنین به این دلیل كه شاهد درك بیشتر اروپا از موضوع مهاجرت هستیم و اینكه به سمت عملكرد عملگرایانه‌تری حركت می‌كند كه هدف آن مبارزه با قاچاقچیان، توقف مهاجرت غیرقانونی و مدیریت آن است. ایتالیا به پیمان مهاجرت و پناهندگی رای داده، زیرا به اعتقاد ما حاوی قوانینی بهتر از قبل است. اما پیشنهاد ما این است كه در مورد نحوه توزیع افرادی كه به طور غیرقانونی وارد اروپا می‌شوند صحبت نكنیم، بلكه جلوی مهاجرت غیرقانونی گرفته شود. می‌توانیم در اروپا بهتر عمل كنیم، ولی من مطمئنا از مسیری كه در مورد پیمان مهاجرت و پناهندگی در پیش گرفته شده است، راضی هستم. اما باید در مورد مرزهای خارجی اروپا كمی بیشتر كار كنیم. ایتالیا نمی‌خواهد برخوردی از بالا به پایین در قبال آفریقا وجود داشته باشد. ما به اروپایی نیاز داریم كه به نیاز به حل این مشكل با آفریقا باور داشته باشد. اخیرا ایتالیا به طور غیرمنتظره‌ای پیش‌نویس متن را كه ازسوی وزیران این اتحادیه تهیه شده بود، مسدود كرد. برلین و رم بر سر موضوع پذیرش مهاجرانی كه وارد ایتالیا شده بودند و قصد ورود به آلمان را داشتند، دچار اختلاف شده بودند. نخستوزیر محافظه‌كار یونان چندی پیش طی سخنانی در اجلاس كشورهای جنوبی عضو اتحادیه اروپا در پایتخت مالت، خواستار اخراج مهاجرانی كه شرایط پناهندگی در كشورهای اروپایی را ندارند، شده بود. او مدعی شد درباره مهاجرت غیرقانونی به كشورهای اروپایی دارای رویكردی مشابه با جورجا ملونی، نخستوزیر ایتالیا و امانوئل ماكرون، رییس‌جمهور فرانسه است. مهاجرت به كشورهای اتحادیه اروپا باید با شرایط و نیازهای كشورهای عضو مطابقت داشته باشد، اما در حال حاضر این قاچاقچیان انسان هستند كه درباره ورود افراد به اروپا تصمیم میگیرند و این روند باید تغییر یابد. باید روی روند استرداد و اخراج تمركز كنیم و شرایط بازگرداندن افرادی كه دارای شرایط لازم پناهندگی نیستند را به كشورهای‌شان فراهم كنیم. وزیر مهاجرت یونان نیز سایر كشورهای عضو اتحادیه اروپا را به اتخاذ طرح پیشنهادی جهت وضع تحریم علیه كشورهای ثالث كه از پذیرش مهاجران اخراج شده توسط اتحادیه اروپا خودداری می‌كنند، تشویق كرده است. در میان مقامات اروپایی بورل مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هشدار داده بود كه این اتحادیه با شكاف عمیق بر سر سیاست‌های مهاجرتی دست و پنجه نرم می‌كند و مساله مهاجرت می‌تواند اتحادیه اروپا را به انحلال بكشاند. اتخاذ یك سیاست مهاجرتی مشترك از سوی همه اعضای اتحادیه اروپا ضروری است. اعضای این اتحادیه تاكنون بر سر مساله مهاجرت به اجماع دست نیافته‌اند.